душа (ж.)
Нема место што не е осветлено од неговата блажена душа, оти на сите народи скриените тајни им ги откри разумно исповедајќи, на едни со писмо, на други со поука.
„Пофалба на нашиот татко и учител словенски Кирил Филозоф“
од Климент Охридски
(1754)
Свети Константин наречен Кирил, сам и словенските книги и букви ги преведе за малку години, а оние мнозина и за многу години: седум души ги создадоа нивните букви, а седумдесет души преводот.
„За буквите“
од Црноризец Храбар
(1754)
Блажена да е твојата пресвета душа што ја излекува мојава душа од струпјето на гревот и всади разум во нашите срца со духовни зборови.
„Пофалба на нашиот татко и учител словенски Кирил Филозоф“
од Климент Охридски
(1754)
Ви се молим да ме не убиете бирден, ами да ме почекате, докад да си учиним душата моја теслим Богу.“
„Избор“
од Јоаким Крчовски
(1814)
Да знаете чисто зашто духовник зема души грешнии от руки дјаволски и ги доведуе у царство Божие.
„Избор“
од Јоаким Крчовски
(1814)
Нејната студена душа, гледајќи ја одблизу смртта - замрзнала сета.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Но, ете ја,стои - карпа пред јароста бурна; нејзиниот ум го зацврстиле молитви, кои идат од душата тмурна.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Штом примолкна плачот, Албанецот, пак меѓу своите, продолжи повтор за него — „Не тажи го, жено, ти сина си Кузман, бидејќи господ во рајот го пратил; неизмерни сласти му нуди; и само плачејќи душата ти му ја матиш, бидејќи тој падна со своите, бранејќи ја со нив херојски земјата мачна, а не како злосторник кого Темида го гони, фрла во јамата мрачна, и не како здушен од наказ, ил' прогниет, гладен, не како удавен в браној, и не како жена што потајна болест ја јаде, — туку од јуначки рани . . .
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Младенец как Ангел прехарен младенец, Ти прва си рожба, ти мајци првенец, И чиста пречиста душа ти невина, Как Анегл небесен во рајска градина.
„Пeсни“
од Рајко Жинзифов
(1863)
На полици книги во преврска златна Редом наредени стојат, Книги с хилјадници на душа му матна Жл'чка му кревајат и јад.
„Пeсни“
од Рајко Жинзифов
(1863)
Падна, сине, ти на трава в то широко поле, душа даде, душа нема, без да кажеш слово ни за мајка, ни за либе; крвта ти истече как на рудо, сине, јагне, младо и безгрешно!
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
- Јадна бабо, писана ти бабо, гледам твоја тага, гледам, бабо, тешко ти е, на душа и срце.
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Али нему ја не можех душа да му дадам, станах, каних два-три попа, збраха сја роднини, дојдоха и познајници, врстници- момчета, кренаха го на носила, носат го на рамо; и на гробиштата тамо поп молитва пеја, па го од носила зеха, пуштиха го в гробот...
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Збивал, збивал, одвај душата си ја зел од пусти страв што беше превидел од држењето на Велка.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Ах Боженце, и ти златна Богородице, ви се молам, душата да не ми ја земете дури не се сторам пак човек и тогаш ќе познае татко ми и мајка ми како ќе работам во куќава и како ќе ги слушам“.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Од тие зборови што ги слушал Силјан штркот, голема жал му идела, што дури сакал да се сам убие или во бунарот да се удави; арно ама душа е мила, пак се попишманил.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
За убиените четници не кажуваа: “Убиени се толку души Македонци, ами толку души Бугари”.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Старите „бугараши“, заедно со новопристигнатите таа година и со некои „гркомани”, на број околу 30-40 души, едни тајно, други јавно и демонстративно, заминаа во Бугарија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Од мртвенски сништа тие ќе ве будат вас, јунаци смели, со песна и смешка, со гороцвет кревок, со цвеќа ве нудат, што лежите вие во гробнина тешка. Bo избрана куќа сте легнати тука на вишина свежа, и зелена, студна, и бескраен поглед насекаде пука и успива душа во возбуда чудна.
„Локвата и Вињари“
од Лазар Поп Трајков
(1903)
149. Сите го мразат Волкашина за неговата улога и влијание врз Уроша, но царот му верува, македонските големци: 70 кралеви и банови, според народните песни, му веруваат и му даваат 70.000 војска со нив да умре на Марица за царот и „српското име”. 70.000 души војска од 70 кралеви и банови!
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
