ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Старецот: Дами и господа! Вечерва се собравме на ова прекрасно место за да му одадеме признание на човекот кој еве веќе 15 години (погледнува кон таванот), фала му на Бога, ја тресе и потресува оваа зачмаена средина! (Се слушаат извици на одобрување)

Иако често дивјачки и нецивилизирано напаѓан од официелните критичарски морони, кои, меѓу нас кажано, во филм се разбираат колку нашиот архиепископ во кик-бокс, ТОЈ сепак не се предаде! (Смеење) А како и нема да биде напаѓан?! Како и нема?!

Впрочем, партијата сѐ уште не сакаше да се меша во козјото прашање, а и немаше директиви за акција од републичкото раководство, макар што козјото досие од ден на ден стануваше сѐ подебело и се чуваше во железната каса во кабинетот на секретарот на градскиот комитет.

Татко ми во основа не беше толку уплашен за ната­мошниот развој на својот син партиец, колку што не мо­жеше да се разбере себеси, ги бараше причините за својата постојана неутралност, за емигрантската готовност за ком­промиси, таму каде што објективно можеби и немаше причини.

– Тешки, тешки времиња – прифати татко ми. – Но на Балканот речиси и немало подолготрајни добри времиња.

А можеби вистински одговор и немаше.

Дали е тоа?

Споредување никогаш и нема.

Штом го фрлиш зимскиот капут, не ти е потребен ни мантил.

Поправо и нема вистинска пролет во Скопје.

Речиси и немаше трева. Само ниска сребренеста мов.

„Неговите каменоресци и немале многу работа!“

Познато беше тоа уште од времето на нацизмот; фолклорот во тој случај се претвори во политички обред на фетишизација на тестисите на Големиот Предок, чија една можна инкарнација станува Големиот Диктатор; мислам дека и немаше да ме разбере, оти Луција не беше интелектуално неограничена, иако беше многу работлива и чувствителна.

Во нивните исплакани очи секако веќе и немало солзи: Господи и мајко богородна и Гавриле Лесновски, стоплете им ги душите на Богдан Срменков (дванаесет години) на Горан и Јордан Пенков (тринаесет и шеснаесет години), на Салко Пребонд (петнаесет години) и на Климент Темелковски (шеснаесет години), но коските молчеле далеку од сите очаености на живите, и му биле верни на чудесниот спокој што ни бара ни прима утехи во својот заборав за она што е ден и она што е ноќ, за сѐ што е грч на тегоби.

И останале со положени дланки на плочите и со молитва од која само усните им потреперувале.

Пак и нема човек кој би ти одговорил на тоа твое прашање.

Нему попуштени му беа само нервите. Друго и немаше да понуди во општото ценкање.

имаше еден безбожник којшто призна дека кога му било најтешко, пак, на небото му се помолил, пак верувал дека нема господ, ама друг и немало до него и устата сама му се отворила да го моли господ, оти тогаш може да ти помогне само тоа што не е до тебе, тоа што не го гледаш, што не го познаваш, што не си го сретнал, господ мора да е и овдека и онаму, вели Илија Јованов, господ мора да е насекаде и затоа не можеме да го видиме и тогаш пак го гледаме офицерот, се враќа: дали сте биле војници, прашува, не, не сме биле, кажуваме, е отсега ќе бидете, вели, смртната казна ви ја заменувам со казна на прва борбена линија, вели, ќе потпишете дека доброволно се јавувате, ќе потпишеме, велиме, како не ќе потпишеме, таму барем може и да преживеете, вели, е ти благодариме, господине, велиме, ти отсега си ни господ, велиме, и одиме му ги бацуваме рацете, колената, чизмите, не бацувајте ме мене, туку потпишете овдека, ни вели, имате штастие, имаме, велиме, и среќа и штастие имаме, сигурно дека е пијан, си мислиме и нѐ одведоа во некоја касарна, ни дадоа алишта и плачките ни ги вратија после пак ни ги зедоа, ама тогаш ни ги вратија, само парите не ги вратија, пари не ви требаат, велат, оти одиме на фронт кон Турција или во Македонија. 122

Другар му не разбира: старицата го бараше својот внук Борис митралезецот, оној што загина во тоа лето долу на пругата, а не него, зашто тој и немаше баба.

Но, сепак, душевниот немир ѝ навестуваше дека видувањето можеби и нема да се оствари.

И нема никогаш да ме натераш да се мажам со конзуло! НИКОГАШ!

Ние тука дома си збораме влашки или македонски. И немаме проблем со никого...

Брзо ќе го продолжам раскажувањето, затоа и нема да се извинам што прекинувам.

По некое време праша: - И нема повеќе чума?

- Татко ти никогаш не моча стоечки и немој пак него за сè да го обвинуваш! - повторно просаска тетка ми.

- Не, јас многу би сакал да ги собујам чевлите, навистина, - излажав и направив движење како да почнувам да ги собувам, - но дали ќе може да добијам влечки? - така, си мислев, смрдеата можеби и нема да се почувствува.

Повеќе и нема за прашување, што се вели, стравот слегол до коски, ама мораш нешто да правиш.

Не ни текнува друго да си речеме. А и немаш време, не ти даваат.

Друго и нема за гледање на мене.

Беше во право. Не само што немаше редица пред шаторот на дивјакот, туку и немаше жива душа во целиот циркус.

Крилата ѝ се заморија, очите ѝ се склопуваа желни за сон, но длабоко под неа беше море, над неа небо и немаше каде да почине.