и (сврз.) - мртов (прид.)

Зарем бог, заради неспособноста за сполука и богобојазност на овие луѓе овде, сосе мене заедно, решил да направи од Маказар Содома и Гомора, оган и пламен, лава жешка што ќе потопи и ќе изгори сѐ живо и мртво.
„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)
На потомците им остави лози натежнати од мака, а и мртов смогна да им даде ишарет - колку многу ветер и магла имало на Клиничките патеки на власта.
„Светилничар“ од Ристо Лазаров (2013)
Баге заустува да му се спротистави: дека син му не е педер, дека е нормален, дека е женет, дека има дете, дека во нивната семејна лоза нема ни намек на самоубиствен ген, дека сета таа работа е наместена, изрежирана и подметната од некои мрачни сили што се испилија во овој наш плурализам (беше готов да плукне притоа, но во последен момент се воздржа), дека неговиот син е нивна невина жртва и дека токму тие како служба се должни да ги откријат, да ги казнат, а на синот негов да му го обелат образот, макар и мртов.
„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)
А водачот се обесил во Сибир и мртов го вратија во Атина.
„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)
Ми се враќа некогашната треска, тешко ми е, најтешко од сѐ да раскажувам за овој настан.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Зашто тој бил иднината на животот - старите се само стари и мртви пред да умрат, тој и неговите врсници ќе го обновуваат животот, плодоносци со живо семе во живо месо.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Главата на тој крмнак како да чадела низ крвавите ноздри и како да се потргала од живата безобличност на сенките; забите во зинатата уста биле потемни од танките усни - и мртви се заканувале.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Се наведнале да видат кај е удрен и виделе - немал деца на овој свет, не ќе ги има ни на оној. Крмнак, рекле. Мртов нераст.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Наеднаш почувствувал дека е позрел од сите живи и мртви од дружината што се грбавеле по поаѓањето од Кукулино, село со четириесет и три недовршени воденици на реката Давидица.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Расфрлени мртовци и ранети, крв, остарена младост на прагот на својот прв ден, мајко моја изгубена во моето детство, и мртва помоли се за својот син и за неговата прва љубов и за спас од споулавување пред спомените.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Зад живите со фесови и со чалми се движеле костури со по една своја коска во жолтите шепи за одбрана на најмладиот од дружината.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
И сепак не можел да бега, дури ни да сонува бегство кон ѕвезди и кон средби; во дружината бил, на земјата ѝ припаѓал таков - дрипав и заборавен но пркосен за да не клекне пред сенките и сеништата на ноќта. „... нема!“ Господи...
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Волците се растурија, оставајќи по себе само неколку расфрлани голи коски, а еден од нив, продорно квичејќи, ја повлече по себе едната своја мртва половина, додека другиот, сигурно погоден во скокот, се стркала со сета сила надолу, меѓу стеблата, собран во грчот и мртов.
„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)
Тој се срамнуваше со скршено од првиот истрел оружје, оставено засекогаш неупотребливо и мртво.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Кога ноќта сосема го заклопуваше затворот и ја угаснуваше вревата, во каушите, ходниците и во дворот темнината стануваше глува и мртва.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Зарчето се сепнува од опојот на своето вртење околу себе, подрипнува и стивнува, квадратесто, бело и мртво.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Сега таа сала, огромна и спарена, ќе му се искикоти на живиот и мртвиот Арсо, вака рамнодушна, љубопитна и пакосна.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Арсо беше ги спуштил клепките и лицето му изгледаше слепо и мртво.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
И буткајќи ја смрзнатата тупаница во големата уста, го задуши плачењето, во страв овој човек овде и мртов да не му се насмее за неисполнетата клетва.
„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)
Во Иркутск е минус 40, на Флорида плус 30... Гргорат и се мешаат јазици, се преклопуваат насмеани и уплакани лица, живи и мртви, градови што настануваат и исчезнуваат, се мешаат географски точки, Амазон се влева во Црно Море, Волга во Атлантик...
„МАРГИНА бр. 6-7“ (1994)
Се опираше. Не, никако, мислеше. Никола не може да е ист и мртов како што беше жив.
„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)
Беше решен: доста е со ваков живот. Собата му стануваше тесна, во стврднатиот воздух се нишаа шумови и мртви мириси.
