црно (ср.)
СПИРО: (Веќе влегол.) Па, што е малку црна и за тоа црно под ноктите. ТОМЧЕ: И ти ли тоа!
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Татко ми е сиромав, самарџија... Најпосле јас имам под ноктите црно, кал... (Задржуваниот плач се пробива со придушено липање.)
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
Во првите денови Неда се увили, уште црно што не проноси: — „Таман си мисле оти нема разделба од него, ете пак ќе ми го грабнат! — тагуваше таа во самотните ноќи.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
- Сега и кошулите црни ќе ги заносиме, - велеа селаните. (Велеа така, зошто навистина луѓето од овие краишта еднаш заносија црно.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Крај нив минаа група жени во црно завиткани и со жолти китки в раце.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Еден ден додека се печеше на сонцето потпрен со грбот на колипката и дремеше, чу плискање на весла и доаѓање на чун; потоа виде како низ трските се пробива кон него некаква жена облечена во црно.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Жените си прикажуваат. Забрадени, облечени во црно, седат една до друга. Намнисуваат.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
Крсте им нареди на домашните да носат шест недели црно за Благуна, а потоа сите жители на Потковицата ги обиколуваше и ги наговараше да се согласи да го примат Видана нивни.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Лежат во недоглед и потаму, не ќе сокријам дека сонувам долго и црно , во црното светлост.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Очен многа, вели, црно си врзав меѓу нозе.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
— Мајките се облечени во црно, ми вели.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
— Јас сум црна во душата, му велам, мене таму ми е црното, велам и само се пресегам да го фатам за рака.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
Со тага ги гледал лицата на жените во црно и под црни забратки, бледи и издолжени месечини на црно небо, меѓу црни облаци и над црна земја; како под заповед клекнале и ја допреле со чела камената плоча со голем крст, поголем од крстовите на соседните игуменски гробови.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
И сега, гледајќи ја каде што врви целата во црно, Бонети помислува дека отец Иларион сигурно пати што приликата што ја имаше ја испушти, зашто таа сега е друга: и крај него минува со молчење и со поглед в земја.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Дури и оние неколку тажачки, жени стари како желки и до нос во црно, секогаш готови над туѓ мртовец да ги споменат своите покојници, без допир една со друга и секоја со свои претчувства, стоела во јато, птици што чекаат ветар да ги однесе некаде во топли и богати краишта.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Чекај! Што е сега ова? Сум попаднал во црно. Возможно ли е тоа?
„Балканска книга на умрените“
од Мето Јовановски
(1992)
Црното е состојба од која секоја светлина е исцицана.
„Балканска книга на умрените“
од Мето Јовановски
(1992)
Нечистотијата се собира под ноктите и одовде: „Колку црното под ноктите“ - во значење на некое мошне мало количество, но во јужнословенската екумена фразеологизмот се појавува во мошне скратен облик: „нокот“ или „црно“; во делот од западното словенско население квантитативната вредност на црното под ноктите преминува во експресивно-квалитативна оценка: кој има црно под ноктите, тој има грев на душата.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Димот го бои јазикот во црно пред да кристализира таму некаде во белите дробови.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Понекогаш ја сонува како му шепоти на увото тивко, нежно, мило, возбудливо, исто онака како што му зборуваше во Прага, а понекогаш гласот го здружуваше со здебелениот глас на Стела, но не му шепотат, ами му пеат тажни песни облечени во црно како калуѓерки; му пеат како на гроб, како да му дошле на погреб.
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
