ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

91 Треба да се потенцира дека работниците, и пред и за време на штрајкот, на повеќе наврати се обраќаа до Трудовата инспекција, меѓутоа од нивна страна немаше никаква реакција, за што Ѓорѓиев- ски има сериозни сомненија за корупција кај инспекторите.

За уписот, покрај условите предвидени со прописите за упис во трговскиот регистар, потребно е правното лице да има најмалку десет лица кои имаат лиценца за работа, дозвола за работа од МВР, како и две деловни простории и две превозни средства во сопственост 291 на правното лице (чл. 5, ст.1-2 од ЗОЛИ).

Исто така, во текот на месеците додека трае штрајкот, над работниците се врши и неверојатен психолошки терор и непрекинат притисок од газдите, сè со цел да се откажат од нивните барања и да го прекинат штрајкот.

За овој „концентрационен логор“ да биде комплетен тој поставува стра- жари и видео камери околу кампот на штрајкувачите.

1. Да е државјанин на РМ; 2. Да има живеалиште во РМ; 3. Со правосилна пресуда да не му е изречена казна, односно прекршочна санкција забрана на вршење професија, дејност или должност додека трае таквата мерка;

6 Додека траеше штрајкот, работодавачот незаконски имаше вработено работници на местото на штрајкувачите, а контролите на Трудовата инспекција за тие нерегуларности остануваа потполно слепи.

Правно лице кое дејноста обезбедување на лица и имот ја врши во вид на давање на услуги се стекнува со право за вршење на дејноста со упис во трговскиот регистар.

Додека траела операцијата, пред да го направи решавачкиот зафат, му рекол на болниот дека само по една минута ќе престанат да му се тресат рацете. И така станало.

Ми кимнаа дискретно со глава додека траеше канторското читањето на Свитокот за Естер и во моментот кога беше изговорено: „Арур Аман”11, онака неподготвена, се потресов од бурата шумови со удирање по седиштата, викање и вртење штракала, во буката што традиционално ја произведуваа пред сè децата што во храмот седеа на посебни клупи и беа мирни во текот на читањето на останатиот дел од текстот, сè до местото во кое креваа врева до небо.

ПРАВЕДНИЦИ

Само жива болка додека траат оние што ќе ја чувствуваат, ќе се пресретнуваат со сенките и ќе се сеќаваат.

Вечерта, носејќи платикус12 во рацете, Јехуда Давидовиќ затропа на вратата од домот на Алегра.

Тоби Мусман напишал дека оптичките дискови се темелат на: “... концепција по која двајца гледачи, спротивни еден на друг, кои го гледаат филмот во исто време, сето тоа време додека трае филмот, тие нема да го доживеат филмот на потполно еднаков начин.

И јазикот, замрсен и сугестивен, се појавува на екранот само во одредено време, додека трае филмот, за тие седум минути, и со упорност на недофат­ ливото спирално движење, набљудувачот веројатно нема да биде во состојба да го протолкува доживувањето на самиот филм.

5. Паузи, одмори и отсуства а) беше утврдено дека работникот има право на дневен одмор од најмалку 12 часа непрекинато меѓу два последователни работни дена во текот на 24 часа (сметано од крајот на едниот, до почетокот на следниот работен ден) (чл. 26 од ЗИДЗРО/фев.13); 29 В. погоре – исто како кај образложението во референца бр. 18 34 б) материјата која го регулира годишниот одмор претрпе две измени, и двете на штета по правата на работниците: ● со измената на чл. 139, кој го регулира правото на работникот кој прв пат заснова работен однос на цел годишен одмор, се воведе дополнителен услов и тоа тој да работел непрекинато најмалку шест месеци кај ист работодавач, без разлика дали се работи за полно или пократко работно време од полното (чл. 27 од ЗИДЗРО/фев.13). ● екслплицитната одредба која нормираше дека работникот има право на обештетување за неискористениот годишен одмор, без разлика по кој основ му престанал работниот однос, се замени со формулацијата дека работникот може да бара обештетување, но само ако тој претходно побарал користење на годишен одмор, а не му било овозможено, а работниот однос му престанал не по негова вина и волја (чл. 7 од ЗИДЗРО/ јан.12), што de facto е значително понеповолна ситуација за работниците; в) воведена беше обврска за работодавачите за секое воведување на работа на државен празник претходно писмено да го известат подрачниот државен инспектор на трудот (чл. 28 од ЗИДЗРО/фев.13); г) во сферата на мирување на работен однос на работник упатен на работа во странство, покрај дотогашните постоечки случаи, се додаде и мирувањето во случаите на здравствените работници и здравствените соработници, вработени во здравствени установи, упатени во хуманитарни или мировни операции во медицински тимови надвор од територијата на Република Македонија и на воените обврзници од резервниот состав на Армијата на Република Македонија - активен резервен персонал, aнгажирани во единиците на Армијата на Република Македонија заради учество во мировни операции надвор од територијата на Република Македонија согласно со закон, а чие упатување, односно ангажирање бара привремено да престанат да работат кај работодавачот во траење до 8 месеци, им мирува работниот однос за време додека трае нивното упатување, односно ангажирање и имаат право во рок од 15 дена по престанокот на упатувањето, односно ангажирањето да се вратат кај работодавачот за вршење на работи кои одговараат на нивниот степен на стручна подготовка (чл. 1 од ЗИДЗРО/апр.10).

