цреша (ж.)
Појадрите цреши ги пикаше во големата чавкина уста.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Со сета тежина паднав на левата нога врз растурените зрели цреши.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Под мене се растурија црешите - прилегаа на капки крв.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
И, како првпат да дознава, пред сите рече: - Мамо, ова е цреша! Тато, ова е цреша! Бабо, ова е цреша!
„Зоки Поки“
од Оливера Николова
(1963)
И, и самиот беше зачуден колку нешта откри со помошта на една цреша.
„Зоки Поки“
од Оливера Николова
(1963)
- Знам, ова се цреши, нели? – рече Зоки, а првпат виде како растат цреши.
„Зоки Поки“
од Оливера Николова
(1963)
Гласот престана и лошо велеше знакот Во спротивна насока од времето летаа птици И црешите што пред тоа фрлија плод изгореа.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Кога се вративме молчејќи, скитајќи од една до друга пустош во душата, чувме прекрасна вест: спикерката на телевизија соопшти дека во Македонија узреале првите цреши.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
И наеднаш врне дожд тој тече по долгите опуштени лисја на црешата трепери по ливчињата на јасиката го мекне липиното цвеќе и тремот станува трем на шумска колиба сред летна луња.
„Липа“
од Матеја Матевски
(1980)
Се разведри малиот круг на градината спуштениот нимбус на црешата пред очите на човекот.
„Липа“
од Матеја Матевски
(1980)
Дете на градите на мајката Загледано во ѕидот на куќата, Девојки скриени во житата со небесни цветови во косите, Црвена светлина што се слуша отаде петровденските камбани, Светулка скаменета на отворена книга во дворот, Коњ што фрчи низ ветерот над реката, Стар часовник што бие меѓу прозорецот и ноќта, Име врежано во каменот на соседот, Бела пеперутка што се буди во тревата, Жнеачка што му шепоти на плодот во неа, Девојка што се крие во душата на темјанушката, Старец што оре со погледот по мапата на татковината, Буква скриена меѓу црешите За да не може да се соопшти зборот што е неопходен, Победници што се плашат од пепелта на поразените, Денот на нејзиното раѓање – меѓу два глужда на црешата, Непрепознатлив глас што шета низ темнината, Младичи што којзнае Од која страна на времето заминаа, Пролетен ветер што тропа врз твојата песна И ти Што сакаш да ме прашаш Уште ли живееш спроти нас, Во пустиот дом на старичката?
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Надвор снежи а ти влегуваш облечена Во твојата црвена кошула Ги отвораш ноќите и потоа седнуваш Покрај огништето: догоруваат нежните стебленца на нашата цреша Ти се стискаш во мене, полека заспиваш И пред сонот ми велиш: - Гледај, црвена бубачка умира во пепелта.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Седам во тремот додека наближува дождот него летните запурнини го навестуваат премалените треви пеплосаните лисја на црешата лепливите мириси на летото.
„Липа“
од Матеја Матевски
(1980)
Овие птици се вистински штетници, знаат да уништат цела нива со пченка, знаат да исколваат цела градина со цреши, па така сметавме дека имаме право да ги уништуваме.
„Добри мои, добар ден“
од Глигор Поповски
(1983)
Играа, пееја, со вода од кладенецот, што ја црпеа со лејки, со бардињата што ги понесуваа од дома и кои како и момите беа закитени со маслинови гранчиња, со полски каранфили и црвени рози но и со плодови од цреша, со одмиваа - за здравје, за среќа и за личнота, На пладне се враќаа во населбата на ручек, а во бардињата понесуваа вода, од Кладенец, која не ја пиеја; ги затнуваа бардината и ги чуваа на темно и студено, сè додека не се исушеа гранчињата, цвеќињата и црешите на нив, а тогаш, кога тие ќе се исушеа, пред изгрејсонце, во недела, чупите ја истураа водата на куќните прагови, на портите, пред пондилите и трлата и на крстопати - овој пат за здравје, напредок и личота на домазлакот.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Не бил нем само Онисифор, тој, со лузната, туку и сите други заедно со жените и децата што помагале во запрегнувањето на добитокот во двоколките на кои ќе се донесат воденичките камења од Лесново, по нивна сметка пред да созреат црешите, пред лето значи, и луѓето редум ќе ги израстоварат на брегот на Давидица, секој својот товар пред своја воденица што жената или некој старец или роднина од Побожјане, од Бањанци, од Кучковица или од Мирковци ќе ја допокрие.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Во тој ист вторник, иако очајот и плачењето не стивнувале, жените, дури и оние самохрани леунки и трудни вдовици наполниле неколку карти со ракија од диви круши, од грозје и од цреши и натовариле на две магариња дисаги со леб и лук, па една по друга, секоја со запалена борина во рака, пошле да ги пречекаат последните од дружината; да ја плашат со оган и писок чумата или улерата, болештина што им била позната на дедовците, еднаш, којзнае кога, додека и пците бегале од злото и се јазеле по врели карпи далеку од сите човечки патила, и побеснувале, и станувале гозба на волчи свадби или се здружувале во глутница со ревење да ги заплашуваат чобаните и бачовите.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Едната страна на лицето му потемнуваше. Устата му беше натечена во безлична маса, со боја на цреша и со темна дупка во средината.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Градскиот комитет за градежништво, комунално станбени работи и екологија по должина на булеварот „Јане Сандански“ - дедо, кај што се возевме кон нашата населба - веќе има засадено 5 000 садници на површина од шест хектари: липи, јавори, дабови, кедрови, украсни цреши и јаболкници, сребрени елки и околу триесет видови различни грмушки.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“
од Бистрица Миркуловска
(2001)
Тој ден, кога инженерот ја кажа оваа вест, со истата онаа весела насмевка што секогаш го следеше, од високото кај резервоарот можеше да се види како Надежда јаде големи црвени цреши од полната скутина.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
