темно (прил.)
Темно е, не се гледа прст пред око и само од време на време кога светнува секавица, Мече со ужас гледа дека се возат не на чун, туку на шаварно острово ...
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Отвори очи. Во бараката беше темно.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
По одмаздата од која настрада синот на инспекторот, по тој настан од кој крвта ми стана волча а лицето темно, сината маштеа ѝ забрани на Ана да разговара со мене и да ми носи книги но не бев сигурен дека на Ана не ѝ е тешко нашето оттуѓување.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Ја сврте сликата кон светилката и темно праша: „Нели ѝ е името Марија?“
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Тивко е темно сред класјето во полето и осамотеноста боли Барем вечерва, вечерва слезете долу развеселете ме Зошто не би дошол тој сам во собата нам ни е долу страв Ноќта е темна ноќта е густа нам ни е долу страв
„Дождови“
од Матеја Матевски
(1956)
Пристигаат троми пристигаат уморените коњи на просторот тој далечен и наслутен шум на заборавениот говор Тропаат беспрекин сами пред затворените прозорци изгубено тропаат со нозете тапи без поткови ти земјо по тебе лизгава и масна земјо мирна тропаат темно измешани
„Дождови“
од Матеја Матевски
(1956)
Можеби се плашеше да не изгорат ова вечер сите па утре вечер небото да остане темно и пусто.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
А сега шибај, дождалец, се насмеа. Темно се развеселуваше.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Тој ја ведна пониско главата, така што лицето му стана темно и невидливо.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
И тоа што не беше од камен – се скамени Та народот на крст ја преноќи ноќта Слушајќи како пеат светците темно како пред погуба: - Тој што ќе го прескочи Светото дрво Ќе управува само со ѕвездите И пусто ќе биде никој ако не го прескочи.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Таму е темно и попелишта само од пресушени мориња Небото распнато на крст се ниша И глас од подземјето вие: - Лош знак е душата себе си кога се моли, И кога човекот остане само со сенката бледа, Зашто тебе во ова соѕвездие те нема – а те гледам, Некаде си – но, каде си, Андромеда?
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Се менува само небото. Некогаш е сино, со птици во височината, некогаш е темно, натоварено со облаци.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
За среќа беше темно и никој не можеше да забележи дека вратата од Малчовата куќа беше од злато.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Долж сето лето Некоја темна боја се лачеше од земјата И светци Пеејќи темно како пред погуба Ни држае час по родопис.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Му рече ли лош збор - полош ќе ти врати; црната: ниту сака да те сретне, ниту сака да разговара со тебе; пред очите му е темно; сѐ на светот му е виновно; мудри се, знаат многу, со очи, со поглед можат да дознаат сѐ: кој си, што си, колку тежиш и што сакаш да речеш; во разговор со нив секогаш чувствуваш: меѓу тебе и нив голема далечина; не се напрегаат сѐ да чујат и разберат; на проклетството и на болот му робуваат; лилавата (јоргованлијата); постојано си потпевнуваат во себе или гласно: и во одење, и во работа и во кревет; во устата, на ушето или во малото џепче од палтото носат цветче - за салтанет; на секоја веселба први запoчнуваат да пеат; што било вчера, што било денеска, што ќе биде утре - не ги интересира; кога смируваат скарани, не сакаат многу муабети; на скараните ќе им речат: ајде чукнете се со чашките, оти главата ќе ви ја чукнеме; те фалат, те гушкаат, но сето тоа го прават без мерка; последни од кафеаната се прибираат дома; сивата: многу пребираат, џимрии во јадење, во купување, во облекување; надвор ако врне - продолжуваат по цел ден да спијат; од добиток не држат ништо, или сосем малку; за сѐ, па дури и нешто на милост да речат - колнат; клетвите им се помошни зборови со кои полесно се изразуваат; повеќето се тенкоусти, палени на збор, на јазик; кога е студено - мајката на господа му ја караат, кога е жешко - исто така; на гости, по свадби, од иста чаша или сафа не пијат; дома на прагот од куќата те пречекуваат држејќи ја вратата недоотворена; очите секогаш им се готови да те погледат напоречки, да те мунѕосаат; портокаловата: лични луѓе, секој сака од нивната куќа невеста да земе; кога врват девојките и невестите низ селото - како сонце да врви, сè пука на нив од здравотија, од личнотија; коњ аздисан скротуваат, пукнуваат; таа убавина, таа здрава јатка во нив ги држи до триесеттата година; по неа - одеднаш како зрел плод се што не може многу да држи, свенува, се олошува, се распаѓа; од никого лош збор не се слуша; благи и кротки и во очите и во лицето и во зборот; старичките чисто-пречисто се носат, мирисаат на мискинсапун, на калофер, но не доживуваат длабока старост; прават куќи понастрана од другите, истакнати, видливи; добиците им врват низ посебен влез за во кералот, не низ дворот да им го балегат и гнасат; кога крштеваат дете, врват низ селото како кралска процесија, како крал да се крунисува; ако седиш со нив, имаат моќ да те маѓепсаат, да те стават под влијание, да те владеат.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Квечерина излеговме на прошетка и разговорот нѐ одведе до оние исушени ритчиња некогаш како деца кога слушавме колку темно рика добитокон дури се враќа од пасење.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
И едниот и другиот Онисифор темно гледале, обајцата имале долги раце и арамиски тврди чела.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Светечкото око на ѕидот сега беше поинакво, поголемо и повеќе темно, некако за своја сметка загледано во далечините, а ловците се движеа со бавни чекори и изгледаа како луѓе што до крај на животот ќе душат пред себе со кучешки занес.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
„Кога секогаш би било светло, не би морале да правиме разлика меѓу светло и темно, според тоа, не би го имале ниту поимот ниту зборот светлост...“
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Морето од мириси е темно и опасно. Стравотен бран секој здив ти го следи.
„МАРГИНА бр. 1“
(1994)
