и (сврз.) - врата (имн.)

Од гредата нагоре е „горни крај“, а од неа надолу — „долниот крај“, каде што остануваат и вратите.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
— Ах анани... ана! — се слушна остар глас и вратата се затвори.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
Ќебето што истовремено беше и врата, нагло се подигна и во земјанката се втурна бран студен ветар и по него влезе Аргир.
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
Камилски брзо се оттргна од мислата за тврдината и поранешните дискусии со Татко за неа и се врати кон преостанатите зборови како: диван, диванхане, претсобје, ходник, но и голема приемна просторија со убав изглед, обично на горниот кат од куќата (од персиски divanhane), пармак, пармаци, дрвена ограда, на чардакот или на басамаците, направена од тенки летви (од турски parmak, paramaklik); басамак, басамаци (од турски basamak); мердивен, подвижна скала (од персиски merdiven); сандак, порано овој збор бил употребуван за означување вид сандак во кој се чувале алишта и особено невестинското руво, обично се изработувале и украсувале во разни шари, а денес со овој збор се означуваат сандаци направени за разна намена, особено како војнички сандак (турски sandik) и перваз (персиски pervaz), означуваат дрвена конструкција на прозорците и вратите; dolap (од персиски dolap); серген (од турски sergen); мусандра (од турски musandira).
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Триве последни заемки најчесто се употребувале за означување вид денешни плакари, вѕидани долапи, рафтови слично, а дел од нив се и во денешна употреба.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Внучката радосно дотрчува и по неколку минути, држејќи се за раце, излегуваат од зградата на хотелот, и се упатуваат, под истрошеното сонце, кон колибата, полуурнатата куќарка со празни прозорци и врати на другиот крај на плажата.
„Слово за змијата“ од Александар Прокопиев (1992)
Некогаш тука имаше едни млаки Една воденица зад млаките висока бреза среде гробиштата птици што разговараа со неа на нејзиното наречје перачка на јазот со црвени коленици и голи дојки сонцето што ја поземаше за раце и ја вглобуваше нејзината сенка врз ѕидовите и вратите на домовите како живо писмо до сѐ што ќе се плоди низ иднината...
„Љубопис“ од Анте Поповски (1980)
Бидејќи беше добар мајстор, имаше нарачки од секаде: и од селата и од градот: правеше ќошиња за куќи, лакови за прозорци и врати, скали, корита за чешми, столбови за цркви и камбанарии, плочи за споменици и гробови, воденички камења и сѐ што ќе му се нарачаше.
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
Одвнатре штракна клуч во бравата и вратата се отвори.
„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)
И Филозофот го послуша и вратата навистина се заклучи.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Наеднаш се слушна силно трчање по скалите нагоре и вратата од собата се отвори со трескот силен како експлозија: „Кој е тој Петар???
„Белиот јоргован“ од Хајди Елзесер (2012)
Детето ми е и врата и прозорец.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Употребени се сите градежни материјали со кои се располагало за што подобро да се истакнат шарките и украсите на куќата, да се уочи бордурата, фризот, симсот под стреата, цолбанките над прозорците и вратите што претставуваат прекрасна орнаментика, вез, разграната лоза, муренкови лисја, трендафили, леси, плетенки дворедни, троредни, гулаби доближани со клуновите, пауни, еленчиња, риби, сонце.
„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)
И вратата подотворена, катинарот кренат на гредата - никогаш да не ’рѓоса закатанет.
„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)
А реков, нели, кога почнале да ја градат црквата веќе сум шетала негде и тоа по фустанче! Иди па верувај им на приказните!
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
А да не зборувам за тоа дека требало и врата да се искова за да можат да ме стават пред црквата рано в недела и тоа по пелени.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
Завиваше во собите, и вратите се клатеа деноноќно.
„МАРГИНА бр. 19-20“ (1995)
Сонцето што се плеткаше веќе по дрвјата од бавчите со стотина лачи удираше во валканото џамче и ја откриваше просторијата, односно одајката, како гостинска одаја од нејзиното сеќавање: џам, да, џам, леле Господи! И ќумбенце, и врата!
„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)
Куќите, градени од плитар, се распаѓаат. Стојат ѕидовите и со шуплините на прозорците и вратите, плашат секој намерник.
„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)
Од празните болнички соби и ходниците во кои владее длабока, мртва тишина што ја поматува само тивкото крцкање на подгниените прозорци со испокршени стакла и врати, бие огромна осама која предизвикува измачувачки немир и чувство на болка.
„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)
Тргни но тихо, да не ја разбудиш пената тој замок без ѕидови и врати, таа небиднина, миг.
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
„Леле, некој ми ја уби моја Султана, а притоа и вратата ми ја залости, за да не можам да влезам да ѝ ги склопам очите".
„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)
Се слушна тропање на клучеви закачени на приврзок како котва од галија и вратата се отвори.
„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)
Започна со тон како да станува збор за деловен проблем – размена на љубов за цигари, за чоколади, за што било.
„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)
Имаа покрив над главите, клупи за лежење и врата што може да се затвори однатре.
„Билјана“ од Глигор Поповски (1972)