понеделник (м.)
Кога ќе ги врзе трите камчиња, 2) трици од брашно или дрво под бичкија, 3) лош човек — трица трнка — растение со многу трнје троска — остатокот од железото што останува после горење на железото трпезница — долга софра — трпеза тук — салото што се топи од сланината кога се јаде само пржена тукче (деминутив од тук) туткан — будаличка, завапкан тутне — да помине овој бел век ќаа — чорбаџија што пасе туѓи овци со кирија на руга ќатипче — писарче ќедер — штета ќерал — дел од куќата (шпајз, мусандра) ќеше — сакаше ќешки — само . .. ќилим — црна шамија за на глава ќулка — детска горна облека со ќулавче ќурдија — машка облека — елек ќурче — легинско фустанче угич — брав што оди пред овци, специјално острижен уѕур — од досада од бес, од што нема што да прави укрилам — заштитам улишам — правам со некаков дефект, без нешто што треба да го имам улка — утка, будала, глупа жена уложје — кошулицата по раѓањето на дете или животно уми се — се мисли, се чуди Уќумат — околиска власт ушчип — мена на месецот кога се подјадува фарк — итер, мајстор, ербап, снаодлив човек филџан — чаша за кафе фудбал — гордост, на големо оди „фудул" — големџија цврцнат — поднапиен цинкам — се ењавам, стенкам црквар — што оди или не оди в црква црнгалест — калеш човек, жена црнило — во случајов мажот или жената е црнило на другиот сопруг цулувци — спуштена коса над уши и потсечена до под брада Чебрен — манастир крај реката Црна чеда шарени — мешани деца машки и женски чекулец — дел од самарот за кој се закачува ортомата чело — почесно место на софрата чепкам — волната се чепка пред да се влачи честица — дел од просфората од која се вади литургија чисти понеделник — понеделник по поклади за Велигден чмеам — полека вријам.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Ете, во понеделникот, боже здравје, јас ќе и собера децата, ќе го отвора училишчето. Доведи и ти обете.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Приготви педесет и два таками облека и еден понеделник ги направија сите јаничари.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
На одење дома учителот рече: - Ќе напишете состав за првиот снег. В понеделник ќе го донесете.
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Во понеделникот Димче ѝ рече на мајка си: - Мамо, во последно време не се најадувам со еден сендвич, те молам да ми даваш по два.
„Раскази за деца“
од Драгица Најческа
(1979)
Во петокот се засакавме, во понеделникот се скаравме. И пак е среда.
„Добри мои, добар ден“
од Глигор Поповски
(1983)
- Наближува Чист понеделник, вели Глигор и ајде да си простиме, за да ни прости и господ.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Од понеделникот до петокот така. Во петокот, кај пладне, како да се поврати детето од неевестицата.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Понеделник, вторник, петок... И одеднаш некоја глупа исповед: ми летнаа деновите...
„Ненасловена“
од Анте Поповски
(1988)
Сето тоа се случуваше во неделата, а веќе во понеделникот - по ручекот, откако телефонот панично ѕвонеше, а мајка ми (по кусиот разговор со тетка Јорданка) ни ја фрли слушалката сета избезумена, и замина со татко и чичко Благоја - соседот, татко ѝ на Величе, во Влае, оставајќи нѐ на чување кај тетка Ленче - мојот живот продолжи да трае без дедо ми.
„Јас - момчето молња“
од Јагода Михајловска Георгиева
(1989)
Одеа кај Танаил и му велеа барем тој да го одложи погребот за понеделник додека се направи свадбата, но тој велеше: „Не ја оставам јас мајка ми да се смрдува...
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Понеделник наутро, тој е сѐ уште во долна облека, седнат на креветот каде стуткани се испомешале ќебето, перницата, пижамата, со сувогорчливи усни, по глупо истрошениот викенд.
„Слово за змијата“
од Александар Прокопиев
(1992)
Епа, ќе јадат добро, и ќе спијат, а во понеделник на училиште.
„Лек против меланхолија“
од Реј Бредбери
(1994)
Понекогаш му се чини како сите денови од понеделник до недела да се слеани во еден: станување, миење, пиење кафе, појадување, одење во градината, подработување во неа или седнување под борот и втонување во албумот.
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
Кога ќе се сетам, ми се плаче и ден-денес од големината на таа моја среќа, тој прекрасен понеделник.
„Игбал, мојата тајна“
од Јагода Михајловска Георгиева
(2000)
Станав предоцна и задоцнив на училиште; влегов во класот без да чукнам на вратата; беше понеделник и имавме класен час кај Фискултурецот.
„Папокот на светот“
од Венко Андоновски
(2000)
Утредента (беше понеделник), на училиште, со Земанек решивме да одиграме мала игра.
„Папокот на светот“
од Венко Андоновски
(2000)
Секако ќе ѕвони в понеделник - на втори септември.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“
од Бистрица Миркуловска
(2001)
И бомби паднаа утредента, на многу места во градот; и болницата ја разурнаа кај Градскиот саат, иако, целиот покрив беше прекриен со голем црвен крст; и добар дел од оние што беа полегнати по креветите и очекуваа помош ги развеа ветрот со големата лопата на смртта; бомбите само касарните ги поштедија, чудо невидено; а тој, мојот маж а твојот татко, гледај го ти него, го лашти зелениот форд; селото гори баба се чешла; го светнува, го дотерува, како божем на свадба ќе го носи, и во понеделникот, на седми април, точно според барањето на известието, се качи во автомобилот и замина кон касарните.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
Така, на пример, ми станува јасно дека: - менувам долна облека со различно темпо: гаќите по два пати на ден, маиците еднаш неделно - подзаборавам некои француски фрази што некогаш солидно ги употребував, па наместо „trois heures moins quart“ велам „deux heures quarantecinque“ - бричењето наутро ми се одолжува на 40 до 45 минути - минатиот понеделник едноставно ми попречи постоењето на борот (засаден во дворот од татко ми на денот на мојата мала матура, пред цели 30 години) и морав да го дадам да се исече, зошто одеднаш паднатите иглички почнаа да ми ги затнуваат одводите за вода на покривот - не можам да догледам 60 насто од театарските претстави и 80 насто од филмовите, а опседнат сум од хорор сцените на ТВ екранот, во кои што ѕиркам до доцна во полноќ со глава пикната под дланките.
„Човекот со четири часовници“
од Александар Прокопиев
(2003)