Дополнително, работникот може да биде и суспендиран во случаи кога против него е покрената кривична постапка за кривично дело сторено на работа или во врска со работата или е покрената дисциплинска постапка за дисциплински престап, а повредата е од таква природа што неговото натамошно присуство во јавното претпријатие додека трае постапката штетно ќе се одрази врз јавното претпријатие, односно ќе го осуети или оневозможи утврдувањето на одговорноста за дисциплинскиот престап (чл. 37-у).

Помеѓу позначајните негативни промени се: лишувањето на мнозинството работници во претпријатието од правото да организираат штрајк без синдикат, условувањето на почетокот на штрајкот со потенцијално одолговлекувачката постапка за помирување, определувањето на работи кои не смеат да се прекинат за време додека трае штрајкот, овозможувањето штрајкот да биде судски забранет и работодавачот да побара надомест на штета од штрајкувачите.

Таа го овластува директорот на основното/ средното училиште, откако ќе добие согласност од градоначалникот, а за државните училишта од министерот, да го обезбеди остварувањето на воспитно-образовната работа преку замена на вработените кои штрајкуваат, за времето додека трае штрајкот (чл. 3, ЗИДЗОО/септ.14, чл. 1, ЗИДЗСО/септ.14).

Нанесувањето болка како да помагаше, но само за миг, додека трае самото нанесување на болот.

Потем логотетот се созеде и почна со зборови најгнасни да фрла по сите нас, освен по Лествичникот; рече дека ќе нѐ распушти, дека ќе нѐ прогони од царството, дека имињата ќе ни одземе, прав и пепел дека ќе нѐ стори, дека за опашки од единаесет коњи ќе нѐ врзе и ќе нѐ влече сѐ додека трае животот на коњот, дека главите наши на кол ќе ги надене и на ѕидините од градот ќе ги истакне, како бајраци на срамот и лицемерието, на неверноста кон себеси, како пример за тоа што ќе ја снајде устата што говори она што не говори душата, и тоа пред тронот владетелски, царски!

Токму така: во тој миг, додека траеше доскокот, таа неочекувано ме прегрна околу вратот и одеднаш, дури, ни се допреа образите; веќе следниот миг таа ја сврте главата кон мене и погледите ни се судрија; се гледавме, нејзиното лице беше на една педа од моето; ѝ ги гледав носниците како ѝ се шират забрзано, како кај уморно коњче: и го чувствував здивот; таа гледаше во мене како да е понижена, како повторно да сака да каже: „Доби шанса, нели?“, како да е поразена, како од бес и самата да прави една безвредна блискост (тоа гушнување со рацете околу мојот врат), како да сака да каже дека блискоста ја дава таа, а не јас; дишеше забрзано, со јазикот ја квасеше долната, сува усна и одеднаш ми рече: „Слегов, можеш да ме пуштиш“.

„Лесно ви беше, Боге, да наредувате додека траеја борбите: дај ова, направи она.

Кога гостуваше Окружниот театар, со нивната пиеса „Аналфабети“, ме замолија да им ја украсам сцената.

