манастир (м.)
И отишла у девическиј монастир и живеала богоугодно и се преселила ко благодетелиици своеј.
„Избор“
од Јоаким Крчовски
(1814)
Кога дошле близу селото Плетвар, кај дервенот, го видел Силјан полето Прилепско; ги видел Маркови Кули; го видел манастирот Трескавец, и од радост веднаш слегол до едни камење, за тамо да се потури со шишето вода, за човек да се стори и оттука пеш да си оди дома.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Си ги прошетал нивјето негови, си ја прошетал куќата, и најпосле летнал и отишол дури на манастир на Богородица на Трескавец, та застанал на кубето од црквата и многу ѝ се молил на Богородица, за да му поможе да појде на штрков вилает и пак да си дојде и човек да се стори, та три години ќе служел на манастирот.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Ако рече Господ уште еднаш јас да појдам тамо, три години ќе чинам измет на манастир на Трескавец, на Богородица.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Море да можам Теодос во манастир да го пратам!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
ЕФКА: Слатка сестро Кево, ако ја направиме таа работа, манастир ќе направиме! (Си оди.) Манастир!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Од сѐ да се откажам, од сѐ да побегнам, во манастир да се затворам!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
И така дедот Стале веќе во првите петшест години од создзвањето на манастирот располагаше со чифлиг од 80 хектари најубава земја, со булук од седумосумстотини овци и кози, со сурчја од шеесетседумдесет говеда и коњи, со седумосумстотини овци и кози, со сурија од шеееетседумдеоет говеда и коњи, со седумосум ѕевгари волови, со стоипедеоетдвесте кошници пчели и стодвесте кокошки, врз сето тоа со седумосум души момоци како отец Арсенија на чифлигот од свети Горѓија во Метуите.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Кога ќе ги врзе трите камчиња, 2) трици од брашно или дрво под бичкија, 3) лош човек — трица трнка — растение со многу трнје троска — остатокот од железото што останува после горење на железото трпезница — долга софра — трпеза тук — салото што се топи од сланината кога се јаде само пржена тукче (деминутив од тук) туткан — будаличка, завапкан тутне — да помине овој бел век ќаа — чорбаџија што пасе туѓи овци со кирија на руга ќатипче — писарче ќедер — штета ќерал — дел од куќата (шпајз, мусандра) ќеше — сакаше ќешки — само . .. ќилим — црна шамија за на глава ќулка — детска горна облека со ќулавче ќурдија — машка облека — елек ќурче — легинско фустанче угич — брав што оди пред овци, специјално острижен уѕур — од досада од бес, од што нема што да прави укрилам — заштитам улишам — правам со некаков дефект, без нешто што треба да го имам улка — утка, будала, глупа жена уложје — кошулицата по раѓањето на дете или животно уми се — се мисли, се чуди Уќумат — околиска власт ушчип — мена на месецот кога се подјадува фарк — итер, мајстор, ербап, снаодлив човек филџан — чаша за кафе фудбал — гордост, на големо оди „фудул" — големџија цврцнат — поднапиен цинкам — се ењавам, стенкам црквар — што оди или не оди в црква црнгалест — калеш човек, жена црнило — во случајов мажот или жената е црнило на другиот сопруг цулувци — спуштена коса над уши и потсечена до под брада Чебрен — манастир крај реката Црна чеда шарени — мешани деца машки и женски чекулец — дел од самарот за кој се закачува ортомата чело — почесно место на софрата чепкам — волната се чепка пред да се влачи честица — дел од просфората од која се вади литургија чисти понеделник — понеделник по поклади за Велигден чмеам — полека вријам.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Тој ги научи во манастирот сите поповски марифети од поп Спира, на кого му помагаше во службата како нему што му помага сега Кушо, и требаше само да го „благослови“ владиката и да си започне со работата.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Во еден манастир еден таков отец Симеон сакал да стане светец.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Ако му се пожалиш на четничкиот војвода, тој веднаш за ножот - За тебе се бориме, твоја ракиичка пиеме - Ако појдеш до комесарот на другите, тој ја развлекува волчата челуст, сака да апе - Од пет ока јаболки не ќе се сотреш. Има манастирот.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Манастирскиот поп, малоумниот отец Софроние, тешко се снаоѓаше: камилавката му беше издупчена, ту од кокарда, ту од петокрака, како веќе која војска ќе влезеше во широкиот ограден двор.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Тргна по селата да проси милостина за манастирот Трескавец и дури ги ишета овие села по ново Мариово, веќе дојде и денот Богородица, панаѓур на Старавина.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
И тврдините, црквите, манастирите и старите - дотраени куќи наоколу, обвиени и оживеани од бројните приказни и легенди за едно бурно минато, секој час раскриваа пред неговите очи нови облици - сѐ побогати и почудесни...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Во неделите војниците во групи одеа дури далеку некаде назад во шумата, кај некое изворче, правеа прошетки и до манастирот горе во долот.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Затоа му услужи дури и со својата свештена облека и шапка и му вети дека ќе ги држи Трајка, Најда и Велјана како момци на манастирот без да ги тера дури и на работа.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Стигна некако до чебренскиот манастир, ги соблече Ѓорчевите кумитски алишта што ги зеде од Чачовци кога Ѓорче замина за Битола, ја наметна поповата антерија и долама, ја кладе поповата шапка, а бидејќи пооди некој месец и друг небричен и нестрижен се направи токму „папаз ефенди“.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Девица бараше нејзиниот дел да му се подари на манастирот во кој беше закалуѓерена.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
По долго барање ја најдоа закалуѓерена во еден манастир.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
