јаничар (м.)
Фатија да ни земаат наши деца, да ги потурчуваат и да прават од нив јаничари. И тука молчевме.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
На вратата се појави јаничар и тој на српски го изрече веќе познатиот глас на покорен слуга: – Изволите, везир ефенди!
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Гавазот излезе и по минута време влезе кај силниот везир јаничар на триесет до триесет и пет години.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
И намисли тоа да го стори со стотина, или барем со петшеесет мали деца христијанчиња, кои ќе стапат во служба кај султанот како јаничари.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Но во детството тој веруваше во легендите на својата земја: езерските пастрмки имаа црвени дамки на крлушките од крвта на ослепените очи на Самоиловите војници; во некој бунар тропаше срцето на светецот Климент; Крале Марко со една рака дигал биволска запрега за да им го покаже на јаничарите патот.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Во 1826 година, кога султанот Махмуд II ги ликвидирал јаничарите, Алија се одметнал и вршел зулуми над народот, а покрај другото барал под шаторот да му доаѓаат убави девојки.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Така Турците не ги собирале да прават од нив јаничари.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Тоа е борбата на Ѓурчин со еден одметник - јаничар, кој вршел зулуми меѓу народот од Солунскиот крај, каде што Ѓурчин одел на зимување со своето стадо. Јаничарот се викал Алија.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
„Ќе те најдеме подуен. Ќе пукне јажето ако се обесиш. Или ќе се обесиш како што беселе јаничарите - на кука.“
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Од што се плашеле? Бездруго од платеници на суробрадиот Али-бег што не признавал друго воденичарско господарство освен своето: па дури и на оние благолики Турци, наргиличари со среќна насмевка на алахови почитатели што не ја одобрувале неговата алчност, бегот можел да им се одмазди на некој начин; во својот долап со изрезбани арабески во дабово дрво имал пергамент за дедовски и татковски и свои заслуги во кој, со милосливост на султанот Махмуд Втори, се барало од граѓанските и воените власти да му бидат секогаш при рака, не додавајќи ги кон сето тоа легендите за неговите браќа што се истакнале во ликвидирањето на побеснетите јаничари и крџалии и пријателството што го врзувало со секакви мутеселими, кадии, кајмаками, шејови, заслужни бегови; се знаело дека во еден спор и самиот валија, државник и поет и исто толку почитатели на поетите Зати, Фузули, Наби, Вејси, набожно ги допрел со набожниот султански ферман градите, усните и челото и го прогласил неговиот стопан за доживотен праведник.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Сечи, синко, рекол, и носи им ја на јаничарите главава.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Одродени, откинати од татко, мајка,од вера, од браќа и сестри, од сите свои уште како деца на возраст од 12 до 15 години, во името на законот, односно данокот во крв наречен девшурме (одбирање), ги учеле во Цариград, во специјални воени училишта, на сите воени вештини, па кога ќе завршеле, стапувале во елитните воени единици како јаничари.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Филозофијата на јаничарите и јаничаризмот е супстратот во делото на Луан Старова Времето на козите.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Токму козите „јаничари” ги спасувале луѓето од „нивните јаничари”, создавани од големите империи.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Проникнат во универзалната генеза на јаничарството и неговите погубни механизми за идентитетот на човекот, Татко стравуваше семоќниот Сталин да не стаса со Црвената армија до нас и книгите.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Но човеков нема ништо со овие „јаничари“ чиј татко пишува за нивната историја, но синот- наратор до крајот си останува на своето („А што се однесува до мене, јас одненадеж ја почувствував потребата во оваа проклета балканска крчма да одам докрај во разговорот, небаре најден во ринг во кој се разменуваат идеи како смртоносни удари.“).
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Овој пат не се козите водилки по патот низ вековите, туку јаничарите, тие елитни војници на цариградските господари, кои стануваат најжестоки прогонувачи на свои сонародници.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Јаничарството беше присутно потоа и во Руската Империја, со познатата царска гарда – стрелцови, за да добие нови облици и во новата советска империја.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Отоманската Империја го институционализира јаничарството, со својата јаничарска армија, составувано од исламизираните деца рисјани.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Татковите свети книги во неговата библиотека, беа поместени помеѓу книгите за јаничарите и книгите за балканскиот бестијариум, во кој доминираа книгите за јагулите, козите.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
