црковен (прид.)
Седнах, моми, окол' баба пред црковни врати, па сја пуљам и сја чудам зашт' е жаловита и што барат в таква доба т'мна и вечерна, кога људи сја собират дома си сос чељад; кога људи си оставјат дневни си печалби и сбирајат окол' себе дребни, мили рожби, па с них они сја печаљат да сја развесељат, да забравјат дни си чрни, маки, таги, глоби...
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
II. Во црковната градина, во двор'т широкиј, седнала е стара баба пред црковни врати.
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Црковните ордени во Франција се ограничени во училишните работи, оти со нив злоупотребуваат.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Ако е така, тогаш природно е оти со барањето црковна реформа ќе се соедини и барањето училишна реформа, т.е. Архиепископијата ќе ја земе во свои раце училишната работа и ќе се сообразува во неа со народноста на својата паства; во грчките епархии и парохии ќе се учи во училиштето и ќе се служи во црквата на грчки јазик; во влашките – на влашки; во словенските – на македонски.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
54. Додека во овој прилог, пишуван пред донесувањето на Мурцштегската програма за реформи во Македонија, Мисирков условно и привремено дури и ја допушта дејноста на постојните црковни организации, во другите прилози во книгата тој е веќе против каква и да е туѓа ” црковно-училишна организација или институција на пропагандите на македонската територија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Достините јадења и пиења: мазник, ракија со мед, булиња, погачки на тенкото сито, на црковната трпеза предизвикаа чудење и завист кај витолишките невести и мажи.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Го знајте, зет му на дедот Ѓура. Токо, јас се плаша дали ќе кандиса, сирома, оти децата му се ошче малечки, та може човекот ќе бара некоа сиромашка, да се прежени, а канонот црквени не дава преженет човек да застане на алтарот и да служи.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Две патерици на студениот црковен плочник...
„Дождови“
од Матеја Матевски
(1956)
Може не е за верување: поп-Паун го затворил в котле и го закопал под црковниот праг. А прагот тежок.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Носи котел со тригодишно вино и бела погача просечена на среде со црковен крст.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Но Цане не престануваше. Се потпираше на црковниот ѕид, ги ширеше проѕирните ноздри и клокотеше како да прави гаргара. - Хи-хи-хи... Оф, ќе пукнам... А на носот роса...
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Се сетија: мачката на директорот на една пошта пролајала со глас на пес; тој исплашен од божјата казна, му подарил на православниот црковен одбор државен радио-апарат со четири ламби и ја вратил својата партиска книшка.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Ќе се зберат старички во црковниот двор, мислеше тогаш, густо ќе се зберат со босилок в раце, со шепот на усни, со црни прекривки на темето.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
„Кога Човек не е сам и сувата трева е повесела.“ Се ловеше : со потсмев пееше на црковен начин, како проповедник. „Тој е сакат, Мироне“, пак рекоа долждалците. Мирон не ги чу.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Завиваа, воопшто не нарушувајќи ја ни со својата писната бол оваа црковна тишина, чиниш и надополнувајќи ја неа, дива и нефатлива, а потем зедоа и да се приближуваат, довикнувајќи се и извабувајќи се на таа месечина.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Колоната запре крај црковниот двор.
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Во зелениот сенчест црковен двор, под круните на старите ореви и чинари, вриеше од народ. Жени, деца, мажи, старци.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Бараше од раководството од секое село да им праќа луѓе за караули — стража — каде што денува и кога почна да ги собира сите црквени пари под изговор дека со нив ќе купува пушки, кај селаните изгуби секаква симпатија и доверба.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Зад иконата во собата, Висар наоѓаше црковни книги; читајќи ги, му стануваа сѐ поинтересни: соништата сега му беа исполнети со рајски убавини и чуда; тие книги сега не му даваа време да размислува за смртта, за стравот од Зенула; престана да размислува што ќе биде кога ќе му го забуца куршумот Зенула: како ќе изгледа тој бодеж: ќе личи ли на трн, на игла или на врв со нож; и кај може куршумот да го погоди: ако го погоди во нога - ништо, ако го погоди в рака - пак ништо; знае дека можат луѓето и без рака и без нога; но ако куршумот го погоди в глава, в срце, што навистина се случува тогаш со човека: како настапува смртта, како изгледа тој миг?
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
9 Мотив: црквата и гробиштата: Оддалеку најпрвин се забележуваат крошните на столетните дрвја припиени една во друга, грабејќи го лакомо просторот полн сончевина и отворен кон езерото до кај што окото гледа; црковната ограда е ниска и тие ја наткрилуваат, се префрлуваат преку неа со своите крошни, ги пробесуваат и ги спуштаат како зелени водопади; кога ветерот ќе го разниша зеленилото, се покажува камбанаријата и црквата издупчени од гранати; при секое удирање на камбаната, малтерот се лупи и паѓа како кожа од рани; на влезот од црквата сѐ уште стои на ѕидот св. Ѓорѓија качен на коњ и со копјето ја држи змијата прикована за земјата; наместа малтерот е паднат, та змијата е излупена во опашката, но јазикот ѝ е црвен, свеж и заканувачки издаден; гробиштата околу црквата се расфрлани без ред.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
