Дебар (име.)
И вистина дијалектот велешко-прилепско-битолско-охридски е јатката на македонскиот јазик, зашто на запад од него е дебарскиот (рока), на југ – костурскиот (ронка), на исток – источниот или солунскиот (р’ка) и на север – скопскиот или северниот (рука).
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Фроса поведува песна Кате и Паре ја придружуваат) Ќе те граби, џанам, ќе те граби со дебрани, аман, со дебрани, Со дебрани, ќерко, Со дебрани и мокрани!
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Да го видиш во оние алишта дебарски само со гајтани, ќостег од срма до рамото, нож и пиштол од сребро, а саат од злато, појас свилен, па на него шамивче свилено пред себе.
„Антица“
од Ристо Крле
(1940)
Ваму германската војска се точка и тече како река и оди за Дебар и Албанија.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Сиот вилает, сиот Балкан, станувал сѐ повеќе прогонета волчица скучна од сомневања дури и кон својот род и пород, бил скаменето животно со душа благословувана само од пеколот - се раѓа на камен, живее на камен, ги лекува раните на камен да биде еднаш живот или вечна смрт; лежат кратовските кули на беговите врз прастар вулкански кратер и лежи на ист таков кратер Лесново со својот манастир, истината лава се купите и излеаноста над Мрежичко под Кожув, над Добро Поле под сенката на кајмакчаланските облаци и на Стара Чука кај Стојаково во Гевгелиско, во преспанските води се огледува со тага варовитата Галичица, Крушово е камен на камен; бегале пред исламски зулуми Мијаците од Дебар, оние од Река и Власите од подалеку и кревале своја крепост, се криеле во ниски врби на смирени варовници и по прнари Брсјаците, но и едните и другите, и исто толку и многу повеќе господарите, ги секле шумите, се градело, се горело, им се носел лисник на козите, потоа од планините се урнувале порои скрка и ги покривале неговите житници, на тој лом да се множат жолтогрлени гуштери и црни скакулци со тешки утроби - се шират степски и пустински површини, земјата уште само со прнар се закитува.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Англичанецот го прекина: - Да, но ние треба да ја имаме во предвид и најновата Одлука на Конференцијата на амбасадата од 9 ноември годинава во која се вели да водиме сметка на следново: патот Дебар - Струга наполно да е вон албанската територија и на тој начин да се обезбеди слободна економска комуникација меѓу двата града.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Низ него поминува регионалниот пат Гостивар - Дебар и Гостивар - Кичево.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“
од Бистрица Миркуловска
(2001)
Овие успеси ги принудија Германците да соберат нови сили, особено балистички од Струга, Дебар, Кичево, Гостивар, Тетово, па дури и од Косово, и на 8 мај да преземат офанзивни акции против Првата македонско-косовска ударна бригада, кои траеле сѐ до 15 јуни.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Со тоа делот меѓу Охрид, Струга, Дебар и Кичево повторно станал слободна територија.175 Успесите на Првата македонско-косовска ударна бригада во Западна Македонија како резултат го имале повторното разбранување на вооруженото востание во овој крај и големиот прилив на нови борци.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Капетанот Мекдоналд во штабот на СОЕ во Каиро бил подготвуван за областа Дебар и Кичево.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
„Ми треба само место, бегу ефенди. Пари имам, а ќе викнам тајфа мајстори од Горни Дебар.“
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
САРА: Како се живее во Дебар Маало?
„Одбрани драми“
од Горан Стефановски
(2008)
Читам на Интернет како сме го попушиле на самитот на НАТО во Букурешт: само Америка нѐ поддржала, а сите останати си свиркале загледани во плафон, бетер од дебарски молери!
„Бед инглиш“
од Дарко Митревски
(2008)
Еднаш за вас зборуваше како за „способен младич од Дебар Маало кој далеку ќе дотурка”.
„Одбрани драми“
од Горан Стефановски
(2008)
Најзиниот прв чекор бил направен со отворањето на училишта во Македонија и поставување на владици во Скопје, Велес, Дебар, Битола и Охрид.
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Исто така, свое место на страниците на печатот нашла и информацијата која се однесува на борбите за Дебар од крајот на октомври до 3 ноември, кога бил одбиен нападот на балистите и Германците.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“
од Тодор Чепреганов
(2012)
На страниците на печатот се нашле информации за ослободувањето на Дебар на 9 септевмри 1943 од страна на македонските партизани во содејство со албанските партизани.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“
од Тодор Чепреганов
(2012)
Но по повторениот германски напад, известува новинарот, градот Дебар повторно паднал во рацете на Германците и балистите.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“
од Тодор Чепреганов
(2012)
Фотографијата била направена во дворот на семејната куќа во Дебар Маало, во 1971 година.
„Полицајка в кревет“
од Веле Смилевски
(2012)
Свети Јован Бигорски во живот го враќа по Дебар.
„Портокалова“
од Оливера Доцевска
(2013)
