зачаден (прид.)
Жолтото јазиче на пламенот се извиваше и бараше излез од стаклото на зачадената ламба.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Болникавиот шивач, вообразувајќи дека во сите бунари на улицата се удавени мачки, се откажа од вода, сѐ додека скоро зачаден не беше пренесен в болница.
„Улица“
од Славко Јаневски
(1951)
Седат заедно во мала, зачадена крчма, а тој, убиениот хирург, им наздравува на сите ножови на светот.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Жолта светлина се цедеше од зачадените фенерски стакла, го полнеше мракот со трептежите на светлини и сенки.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Во зачадениот простор не ги гледаше повеќе другарите, се исполни сцената со војска и на Арсо му се слошуваше... очај и огорченост се згуснуваа во мозокот.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Од прозорецот, со двете окна затнати со крпи, се симна и последната ронка темнина правејќи ја видлива зачаденоста и изболвосеринетоста на стаклата.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Ќе прелетаат тие некаде над селото, по небото кое зачадените оџаци го потпираат со високи столбови синкав чад, ќе го чуе и старо и младо, па ќе почнат оние познати разговори за некогашните зими, за случките во тие зими, а децата разгртаа двојни уши и слушаа, слушаа, сонувајќи го снегот што беше во разговорите на возрасните, во крикот на жеравите и во мирисот на студениот воздух.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Луѓето излегоа од зачадената колиба и не знаеја што да зборуваат, на што да се радуваат.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
И што ќе научиш таму во едно тесно, зачадено одајче. Од чадот не се гледа и учителот.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Стипцосаната земја, над која пловат зачаденост и црни испарувања на тага, ја ора усвитено железо и ја јалови оган, по нејзините врвици и библиски беспатици јаваат на коњски костури апокалиптични рицари - чумата, поморот, алчноста, бесот:коњските узди се густ сплет на змии, здивот на јавачите е сув ветар од кој и коренот на кровот се суши; зад нив останува трага: дрвени крстови, плочи со камени чалми, несобрани трупишта, урнатини.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Во зачаденото жржорење меѓу наши познати брадосани парталковци, некои од нив со нож во појасот, луѓе на кои кафеаната има станала вистинска татковина за која се врзани сите нивни романтичарски прчења, очајувања или нејасни радости, Ибраим Ибраим ме обогатуваше со нешто одамнешно што секогаш, и додека се слуша и подоцна, излгледаше дека е измислено, исградено како мисловна архитектура со врелина и недостижна фантазија никната од почвата и дарбата на старите раскажувачи.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Над нас, високо, се движеше зачаден облак кон орел со неподвижни крилја. Не го стаса.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Големата глава соласна, се спури зачадена, а многуте очи, од кои пред тоа зрачеше зелена, сина и црвена светлост, се изгаснаа.
„Пупи Паф во Шумшул град“
од Славко Јаневски
(1996)
Гледачите влегуваат во потполно зачаден простор во којшто над црниот параван свети само една гола сијалица.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Пријатно беше дома, убаво мирисаше лебот што се пече, жареше разгореното огниште, играа одблесоците од пламенот по зачадените ѕидови.
„Маслинови гранчиња“
од Глигор Поповски
(1999)
Братучед му добро го познаваше местото – самоуверено влезе и седна на една празна маса во темно и зачадено сепаре во левиот агол.
„На пат кон Дамаск“
од Елизабета Баковска
(2006)
Соседот го внесе во радиостаницата, го поведе низ ходниците, го доведе до една врата на која пишуваше „кадровик” и го турна низ неа во зачадената просторија.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Гледаше низ џамлакот во дворот, но не распознаваше дали е бел ден или е црна ноќ, и сѐ му беше во дно од некоја полутемнина, во која предметите одвај ги додржуваат контурите, а боите веќе одамна се изгубиле, како кога во детството го гледаа замрачувањето на сонцето низ зачаден газер од скршено шише.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Некаде од вкрстените греди на зачадениот таван, каде што можеше да се крие уште некој був, се огласи засипнат звучник - до бескрај пуштана бескрајна лента на народна музика.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Таа беше едуцирана на инакво однесување, на друг јазик, на потивок говор, на друг начин на облекување, на други вредности, нејзиниот маж на симболично навестено, ненагласено носење брада, на класична музика, на Европа, на германски повлијаената кујна, на фин бекерај, не на груби лебови, симити и јадења што се носат на глава во зачадените турски фурни, на инакви вкусови, со други културни печати, на Западот, во кој Истокот се вплетуваше како идеја за далечното потекло, длабокиот корен, идентитетот положен во далечините од минатото.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
