клуч (м.)
Еве ти клуч, го заборавив в џеб, а дома им треба.
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
СПИРО: Е, тоа веќе... ќе фати место... А клучот го најде на пат: рѓосан...
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
ДЕПА: Кога се испраќа на туѓина куќа не се затвора, клуч не се става.
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
(Бара клуч во палтото и од како го наоѓа отклучува, но кога го подига капакот и некој ризи очите необично ги отвора и паѓа — седнува пред куферчето).
„Парите се отепувачка“
од Ристо Крле
(1938)
Хегел во таа логика го наоѓаше и клучот за разбирање на сите појави.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
И навистина, сето значење на Хегел, сета негова бесмртна актуелност, се наоѓа во неговата логика, во логиката што Хегел ја издигна до степенот на дијалектика, и која е единствен клуч за разбирање на принципот за „самокритиката“.
„Значењето на Хегеловата филозофија“
од Кочо Рацин
(1939)
ИЛИЈА: (ѝ дава клуч). Еве ти го клучот од куќата моја, земи го, кај тебе нека стои. Куќата моја — твоја.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Кога ми го прати писмото за да ја земам, а тој пес ја одвлекол дома си и таму ме рани, ми пиша дека ја држеле под клуч... (се бара во пазувата и вади писмо).
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Пред другите дуќани веќе полсаат, некои и цел, чекаат со клучевите в раце, но тие не пијат „чај“ со командирот на полицијата, та не смеат да влезат предвреме, оти тој пак затоа седи кај Петруша, да види кој ќе се огреши од законот да му состави реферат и еве ти ги, — пукнале двете банки казна; по пет динари за присутните; банка „такцират маркаси“, што велеше Мамут ковачот, та на крајот казната излегла над педесет динари. А тоа значи, кршила глава половина франга.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Затоа, ете, го чекаат да удри оној „високион" седум и да им ги фукнат клучевите на мазите, а Мамут и компанија да им фукнат на клинците и плочите, да прошерпаат по стотина двесте денеска, оти утре е сабота, та треба да ги задоволат муштериите.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Попот го остави сандачето и ѝ ги даде на Бисера клучевите од куќата, и торбата на рамо — се загна горе Жиовски дол, со надеж дека ќе ги втаса општинските управници.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Му објасни на Мартина сѐ: ако е за тоа да го убијат Бошка, тие сто пати досега можеле да го сторат тоа. Туку Луман е клучот.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Како згрчена дланка ќе го сокрие во себе. а тој ќе знае дека акордот е сонуваната болка. тој акорд треба да остане таму, под клуч, в самица. никогаш повеќе луѓето да не сонуваат ножови, никогаш повеќе да не го чујат чемерното крцкање на прстите, стиснато околу неиспеано грло.
„Две Марии“
од Славко Јаневски
(1956)
Нели велиш да се предадеме, еве, нека биде на вашето, само – бесата бес! – и почна да чкрапа клучот на портата.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Клучовите на утрешниот ден се во нашите џебови.“ Беа како џинови во задимената кафеана, луѓето, дури и оние најпијаните, кришум ги гледаа од своите маси.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Вратата беше заклучена однадвор а клучот изваден.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Клучот од онаа страна на бравата двапати крцна, во празнината останаа само куќните шумови обесени на ѕидовите како ненужни крпи. „Дојди вечер да пееме“, му викна Отец Симеон. „Го славам роденденот на мојот прадедо.“
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Попусто - клучалката имаше тесно грло, клучот беше несигурен во старечките раце.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Во бравата чкрапнува клуч. Врата со тресок се отвора.
„Било едно дете“
од Глигор Поповски
(1959)
Штом мина зимата и Скопје пак различи, Павле го побара клучот од таванот. И право на сандакот...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
