црн (прид.)
И родила жената му дете црно како арапин.
„Избор“
од Јоаким Крчовски
(1814)
Плачовите низ селото се носеа сѐ уште и Неда црна крпа пак од главата си фрли, повтор косата ја пушти, а плачот стана толку јак, - „Малодушни земјоделци, излезете од дворов!" - им викна мајката со гнев.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Под црна веѓа густа одмаздата ја собрал - бран.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Го тажат жените, променети во црни руби, а плачот - железен е бран."
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Па ударал нож си остриј в земља иле' на даски, па извиквал с глас си страшен: „Брго ти, ѓаурко, наточи ми вино ројно и љутица врела, чаши стродрамници, ја да пијам, да се'опијам, с тебе ја да легнам, да прегрнам рамна става, очи да целувам, не две ношти, не три ношти, твои црни вежди...“ ***
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Много време и години тешки, чрни, клети, п'лни с маки, п'лни с глоби минаха през глава, докат ја таква си станах, како што ме гледаш.
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
– „Арно сторил тој што ти го зел клопчето, ќерко, ѝ рекла, оти од узур ќе ми везеш црна кошула, сосила ќе ми се правиш ти вдовица; Силјан ни е на аџилак со дуовникот, а пак ти сосила сакаш да умре и да не дојде; гревота е, а ќерко, ова ти што го правиш; моли Бога за Господ да ни го донесе, не туку плачеш и жалиш.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Еве друго што ќе ви кажам: сестра ми Босилка седеше еден ден во двор на ругузината и си шиеше едно ѓерданче и од ругузината ѝ загина; по неколку дни невестата ми Неда седеше и таа во двор на ругузина и си везеше вдовичинска црна кошула, преденото со сета игла везарка и загина.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Да што бил црн пусти касмет мој, да останам уште млада вдовица.“
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Ајде да јадеш, Костадине... Да каснеш, да се поткрепиш... (Јадењето е сиромашно: црн леб и чорбест грав).
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Ех, сиромаштијо! Црна си како црн леб!... Пуста да останеш... (Пауза).
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Од црна земја ќе ги ископам, само Костадин да земе што му срце милува!...
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
КЕВА: Ама што мравка не може да најде, тој ќе најде, црна Нацо! Што го нема уште Спиро?
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Јас сум црна Циганка, јас сум селанка, името ми е селско, јас сум од сиромашка куќа, сум проста, не знам за ред и чистота...
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
СПИРО: (Веќе влегол.) Па, што е малку црна и за тоа црно под ноктите. ТОМЧЕ: И ти ли тоа!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
ФРОСА: Шуќур, шуќур кај не излегло на лошо. Црна мачка!...
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
А мори, стрино, не е ѓаволот толку црн колку што го прикажуваат.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Се кти ноќта црна! Се ’рти карпа - мрак!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Пробудете се морни копачки и копачи - на трудот црн народ!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Се кати ноќта црна!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
