митрополит (м.)
66. Берат – писмо (повелба) од турскиот султан за поставување (во овој случај) владика. 66a.66а Назначувањето на Фирмилијана (умрел во 1903 год.) за митрополит во Скопје беше всушност првата позначајна победа на српската пропаганда во Македонија, извојувана не без поддршката на руската дипломатија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
19. Додека во Македонија беа отворени српски и грчки конзулати, бидејќи Бугарија во тоа време уште беше вазално кнежевство на Турција, во македонските градови Солун, Скопје, Битола и Серес беа отворени бугарски трговски агентства што всушност ја вршеа истата работа на конзулатите и заедно со егзархиските митрополити ја раководеа бугарската националистичка пропаганда.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Кога егзархискиот митрополит Синесие отишол да моли за ослободување на некои затвореници, Хилми-паша му одговорил дека таквите “чесни“ луѓе, трговци и учители ги извршиле динамичните атентати во Солун.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Внатре чинодејствуваше митрополитот дојден од црквичето „Свети Јован Претеча“, со уште двајца попови од скопските маала.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Скопската митрополија и нејзините области се припоија со Охридската архиепископија, а скопскиот митрополит, немајќи повеќе каде, живуркаше во скромната црква Свети Јован Претеча, некаде на крајот од градот.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
И оној прв митрополит Матеј, кој беше виден човек и меѓу турските големци, кој не се предаваше и одржуваше врски дури и со султанот, сега повеќе го немаше.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Не само тоа, туку и другите нововековни непријателства околу превласта на двете држави над просторите на Медитеранот, една од одмаздите на италијанските окупаторски сили на островот, се случи токму врз митрополитот на Закинтос, владиката Хрисостом, виден духовник, интелектуалец, но и човек чија смелост го одржуваше достоинството и надежта на населението.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
За да го подигне нивото на групата Царот дури и унапредил три монаси во митрополити.
„Ветришта“
од Радојка Трајанова
(2008)
Таа воочлива декорираност на иерархот, Германците се правеа дека не ја забележуваат, меѓутоа чувствувајќи ја свеченоста на мигот што со тоа митрополитот им ја сугерираше и тие останаа да стојат пред посетителите. „Да Ваша еминенцијо, таа листа ни е неопходна”, ја подаде раката СС командирот Беренц. „Добро, но најнапред ќе ви го покажам писмото што го напишав до една значајна личност”, рече владиката и од под расото извади лист хартија.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Сосила го натоварија на брод и го испратија за Атина во февруари од претходната зима на истата таа 1943 година во која, ете, митрополитот го чекаат да се врати дома по овој сив и ветровит ноемвриски ден.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Селаните, повторувајќи ја збор по збор заклетвата што ја читаше блажениот митрополит, во крајно трогателна атмосфера, се заколнаа, секој дигајќи ја својата десна рака.”
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