„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)
Кога светот на нашите патријархалци дотраја и ги премина сите мерки во истрајувањето на својот закостен и мртов животен конструкт, тие не пронајдоа сила за мирен премин од својот патријархален во новиот (кибернетички) век.
„МАРГИНА бр. 36“ (1997)
Во шумолењето лежеше само една реченица - не е јасна но смислата е заканувачка, лоша; тие неколку зборови на секој стар и мртов јазик, тие корени на мисла, на одамнешнината, му ги демнат движењата и стрепењето. Веќе се тресе.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
„Немој“, викаше некој. „И мртвите ќе станат.“ „И ќе станат“, докажуваше друг.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
А таа измешаност на болка и црн подбив кон жените и кон мртвите, или кон некои трети, што се живи и мртви, е нивен крик и нивно кикотење.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
- Еј, брате, слаботија си ти. И буткајќи ја смрзнатата тупаница во големата уста, го задуши плачењето, во страв овој човек овде и мртов да не му се насмее за неисполнетата клетва.
„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)
Зар не владее големиот пророк над сите живи и мртви? – се замисли и застана насред одајата, па продолжи да си зборува: – Се нашле десет, педесет, сто разбојници во средината на моето царство да се спротиват на мојата сила и ќе ја кршат!!!
„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)
12. Мртвата песна лежи врз мртвото лисје од лани ранетата нејзина земја и мртвиот аргатин сами Најблиски еден до друг Сал таа немо ја слуша немата исповед на немирната негова душа Лежат неподвижни и неми Молчат и тој и таа во прегратка гушнати вечна под ѕвездите што чмаат Црна е оваа ноќ и црн е веќе светот што ги сврза во едно паѓањето и летот Во корењето истечува земни надојдената негова песна поетот дури се дели од крвта своја пресна Самотнику ноќва е твоја и земјата е најмногу твоја и муграта што огрева веќе од несоницата своја
„Елегии за тебе“ од Матеја Матевски (2009)
Таа е и тоа и нешто спротивно, но не нешто спротивно „однадвор“, не како проста и мртва негова разлика, туку како негова жива спротивна страна, појава, особеност, суштина, итн., којашто и го обусловува.
„Значењето на Хегеловата филозофија“ од Кочо Рацин (1939)
12. А гаснеа ѕвездите и мртва светлина се будеше.
„Камена“ од Анте Поповски (1972)
И замисли си : Одеднаш јас се будам а тој покрај мене испружен и мртов.
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
Лежи на креветот. Дотеран и мртов. Со прекрстени раце под градите. И со онаа загадочна насмевка на семоќен владетел.
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
До еден со доблест станаа жртви на храбриот Дичо четниците горди; и ранети тука, па дури и мртви, насилија трпат од турските орди.
„Локвата и Вињари“ од Лазар Поп Трајков (1903)
Перверзно вжарени боски на едно место возбудлива комбинација на црвено со зелено во најразлични нијанси кои ни име немаат, ама постојат гледај! и одблесоци од сонце вжештен зрак и инстинктивен страв пред вишокот              Господи.  Грешен зачеток: моќта на јазикот Јазикот е створен од фигури - живи и мртви.
„Ерато“ од Катица Ќулавкова (2008)
Ми се гади од кучиња кои лаат, живи и мртви. okno.mk | Margina #10 [1995] 83
„МАРГИНА бр. 10“ (1997)
И се моли на мртов, и мртвите ќе ги разбуди.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Вистини има колку што има и луѓе. И живи и мртви. Така со Оливера Поточка.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
И виде Фимка солзи на мајките кои чекаат - исчекуваат, воздивнуваат и ги оплакуваат и живите и мртвите чеда...
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
И кога почувствува дека догорчето му гори прсти, ја истресе пепелта и како да се жалеше некому, рече: - Навикнавме на кал, на студ и дожд, на глад и жед, на магла и виулица, на вошки и нечистотија, на тресокот на бомбите и рафалите, на страдања, на крв, на болка и на ранети, на сакати и мртви, да нѐ убиваат и убиваме.
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
Се враќаше напиен и мртов уморен.
„Знаеш ли да љубиш“ од Ивана Иванова Канго (2013)