лопата (ж.)
И кога наскоро излегоа на првата височина, откаде што се гледаше целата околност како на дланка, пред очите им се покажа радосна глетка: во самото подножје на планината, низ високите пченки и приведените главички на сончогледите, раздвижени како мрави, работеа младинците, се разнесуваа тврди удари од копачи и лопати, а во должина од неколку стотини метра се црнееја купишта од ископаната земја....
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Со мислите се веќе таму, во бригадите, кај што се бие страшен бој, кај што стануваат чуда, се уриваат карпи и брегови, а мочуриштата како лопата некој да ги црпи, ги снемува од плодното поле.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Се изви по прашниот пат надолу нејзината колона, песна се огласи по полето и долго низ зелените перки на пченките светкаа белите шамии на бригадирките, а високо на синото небо се оцртуваа лопати и копачи. Малиот водоносец остана сам на празната полјанка пред логорот.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
По ѕидот на долни крај наколкани се колје, со куки и без куки, на кои се обесуваат секирите; направени се по две три камари во кои кокошките несат јајца, а на гредите во овој дел на куќата се фрлени разни алати: рала, јареми, косила, дршки за мотики, лопати, казми и ред други дрвени остени, ластагарки, стапови, кои чекаат да ги заменат тие што се во употреба.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Митко немаше пушка па ја зема лопатата од под шпоретот.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Завчера сестра ми ја закопавме со мака. Гробарите ги фрлаа лопатите и зборуваа налутено дека ваков дожд никогаш не се паметело досега.
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Ги разурнуваа изгорените родни огништа и вадеа што не можело да изгори: лопати, мотики, копачи, синџири, пирустии и сѐ друго од железо.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Сега разбрав: пустинскиот ветар можеше да ме закопа во пеоокот што го нанесуваше како со голема лопата.
„Сенката на Карамба Барамба“
од Славко Јаневски
(1967)
- Јас ќе ти бидам внучка, - рече Билјана, гледајќи го со насолзени очи чичкото со лопатата.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Тој ден чичкото беше без лопата. Имаше нова кошула, нова капа и беше многу убав.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Со својата прекрасна, кротка насмевка ни го разубави денот на сите. Добриот чичко со лопатата!
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Бојан влезе кај овците, набрзина разгледувајќи ги оние што лежеа, барајќи некое ново јагне, иако не го очекуваше, па откако не пронајде новоојагнето, истрча во тремот и ја зграпчи лопатата.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Фрлањето на лопатата беше непромислена постапка, зашто во оваа снежна пустина дрвената лопата му беше добар сојузник, па се стрча и забавта преку дебелиот снежен ѕид, што го беше изградил, расчистувајќи го патчето.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Со мака се исправи и бавно, одвај извлекувајќи ги нозете, дојде до лопатата.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Се скинаа жилите од Мисирлиовите раце и тој падна онесвестен врз лопатата жар и курешниците, чија смрдеа му го размати мозокот и изгуби свест.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Падна и неговиот труп врз лопатата со жар и курешници.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
10. ГОЛЕМА ЛАЖИЦА САКАШ, ГОЛЕМА ЛОПАТА ЗЕМИ - земајќи ја лопатата си намислил некој со неа да срка, а не да ја бодина в земи - ете какви чудесии запостоеја на веков!...
„Куршуми низ времето“
од Љупчо Стојменски
(1976)
Гробарите веќе ја ринеа земјата, си плукаа во рацете и ја ринеа земјата, ја нафрлаа со лопатите на сандакот, го засипуваа гробот.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Со јазикот, жената, ко со лопата ги црпи мравите.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Зедов казма, лопата и отидов. Ја оставив Уља, јатрва ми, да варди дури да се вратам.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
