командир (м.)
И додека се води разговорот меѓу стариот сват и „командирот“ на стражата, обично стрикото или братот на невестата ако е поитар — некој од зетовата дружина ќе се префрли некако и ќе ја отвори, небаре насила, портата и овие што преговараат заедно со другите сватови што бодињаа досега, ќе напнат и небаре насила ќе влезат во дворот.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Пред другите дуќани веќе полсаат, некои и цел, чекаат со клучевите в раце, но тие не пијат „чај“ со командирот на полицијата, та не смеат да влезат предвреме, оти тој пак затоа седи кај Петруша, да види кој ќе се огреши од законот да му состави реферат и еве ти ги, — пукнале двете банки казна; по пет динари за присутните; банка „такцират маркаси“, што велеше Мамут ковачот, та на крајот казната излегла над педесет динари. А тоа значи, кршила глава половина франга.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
- Кога ќе дојде царскиот инженер? - го прашуваше коџобашијата командирот на турската полициска станица.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Командирот поцрвене како пиперка и луто викна: - Сус, бре шејтан!30) Што лажеш!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Пеки, пеки, ефенди!51) - одговори командирот и плесна со рацете.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Друже командире, заповедта ја извршивме! - рапортира Саво.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
- Слобода на народот! - го отпоздрави комадирот.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
- Бидете готови за покрет - рече командирот. - Ќе мине колона автомобили.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Дури подоцна, без команда, командирот се сврте назад кон заодената чета, па војниците, од неочекуваност, се натуркаа еден во друг од позади.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Го здогледаа посилниот на командирот на четата како се зададе низ грмушките одоздола.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Сега беше вџашен командирот. - Што е тоа крублинаво? - зачудено праша тој.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Повели, седни... и... еве читај, —го покани бегот својот заштитник, командирот на оружаната сила што беше пратена да го варди уќуматот — царската власт во овој најзафрлен дел од големата турска царштина.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Пашата ги накажа командантот и командирите на потерните одделенија, ги смени и испрати други; валијата го смени кајмакамот и мулазимот на заптиите, но сето остана напразно. Толе в земи пропадна.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Кога се созеде, отиде кај командирот и го замоли да го пушти да отиде на погреб.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
еднаш, за една иста коска се фатиле со едно куче и се наттргуваат, си ја отимаат коската, се дават, крв им тече од ноктите и од забите, на Стевана, ко вода му се нишаат забите, не знам кај беше ова и не знам кога беше, јас мислев во цвеќе ќе ја најдеме Македонија, а таа во казан клаена и сите ѓаволи играат околу неа, ќе ја посееш жито, а кукавици ќе ти никнат и после не кладоа да вежбаме војнички работи, фронтот е како кај Бигла, а ние како кај Зајгазица во ливадите вежбаме: напред, назад, клекни, легни, а командирот, некој добар, Благоев го викаа.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Зад мене штракаат празни пушки, а јас уште гледам по капетан Мирковиќ, по командирот мој.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
и еден ден се појави полковиот командир, на еден бел коњ, коњот игра, не гази на земјата, беше бил заробен од Англичаните, и кога дојде му даде команда на ротниот командир и на другите офицери да се тргнат подалеку од војниците, и тие сите се тргнаа едно двеста чекори, и полковиот командир не прашува кој каква мака има, или некоја поплака да има, и излезе еден, Ристе се викаше, а тој пак сето време само главата навалена и само зачуден, и со никого ни а, ни бе, и мајката, си мислиме, на толку молчење, сега најде да зборува, а тој ти имал мака, полкот негов ја збркал работата, а го окривиле и Ристета и го осудиле седум години затвор да лежи по завршувањето на војната, и Ристета цела недела пред тоа го учел еден адвокат од Скопје како да се пожали, го вежбал за докладот, како да се претстави и како да се поплаче и Ристе станува, јас бев часовој, вели, кога стана тоа, а имам и часовник добиено за храброст, ама јас не бев таму, кај што стана колењето и му кажува сѐ како што било,
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Оној што во тоа беше најагилен, што најмногу се истакнуваше можеше да стане командир на одделение, одговорен на секција, дежурен во кујната, надгледувач, можеше да биде меѓу првите при јадењето (што не беше малку важно), - со еден збор таквите другари во сѐ предначеа, беа наградувани, привилегирани.
„Големата вода“
од Живко Чинго
(1984)
- Разбирам! - подигна рака за поздрав и, откако постоја уште малку, рече: - Разбирам, ама да знаете, другар командир, дека јас таму нема да бидам добар шофер...
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
Памтам, ланската година беше, некаде на Грамос, командирот на четата на сите девојки им даде по парче сапун што го имавме запленето претходниот ден.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
