ден
мн. денови
Вид збор: Именка, машки род
Ранг: 67
1.
Времето од изгревање до заоѓање на сонцето.
Примери:
вчерашен ден
долг ден
зимски ден
Работи по цел ден.
работен ден
Спротивно од:
ноќ (ж.)
2.
Деноноќие (ден и ноќ заедно), период од дваесет и четири часа.
Примери:
Три дена лежеше болна.
Треба два-три дена да поминат.
Може да биде:
сабота (ж.)
,
петок (м.)
,
четврток (м.)
,
среда (ж.)
,
вторник (м.)
,
понеделник (м.)
,
недела (ж.)
3.
Определен период, дел од животот.
Примери:
гимназиски денови
студентски денови
старечки денови
тешки денови
Слично со:
период (м.)
4.
Определен датум поврзан со некој настан, посветен на некого или на нешто.
Примери:
ден на независноста
ден на просветата
ден на мртвите
Слично со:
датум (м.)
Изрази
Добар ден - поздрав на поминување и на влегување.
Голем ден - (верски) празник.
Ден година – долг ден; денот многу долго трае.
До ден-денес / до ден-денеска / до ден денешен - до сега, до овој момент.
Ден за ден / денизден - постојано, секој ден исто.
На ден - Куковден - никогаш.
Не виде бел ден - помина тежок живот.
Не е секој ден Велигден – не може секој ден да има сѐ во изобилие.
Некрстени денови - деновите од Божиќ до Водици, „опасни“ денови за луѓето, денови исполнети со лоши духови и сл.
Ноќта ден ја прави - многу работи.
Од ден на ден - со денови, ден по ден.
Суден ден - последен ден, крај на светот.
Ќе дојде (мојот) ден - време кога ќе можам да направам нешто.
Четириесет дена - значаен ден од раѓањето на бебето (кога се зема Голема молитва); значаен ден од смртта на човекот (Првиот помен), шест недели.
Бели пари за црни денови - чува пари за секој случај.
