деветнаесетти (бр.)
Посува и поковчеста отколку што ја знаеше потсетуваше на стара и строга мома од литературата на деветнаесеттиот век и беше вистинско чудо зошто не креска кога говори туку има мек и по малку тажен глас натопен со збунетост. „Вистина е“, му рече. „Јован е на лекување.“ Отец Симеон се наведна гмечејќи ја допушената цигара со врвот на својот чевол.
„Месечар“
од Славко Јаневски
(1959)
Дури и оној внук на синот или на внукот на зографот од првата половина на деветнаесеттиот век, иако сега издуван, јунак и артилерец во српска или бугарска батерија од балканските војни, седеше под сенка со чанак попара пред себе, давеше муви во реткото млеко и мавтајќи со лажицата пееше со децата.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Тоа се случило во последната година на деветнаесеттиот век, пред Велигден на седум или осум дни, еден наспроти друг стоеле крај жолта чеза со спрегната кобила и со бело ждребе - црвенокосиот бег куп стврднато нишеста во кожа и облека и попот Зафир Јосков Вртипоп, испотен човекојадец во долга мантија, и се искажувале почести како двајца великани, првиот со имот и власт, вториот со знаење да ја надитрува смртта.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Затоа современата феминистичка политика е поаналогна со аболиционизмот од осумнаесеттиот век отколку со комунизмот од деветнаесеттиот век.
„МАРГИНА бр. 1“
(1994)
Моќната Англо-Саксонска анти-теориска традиција се докажа (за несреќа) откако се интегрираше со завештението на зборот „преведувач-слуга“ што се појави во деветнаесеттиот век, во англиските говорни подрачја.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Можеби дури ќе успеете и да го заборавите додека се шеткате меѓу несмасните надгробни споменици од осумнаесеттиот век, понекогаш налик на вазни, што можат да се добијат на некоја уметничка лотарија, но почесто личејќи на облаци вкаменета пена од прашок за перење; потоа меѓу надгробните споменици од деветнаесеттиот век, интересни поради мешањето на рускиот класицизам и уште по нешто руско, се чини, духот на апсолутизмот и, најпосле, помеѓу надгробните плочи од последниве децении, неромантични, каков што е обичниот алат.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Од експлозивната енергија на критичката традиција на деветнаесеттиот и дваесеттиот век, денес преостанаа само театрални одречувања, ритуални негации. 92 Margina #4-5 [1994] | okno.mk
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Само во онаа мера во која феминизмот е повеќе од едно прашање на специфични реформи тој е аналоген со комунизмот од деветнаесеттиот век.
„МАРГИНА бр. 1“
(1994)
Посебната грижа за репродуцирање во „period flavour”, со користење на архаизми во преведените текстови, во деветнаесеттиот век, често го правеа текстот на ЈЦ непристапен за читателот, многу повеќе од самиот текст на ИЈ.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Како што во деветнаесеттиот век беше тешко да се предочи какви можат да бидат нештата без приватна сопственост, во осумнаесеттиот и раниот деветнаесетти век беше релативно лесно да се предочи еден свет без робови и ропството да се смета само како остаток од варварското доба - морално неподнослив за нашироко прифатените интуиции.
„МАРГИНА бр. 1“
(1994)
Оттука, сѐ поголем број на британски и северно-американски студенти кои ги читаат преведени делата на грчките и латинските автори, или ја учат значајната проза од деветнаесттиот век или драмските текстови од дваесеттиот век, ги третираат преведените текстови како да се напишани на нивниот јазик.
„МАРГИНА бр. 8-9“
(1994)
Градот е премногу голем, мегалополисите на деветнаесеттиот век и нивната хетерогена урбана популација бараат сложен, тежок поетички израз, а не проѕирност, леснотија и спокојство.
„МАРГИНА бр. 26-28“
(1996)
Или, пак, „ Тајмс“ од деветнаесетти декември ги објави официјалните предвидувања за производството на различни видови стока за широка потрошувачка во четвртиот квартал од 1983 година, кој истовремено беше и шести квартал од Деветтиот тригодишен план.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Отсекогаш ли беа тука овие видици од црвоточни куќи од деветнаесеттиот век, со ѕидови потпрени со искосени греди, со прозорци закрпени со картони и со покриви од 'рѓосана тенекија, со смешни дворни ѕидови накривени на сите страни ?
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Мораш да се ослободиш од тие идеи од деветнаесеттиот век за законите на Природата.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Во деветнаесеттиот век религијата и затворските институции конечно ѝ ги препуштија лудите на психијатријата.
„Сестрата на Сигмунд Фројд“
од Гоце Смилевски
(2010)
Се чини дека тука почнува дваесеттиот век и влегуваме во деветнаесеттиот и можеби уште подлабоко во времето.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Три часот по полноќ. Деветнаесетти август. Учесниците на советувањето еден по еден ја напуштаат зачадената просторна земјанка.
„Големата удолница“
од Петре Наковски
(2014)
Во САД, сексуалните, емотивните и романтичните врски меѓу мажите, кои некогаш биле конвенционални, почнале да се разводнуваат долго пред крајот на деветнаесеттиот век, а средносталешките мажи почнале да го избегнуваат телесниот допир со други мажи од страв да не бидат сметани за девијантни.55
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Првите психијатриски дефиниции за девијантната сексуална ориентација, разработени во поодминатите години на деветнаесеттиот век, не биле дефиниции за хомосексуалноста, туку за превртувањето на половите улоги и за трансродовоста: „спротивното сексуално чувство“ на Карл Фридрих Ото Вестфал од 1869 и Ариготомасовата „инверзија на сексуалниот инстинкт“ од 1878 година.43
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
