нож (м.)
И мисла црна нејзе ѝ блесна в глава како нож.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Па ударал нож си остриј в земља иле' на даски, па извиквал с глас си страшен: „Брго ти, ѓаурко, наточи ми вино ројно и љутица врела, чаши стродрамници, ја да пијам, да се'опијам, с тебе ја да легнам, да прегрнам рамна става, очи да целувам, не две ношти, не три ношти, твои црни вежди...“ ***
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
СЕЛАНЕЦОТ: Што ќе правиш, ќе ја раниш и чуваш, дури да не дојде и да и го удриш ножот во вратот.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
КЕВА: (Дури сега го согледува ножот и премира од страв.)
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Кога си го зел тој нож в рака, боди и коли ги овие поганци!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
По сокаците чекорат кондури с клинци ковани, штамата сечат с ножови и пијат вино румено.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
В поле над млади јаганца ножеви остри л'скајат.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Да го видиш во оние алишта дебарски само со гајтани, ќостег од срма до рамото, нож и пиштол од сребро, а саат од злато, појас свилен, па на него шамивче свилено пред себе.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Но, Илија со едно замавнување со десната рака, во која го држи ножот, ги одстранува обете и тие продолжуваат да си ги кубат косите).
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Знам, о роде, ќе дочекаш слава, може и ек од судбата лош, може со болка да преклониш глава, да скриеш срце од дигнат нож.
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Ти роди до две имиња славни – чеда и моќ на цел еден свет, кои во дните најтешки темни зарија нож во варварски век.
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Пушка на рамо нож во раката – кај партизани право в гората.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Илјади години тој таму стоел, векови леел дожд; векови цели јачеле бури, сечеле молњи, со силен огнен нож.
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Свиркајќи тивко од нас се одвои Петко, пристапи до платнениот ѕид и од брз замав го расцепи со нож.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Лицето на Кузмана се црвеше; стенкаше како да ќе пукне под стискањето на брадестиот бездомник, а пукаше палтото на овој, другиов, како некој однатре со нож да го пара.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
А тие што не сакаа да станат или едното или другото, се знаеше: ножот под гуша — колење за нив.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
И јас да сум на нивно место, - си велеше, - да ме будат страшни соништа во кои арамијата ми виснал над глава со нож в раце готов да ме заколе, да гладувам, зашто она што го имам ми го собира некој со помошта на еден јатак , да ми ги грабне некој со крвава пот спечалените пари, да молам да го дадам аманетот на најмилиот од куќата како што беа оние пет лири на татка ѝ на Трајанка, да морам да се посрамам како татка му на Пецета, зашто некој, кога сум бил на мака, ме одделил од најмилото, а јас сега не можам да му го вратам, та и мене да ми се случува сето тоа, - и јас не ќе можам да го здржам бесот, па макар сто пати знаел дека јатакот е јатак, а неговото внуче негово внуче, кое можеби ништо не знае.“
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Клунот е одбрана или напад во нагонот за самоодржување. Острина, не и нож.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Обична пила и обичен кујнски нож и обичен болен.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Вон од просторот, ноќе да сонува нож, дење да бара приказни?
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
