нож (м.)
И мисла црна нејзе ѝ блесна в глава како нож.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Па ударал нож си остриј в земља иле' на даски, па извиквал с глас си страшен: „Брго ти, ѓаурко, наточи ми вино ројно и љутица врела, чаши стродрамници, ја да пијам, да се'опијам, с тебе ја да легнам, да прегрнам рамна става, очи да целувам, не две ношти, не три ношти, твои црни вежди...“ ***
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
КЕВА: (Дури сега го согледува ножот и премира од страв.)
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Кога си го зел тој нож в рака, боди и коли ги овие поганци!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
СЕЛАНЕЦОТ: Што ќе правиш, ќе ја раниш и чуваш, дури да не дојде и да и го удриш ножот во вратот.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
В поле над млади јаганца ножеви остри л'скајат.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
По сокаците чекорат кондури с клинци ковани, штамата сечат с ножови и пијат вино румено.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Но, Илија со едно замавнување со десната рака, во која го држи ножот, ги одстранува обете и тие продолжуваат да си ги кубат косите).
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Да го видиш во оние алишта дебарски само со гајтани, ќостег од срма до рамото, нож и пиштол од сребро, а саат од злато, појас свилен, па на него шамивче свилено пред себе.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Ти роди до две имиња славни – чеда и моќ на цел еден свет, кои во дните најтешки темни зарија нож во варварски век.
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Знам, о роде, ќе дочекаш слава, може и ек од судбата лош, може со болка да преклониш глава, да скриеш срце од дигнат нож.
„Песни“
од Коле Неделковски
(1941)
Илјади години тој таму стоел, векови леел дожд; векови цели јачеле бури, сечеле молњи, со силен огнен нож.
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Пушка на рамо нож во раката – кај партизани право в гората.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Свиркајќи тивко од нас се одвои Петко, пристапи до платнениот ѕид и од брз замав го расцепи со нож.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Лицето на Кузмана се црвеше; стенкаше како да ќе пукне под стискањето на брадестиот бездомник, а пукаше палтото на овој, другиов, како некој однатре со нож да го пара.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
А тие што не сакаа да станат или едното или другото, се знаеше: ножот под гуша — колење за нив.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
И јас да сум на нивно место, - си велеше, - да ме будат страшни соништа во кои арамијата ми виснал над глава со нож в раце готов да ме заколе, да гладувам, зашто она што го имам ми го собира некој со помошта на еден јатак , да ми ги грабне некој со крвава пот спечалените пари, да молам да го дадам аманетот на најмилиот од куќата како што беа оние пет лири на татка ѝ на Трајанка, да морам да се посрамам како татка му на Пецета, зашто некој, кога сум бил на мака, ме одделил од најмилото, а јас сега не можам да му го вратам, та и мене да ми се случува сето тоа, - и јас не ќе можам да го здржам бесот, па макар сто пати знаел дека јатакот е јатак, а неговото внуче негово внуче, кое можеби ништо не знае.“
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Клунот е одбрана или напад во нагонот за самоодржување. Острина, не и нож.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Тие се исплашиле, како и секој жив човек, ама се срамат еден пред друг, не се предаваат. Носат по три сабји и по три ножа.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Јас прв ќе спијам со неа. Не ти, туку јас, постар сум. Јас - ти, јас - ти, гуша за гуша, светнале и ножевите.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
