распад (м.)
Обогатен сега со најгенијалната придобивка на немскиот класичен идеализам, со дијалектиката, дијалектичкиот материјализам стана и денеска важи како единствена филозофија на напредната човечка мисла и на напредните општествени сили, додека отпадоците од филозофскиот идеализам се филозофија на општествениот распад или на крајната реакција.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
А ако порекнувањето на поединецот предизвикува безгранична власт, од распадот на човечкиот род се раѓа тотална војна.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Во спротивно, критичката култура ќе го доживее својот целосен распад, токму на политичката сцена, значи, на општествениот полигон, кој отсекогаш беше егзотичното средиште на нејзиното ритуално исчезнување.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Така, на пример, не може да се заобиколи фактот дека транснормалните облици на свеста, кои спонтано се јавуваат во текот на творечкиот чин, дури и кога се поттикнуваат со помош на вештачки средства, можат да бидат корисни за личности кои во себе носат креативни можности, бидејќи доведуваат до напуштање на конвенционалните психички граници, до распад на категоријалните функции и идеационите бариери кои нормално ја одредуваат перцепцијата на времето, просторот и нашиот однос со физичкиот свет.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Макар што разговорот забрзано се доближуваше до крајот, не можевме да му одолееме на искушението да го соочиме нашиот гостин со полемичката теза за глобалниот распад на големиот бран на критичка мисла во Европа.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
По распадот на СССР и по стекнувањето на независноста, земјите од Средна Азија со турскојазично население се префрлија на латинични системи на писмо или на арапско писмо, прифатено под силно влијание на исламот.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Во таа смисла денешниот распад на хрватската интелектуалност е токму конституциско пореметување, конституциска малолетност - станува збор за нејзината немоќ да се зачнува во слобода и да се репродуцира од слобода.
„МАРГИНА бр. 35“
(1997)
Она што се случува во Босна е непосредна последица на распадот на авторитетот на државата или нејзино подредување во однос на натпреварот меѓу етничките заедници - она што во Босна недостасува е единствена државна власт издигната над етничките судири.
„МАРГИНА бр. 36“
(1997)
Таа болест се вика распад на хрватскиот ум - распад внатре во самата супстанција на хрватската интелектуалност.
„МАРГИНА бр. 35“
(1997)
По распадот оставија зад себе хаос, за на крајот да се најдат пред трибуналите на историјата.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Делови од триумфалните фрази се пробиваа низ вревата од гласови: „Голем стратешки маневар... совршена координација... целосен распад... половина милион заробеници... комплетна деморализација... контрола над цела Африка... војната доведена на одмерлива далечина од крајот... победа... најголема победа во историјата на човештвото... победа, победа, победа!“
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Низ животот на Мајка, кој се одвиваше речиси во целиот тек на дваесеттиот век, се збиднаа и балканските војни, Првата и Втората светска војна, раѓањето и падот на комунизмот на Балканот, како и она на сталинизмот, распадот на Југославија, создавањето на Македонија, транзицијата од социјализам во капитализам.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Но по распадот на Југославија и поразот на нејзиниот самоуправен социјализам и воведувањето на новата пазарна економија, кутрата јужна Рерублика Македонија, макар независна држава, доживува тешки транзициски години, со изгубената тешка индустрија, несреќно и мафијашки приватизирана, со пропаднато земјоделство и сточарство, со армија невработени.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Така се викале апчињата за смирување што морале да ги земаат поданиците на Месопотамија по распадот на сумерската цивилизација. Им биле пропишани од владата на национален спас.
„Одбрани драми“
од Горан Стефановски
(2008)
Амам: промена на смислата
Не кога ќе влезеш
и кога ќе те заплисне врел
и непроѕирен воздух
не кога ќе те поклопат
капките разлеани по ѕидовите
реата, мермерот, мрморењето
не кога ќе те обземе вртоглавица
зашеметеност од празнината
на амамот, полна пот, плот и пареа
не кога ќе те погоди како отсјај во сон
светлината подадена низ розетата
дозирано, од високо
не додека студеното сонце-иње
од карши ги облагородува
дрвјата, релјефите, порталите, фасадите
на сараите
туку
кога ќе потонеш гола во гротлото
ко крвава рожба во исцедокот од водолијата
тукушто прсната, за да може
да се слизне низ пенџерето
на животот
(на)право во царството на немилосрдноста
кога збунетото тело ќе помисли
дека секое друго место е подобро
ама ќе остане и понатаму - таму
без да се помести
кога ќе ја осетиш жешката вода како оддалечување
од секојдневието, од агонијата на распадот
(целото е мислена именка, далечно минато)
кога ќе се престориш течен заборав
божји благослов
и ќе му се предадеш на телото мислејќи
си ѝ се предал
на психата
егзотичното прелевање на смислата
сѐ додека не се претвориш во
прелив како таков
кога ќе се испреплетат значењата
едни со други
и ќе се испретурат во кошницата
на светогледот
а ти ќе тргнеш во потрага по
почетокот
кога ќе сфатиш -
Бизант е капија во темните агли на памтењето
цела епоха е втисната како анатолиска крпенка
во обичните зборови од твојот мајчин јазик
во интимата на јазикот
и се спровира низ капијата
кон одаите и спалните
дома
кајшто по извесно време
по извесна стварност
потеклото се заташкува
сродството се изобличува
јазикот има свои потреби
како и телото
сфаќаш и тонеш во без-сознание
зад јазикот, отаде
нека почека
ако те чека ...
Истанбул, декември 2003
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)
Кога стана рабин, Битола се наоѓаше во комунистичка Југославија, а сега по распадот на таа земја, во малата држава Македонија.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
И во своите највидовити претпоставки додека беше жив, Татко не можел да го замисли падот на Берлинскиот ѕид, распадот на СССР и комунизмот, а најмалку распадот на СФР Југославија со братоубиствените војни, создавањето на новите држави, посебно на новата Република Македонија, а најмалку дека неговиот син за кого најмногу страхуваше, оти некаде ќе се заплетка на големиот пат на животот, ќе стане амбасадор на СФР Југославија, која при завршувањето на неговата мисија ќе се распадне, а потоа и прв амбасадор на новата Република Македонија во Франција.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
А во земјата која ја претставував се најавуваа првите татнежи на подземните експлозии, првите националистички детонации, на поголемите нации, кои само за неколку години ќе ја предизвикаат конечната експлозија, распадот на државата, чија последна жртвена патрола бевме нејзините дипломати.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
И не случајно, по распадот на Југославија, долги години на врвни дипломатски позиции во речиси сите новосоздадени независни земји ќе се најдат дипломатите на сиповската школа.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
На секое создавање му претходи распад. Дојде пролетта.
„Сонце во тегла“
од Илина Јакимовска
(2009)