„Поприлична бројка! И сите беа погребани во сандаци?“ „Точно“.

Сети се само на сардисаните кај Крупиште. Колкумина беа?“ „Богами добра бројка“.

И додека траеше растоварувањето на сандаците и товарувањето на ранетите, крадевме од времето за да дремнеме, да исправиме нозе и грб. И назад.

И додека траеше и грмеше музиката, на бината се редеа владици и попови облечени како за голема богослужба, високи армиски и полициски офицери со сите одликувања обесени на градите, градоначалникот на Костур, селскиот даскал, кметот, новинари и други непознати лица.

И додека траат концертите, коли и автобуси јурат кон Свети Аиљ и се враќаат, одам на Свети Илија и на ритчето од кое на дланка легнува малото Преспанско Езеро, околните планини, полето преспанско, запалувам свеќа.

Моторите не ги исклучувавме. Сѐ додека траеше растоварувањето, резервоарите ги полневме со бензин и кога ќе слушневме дека е готово, свртувавме и право во магазините.

Сакал духовно да ме згрижи, па го правел она што можел - бараше да бидам покрај него додека траеше радио концертот.

Зад кулисите на човечката суета, Додека трае тој краток допир на лежерна опуштеност Како втор Рембрант ван Рејн, што ја оживеа природата на платно Јас на лист бела хартија и црно перо во стилот на виножитото со раскошни бои ќе го насликам светот.

Додека траеше музиката, дамата ме јадеше, велејќи дека за две недели на познанство јас не можев да ѝ купам парфем, а меѓу другото, прашина во очи фрлам и делам рубли лево и десно.

Не, јас сепак ѝ дадов рубла на старицата и ние во најлоши чувства седнавме да го гледаме филмот.

Секогаш, кога ќе се дофати вистинскиот миг, мора да се истрае, мислеше, сè додека трае тој; а за совземање и за одмор може секогаш да се најде време.

Ќе работиме, мислеше сè додека постои барем уште еден трупец; и сè додека трае и последната фискија од онаа богата, надојдена вода.

Цело време додека траеше интервенцијата Виктор ја држеше Ивона за раце и сочувствуваше со нејзината болка.

Додека траеја неколкудневните испитувања, Виктор и Томо стануваа сѐ поблиски.

Ако молчи и е многу лут, ама не сака да признае, затоа што го тргнала од пред телевизор баш додека траеле квалификациите на авто-трки, па само кима со главата и ми ја подава картичката за секој фустан што таа го пробува, тоа значи „пакувај!“

Иако, додека траеја работите, постојано боштеа дека нив не им е потребна чешма, зашто тие немаат добиток што да пие од неа, туку добитокот е спахиски, но после, кога ја подигнаа, со три тулејќи и со корито на кое одеднаш да можат да се напојат и педесет грла, не можеа да им се изнаблагодарат на Дамческите - тие, христијаните навистина немаа свој добиток што да пие од неа, но таа, чешмата, беше нивно дело.

Му одговори со стихот на Винисиус де Мораес: „Љубовта е вечна додека трае.“

Толку им се допадна што таму поминаа осум месеци, и толку многу им одговараше што купија стан во старата каталонска населба Хорта, стар и небезбеден, но со повеќе доволен простор отколку за пет деца.

Но додека трае војната многупати секој се чувствува победен и победник.

Тие денови, додека траеше господството на вошките во домот, сѐ, сѐ беше мртво.

Додека траеше мерењето и се ставаа белезите на чаирот, папуџијата Јосиф стана старец од сто години, се згрбаве и ја истегна напред шијата како да граби воздух што му недостасува, ама да рече дека оваа работа му прави голем задоволство, или пак дека на овој несреќен ден можел да го доведе само ваков будала како зет му, е мисла само на недугави: татко ѝ на Тодора остана нем до крај, со откорнат јазик, и така ја пречека завршната работа како варен ошав.

Важна нова одредба е и таа според која додека траат опасностите, работодавачот не смее да ги задолжува вработените да извршуваат работни обврски. (чл. 25 и 26, ЗБЗР).

ЗРО (1993) пропишуваше дека работен однос на определено време може да се склучи, „особено за: (1) сезонски работи – најдолго девет месеци во текот на една календарска година; (2) зголемен обем на работа – најдолго шест месеци во текот на една година; (3) замена на отсутен работник – додека трае отсуството од работа и (4) работа на определен проект – до завршувањето на проектот“ (чл. 23 од ЗРО/93).

