кај (сврз.)
Си наполнил Силјан едно шише од човечката вода и си го врзал на гуша, та си се сторил штрк и си летна заедно со Аџи Кљак-кљак, та дошол кај што беа збрани сите штркови.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
– „Сполај ти, Господи, сполај ти, оти сонцево грее од кај што заоѓа овде!
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
– „Тие луѓе се штрковите наши што ни идат овде, браќа, им рекол; тамо во градот кај што бев има два извора: во едниот да се искапеш ќе се сториш штрк, а во другиот да се искапеш, да се сториш човек.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
И ако не умрам дома туку кај што стии пиштат в борба искри кај што л'штат блазе, речи на душата - има зошто душа да е!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Тој може би сега завиен во студените крила на ноќта, се сеќаваше за домашниот топол кат, кај што пикнат под јорган не го слуша пијаниот глас на татка си, кога ќе дојде доцна од град ни плачните прекори од кај мајка си.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Со мислите се веќе таму, во бригадите, кај што се бие страшен бој, кај што стануваат чуда, се уриваат карпи и брегови, а мочуриштата како лопата некој да ги црпи, ги снемува од плодното поле.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
И пак се загледуваше надвор во честата темница, кај што нејасно се оцртуваа дрвјата и контурите на планините.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Па не ѝ беше за бадијала изметот. Што носеше попот од село — сето ѝ го даваше нејзе, преку некаква снаа од втор трет братучед, кај која Анѓа се прибра со братчето кога попот ја напушти нејзината куќа.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Рипна на нозе: - Сега што да ти правам, кај да те кријам! – му рече на Бошка. – Зарем во мојата куќа крв да се лее!
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
- Нека види Турчинот кај сме, - велел, - па ако му држи нека дојде.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Прво не знаеше кај се наоѓа, но потем, речиси истовремено, ја препозна куќата и го препозна и Лумана.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Продолжи првин со одење, во кое имаше и демнеење на мигот, во кој таа и би се вратила, а кога човекот немаше со што да фрли, таа зеде пак да се шиба огромна и блиска, каква што беше, за да можеш да ги здогледаш и црните српови од ноктите на нејзините шепи, за да можеше да го видиш секое превиткување на тупата болка во нејзините скокови, за да можеш да ги видиш и нејзините крвави непца, за сето време испуштајќи некакво подмолно завивање, полно со една ужасна, здржана, придушена бол, а Змејко, кој уште на првиот нејзин чекор знаеше дека ќе мора да отстапи, сега, кога она завивање нараснуваше во некакво ужасно стенкање кај она ѕвере, готово да расчешне сѐ, што ќе му се најде на патот, го сети дивиот ветер како го подига угоре и како го урива во провалијата под неговите петици и расплакан и сосема совладан тој отстапи.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Сонуваше: некој му го поткопува ѕидот од куќата откај патот и му става експлозив да го руши; истрчува Бандо со пушката надвор, вика по тие невидливи минери во мракот, пали фенер, ја бара дупката со експлозивот; никаква дупка и никаков експлозив нема, но го слуша фитилот кој шишти, кај што гори, му оди по шиштежот, го бара, никаков фитил не може да најде; врти околу куќата и го слуша ветерот што шумоли во сувите трски; легнува повторно да спие, но токму тогаш силна експлозија екнува и ја руши куќата; скокнува Бандо од постелата, стрчнува низ одајата, излегува надвор, но гледа никаква експлозија нема, никакво рушење на куќата; гледа езерото се нишка полека, мирно, гледа месечината прпелка во него како риба, превртувајќи се на мев; селото е глуво, заспано; само од далечина одвреме-навреме се слуша некој посилен пукот од фронтот.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
- Кај што има чад, има и оган, вели Лазор Ночески, не дојдоа доктурите за здраво-живо.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
- Каде Капинко, каде чедо мое, ѝ велам, што ме влечкаш кај што нема ни пат, ни патиче. 156
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
- А, Капинка, кај ти е Капинка, прашува Лазор Ночески. - Капинка одутрина ја закопав, велам, а Ѕвездан за вечерва ми остана, велам и ги кревам очите кон кај што навалува сонцето.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
— Ајде, Оливеро! — Седи кај што си се нашла.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
— Јасас, Елинес исте?72 — Јасу, вели жената, о Ромеа исте?73 — Јас им кажувам и која сум и што сум и кај одам, а жената: какво спиење на станица, ми вели, кај нас ќе дојдеш.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
— Гледај кај газиш, свињо!
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Минаа години од последното идење кај Манастирот. Тогаш беше жива Мајка.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
