филџан (м.)
Две свршеници оставил. Првата му донесла в кафе мува, паднала во филџанот, а не видела.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
МАРА: Кате, подај ми ја, ќерко, кутијата од кафето и донеси филџани.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
ДЕПА: Што натемаго е! Кога ќе се зазборува!... (Мара турува од ѓумчето ракија во филџаните.)
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
КАТА: (носи филџани и ги става на огништето пред Мара). Еве ти и филџани.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Кога ќе ги врзе трите камчиња, 2) трици од брашно или дрво под бичкија, 3) лош човек — трица трнка — растение со многу трнје троска — остатокот од железото што останува после горење на железото трпезница — долга софра — трпеза тук — салото што се топи од сланината кога се јаде само пржена тукче (деминутив од тук) туткан — будаличка, завапкан тутне — да помине овој бел век ќаа — чорбаџија што пасе туѓи овци со кирија на руга ќатипче — писарче ќедер — штета ќерал — дел од куќата (шпајз, мусандра) ќеше — сакаше ќешки — само . .. ќилим — црна шамија за на глава ќулка — детска горна облека со ќулавче ќурдија — машка облека — елек ќурче — легинско фустанче угич — брав што оди пред овци, специјално острижен уѕур — од досада од бес, од што нема што да прави укрилам — заштитам улишам — правам со некаков дефект, без нешто што треба да го имам улка — утка, будала, глупа жена уложје — кошулицата по раѓањето на дете или животно уми се — се мисли, се чуди Уќумат — околиска власт ушчип — мена на месецот кога се подјадува фарк — итер, мајстор, ербап, снаодлив човек филџан — чаша за кафе фудбал — гордост, на големо оди „фудул" — големџија цврцнат — поднапиен цинкам — се ењавам, стенкам црквар — што оди или не оди в црква црнгалест — калеш човек, жена црнило — во случајов мажот или жената е црнило на другиот сопруг цулувци — спуштена коса над уши и потсечена до под брада Чебрен — манастир крај реката Црна чеда шарени — мешани деца машки и женски чекулец — дел од самарот за кој се закачува ортомата чело — почесно место на софрата чепкам — волната се чепка пред да се влачи честица — дел од просфората од која се вади литургија чисти понеделник — понеделник по поклади за Велигден чмеам — полека вријам.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Стојан го направи кафето, а Велика, снаа му на коџобашијата сврши со едно „добро дошле" на сите и ги донесе филџаните.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Кога Ангеле успеа вака да ги поколеба и Бошка и жена си, го остави својот филџан настрана, го тргна и Бошковиот и му се сврте.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
НЕДА: (Ја испраќа, потоа забрзано ги изнесува филџаните од кафето.
„Црнила“
од Коле Чашуле
(1960)
Салепџијата, со калаисаниот ѓум во едната рака, а во другата со таблата со шарени филџани, викаше: - Ајде, ајде, салеп! Тазе, тазе салеп!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Французите застанаа зад нив, почнаа да ги загледуваат, да се чудат што станува Шишман прв го крена својот поглед со очи големи како филџани, бледи од тага.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
„Ете и него ќе ми го продаде Адем" — си помисли Јован во себе, и кога го кладе филџанот на дизгот му се опули право в очи.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Тоа влезе со еден филџан и полно гезве „сааде“ кафе, а Адем го кладе да седи до него на миндерлакот и почна да го гледа право в очи: — Е, Кате? Слушна што зборував јас со чорбаџи Јован, а?
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Штом ќе се разгласеше дека војната завршила, луѓето сета комина што ја имаа (од сливи, од дренки, од муренки, од грозје, од кајкушки и оскоруши) ја вадеа од бурињата и ја носеа на казаните крај езерото да ја печат; се носеше и комината од црковните сливи и лозја и деноноќно се печеше ракија, и деноноќно се пиеше; пиеше старо, младо, машко, женско; како што капеа казаните - така луѓето со чашки, со филџани, со канчиња, со матарки, црпеа од ракијата, пиеја, наздравуваа еден на друг, ѝ наздравуваа на слободата, се бацуваа, пиеја колку што душата им сакаше и не им сакаше, кој како ќе се испијанеше скокаше сосе алишта во езерото или пак луѓето го пикаа да го оладат и отрезнат; но по секое отрезнување - започнуваше ново пиење.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Но четвртиот, наведнат над филџанот, како воопшто да не го забележува објективот пред себе.
„Младиот мајстор на играта“
од Александар Прокопиев
(1983)
Но стрина Спасија уште погласно пиштеше и си ја корнеше косата, зашто од очите на Руса ѝ течеа солзи право прудолу по секотините и право прудолу со секотините се чинеше ќе ѝ истечат и очите со боја на модар јоргован и големи колку филџани, толку што беше огрубена.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Арслан бег не го сфати најдобро Дамчета; смеејќи се гласно си ги разоткри намерите: Ќе си најдам, тики ако сите вие ми дадете само по еден филџан сол, мене ќе ми се собере цело буре.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Не брзајќи да посигне по понуденото, а плашејќи се дека ќе го навреди домаќинот ако го откаже сосема, Софроние направи благ и неодреден поклон нанапред спрема филџанот.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
— И јас овде имам дете, велам и солзите веќе ми се закреваат оздола, ми капат во филџанот, во кафето.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Донесе два филџана кафе - за мама и за него - и чаша сок за мене.
„Клучарчиња“
од Бистрица Миркуловска
(1992)
Напукнатите филџани врз измрсениот чаршав се вклопуваат во преживеаниот амбиент на кафеаната „Пирин“, и скоро сум задоволен кога Теодора остро ги прекинува моите присеќавања за старото маало: - Имам помала сестра.
„Слово за змијата“
од Александар Прокопиев
(1992)