Прво, во 2000 година е укината можноста паричниот надоместок да продолжи да се исплаќа и по истекот на роковите предвидени со ЗВОСН во случајот кога невработеното лице е привремено спречено за работа, според прописите на здравствената заштита, за периодот додека трае таа спреченост (чл. 7, ЗИДЗВОСН/март.00).

Не ми се верува дека и сега е така во Македонија Ако има божја правда не би требало да е така Зошто инаку би ми кажувале сите дека Македонија Е европска земја во изградба А самите Македонци едно време далдисани Од братството и единството и затрчани по ударнички значки Самите Македонци значи велеа Дека додека трае обновата и изградбата нема одмор А богами начув дека и во последно време Чекореле преродебенички и надградено Иако не разбирам баш точно што е тоа вели Папата Сепак верувам дека еден ден ќе здивне и тој народ Иако никогаш не си начисто со народите чиишто водачи Немаат поумна работа па катаден повторуваат Дека имаат библиски корени Бетер се од папагалите какаду некои водачи на Македонците На кои јазиците им се одамна отечени од извикување празни пароли Ако продолжат така на некои водачи на Македонците Можеби ќе им паралдисаат и очите Од непрестајно гледање во огледалцето од приказните Коешто вешто ја мамело грдата сопственичка Дека најубава на светот е баш таа Така непредвидено ни скршна муабетот со Папата На македонски теми а јас не му кажав ништо за тоа Ни а ни б не реков иако од порано бев чул во близина Некои доселеници како на глас викаат Македонија на Македонците Викаа нешто и за земјата на земјоделците Од што разбрав дека Македонија е земјоделска земја Викаа нешто и за Солун дека бил нивни Ама едни други доселеници викаа уште понаглас

Таму, во нашата куќа крај Езерото, големата куќа на целото семејство која беше близу пазарот, си имавме сѐ што ни требаше за да издржиме живи и здрави, повеќе денови, додека траеше бомбардирањето и додека се разменуваа војските.

- Чунот, ех, чунот, додека траеше окупацијата, уште му служеше на преостанатиот дел на семејството, но, по војната...

Тоа јас добро го видов на фронтот: додека траеше затишјето меѓу нас и непријателот, тие рикаа во шумите, се давеа меѓу себе.

Најнакрај разбираме дека и разделбите се за во песна и додека трае обновата и изградбата ќе има и нови траги на минливоста.

Неговата љубена во сонот беше ѕвезда што свети и грее, се разбира, ѕвезда во облик на мала топка сало. (Сонувајќи, Ќ не сфаќаше како таа не се топи од сопствената топлина.) Додека траеше сонот, Ќ го празнеше целиот фрижидер и потоа провалуваше во најблискиот фитнес-клуб за да трча на подвижна лента.

Во топотот на коњските копита, сѐ додека трае викањето, како ехо се повторува и пронижува викот, сеејќи го стравот и ужасот: колат, бесат, силуваат, пљачкаат, палат, убиваат! Бегајте!!! Бегајте!!! Бегајте!!!

DE GUSTIVUS NON DISKUTABANT - Значи, тоа се тие нејзини уметнички филмови, - си мислев разочарано, кришум погледнувајќи на часовникот додека траеше проекцијата на филмот што го гледавме.

Затоа, додека дедо ми сврти кон пангарот од Петрета, сега питроп да купи свеќи и да фрли некоја пара на пангарот ние чекавме на вратата тој да се врати и секому да ни подели по неколку свеќи: по една да запалиме тука на влезот пред иконата на Свети Никола, уште по две за на свеќниците пред олтарот и по некоја да ни гори во рацете додека трае службата.

Девојчето кое требаше да ми биде идна колешка, ми раскажуваше за цимерката со која живеела четири години во Охрид, додека траеле студиите.

Токму во ова време, додека траел процесот на економско-општествено назадување на Македонија, се родила и израснала една нова македонска генерација што во последната деценија на XIX век била готова да ја изврши историски определената мисија: по револуционерен пат да отвори нова страница во развитокот на македонскиот народ.