и (сврз.) - темен (прид.)

Мртви и темни сурови гламњи скршена гранка маслинка!
„Бели мугри“ од Кочо Рацин (1939)
Покрај оделото и темната вратоврска, старчето има добродушен лик на престарен вујко и сосема семејно ми ги подава кадифените албуми, што и самите би се чинеле домашни, да не се позлатените букви и везот по рабовите, со кои добиваат нешто неприродно, наместено.
„Слово за змијата“ од Александар Прокопиев (1992)
Кога чул за настанот со бикот, срипал и со возбуда раскажал дека од темните бунари на подземниот град Деринкују во Кападокија, пред една година, со нечуена рика излегол бик, онаков каков што го опишувале, поминал низ длабоките и темни ходници на градот, се упатил кон снежните врвови на високите планини и таму исчезнал.
„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)
Помолча пак отец Иларион, и кога виде дека сите гледаат во него чекајќи да продолжи, рече: - Душата човекова се разликува од животните и по тоа што таа прави дела; што управува со сопственото тело; што знае дека телото ѝ е привремено боравиште; што е разумна и знае дека е од бога и во бога ќе се врати; што знае дека ако биде грешна - ќе замине мрачна и темна, а ако биде безгрешна - ќе замине чиста и светла; што знае (како што вели свети Андреј Јуродив) дека сразмерно на делата што ги направила, така и ќе свети: некоја како сонце, некоја како месечина, некоја како пламен, некоја како молња, некоја како камен скапоцен, некоја како килибар, некоја како цвет, некоја како волна, некоја како сребро, некоја како чисто злато.
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
Се враќа мачното и, во исто време, херојско копање, борбата со длабокото и темното долу и во себе, победата и славата.
„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)
Пишува ли нешто над портата? Пишува, нејасно, па јасно и пак нејасно, но да се задржува човек е сомнително, покажуваш дека си новак, дојденец, туку ќе те вчапи некој за јаката и темната ќе те земе!
„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)
Поседуваше волшебна насмевка од која бликаше невидена благост и темни бадемести очи од кои најчесто зрачеше силен интензитет и добрина.
„Белиот јоргован“ од Хајди Елзесер (2012)
Нагоре одеше ридот, со модро-белузлавите облини и темни засеци.
„Братот“ од Димитар Башевски (2007)
Камионот настранува и се исправа и кашла среде оглоданиот предел од зелени смреки и темни, препланети грмушки.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Во тоа време Џеки беше тотално во drag - заедно со смеѓата перика и темниот кармин и макси сукњите.
„МАРГИНА бр. 17-18“ (1995)
И темната бразда крв, потечена и засирена на жолтеникавата шумурина.
„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)
Улицата беше пуста како што беше пуст и животот, и темна како лицето на стражарот.
„Улица“ од Славко Јаневски (1951)
Но Дејв го заплашуваа и го правеа несреќен стиховите кои на Ренди очигледно му беа толку блиски - нивниот дух, празен и темен како ноќ, кон кој Ренди вибрираше со толкава наклоност.
„МАРГИНА бр. 34“ (1996)
Недоизбувнатата расправија беше длабока и темна мудрост под превивки на сурово самозаборавање со што си ги криеја срцата, не толку еден од друг колку секој од себеси.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Ги слушав од својот триножец пред мртвото огниште.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Си згрнал народ под Гоцево знаме да стресеш ропство и темен гнет в народни срца запалил пламен да фрлат јарем султански клет.
„Мое село“ од Ванчо Николески (1950)
Но доцна е. Кловнот оди кон своето вечно и темно гнездо, бавно како некогаш што одел преку растргнатата жица.
„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)
Тој ден ми се виде грдо-бигорен а ноќта тешка и темна небиднина Јас чекав чекав чекав: слегував во пеколот.
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
Доминантно место доби цртежот на Филип, оној во сиви и темни нијанси - депонијата Вардариште.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“ од Бистрица Миркуловска (2001)