ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Митологијата којашто ги зафати балканските историографии во втората половина на XIX и XX век, во времето на подемот на новите држави- нации, во голема мера ја деформира историјата на Царството чие постоење и цивилизациски обележја, кои често биле заеднички со истите народи, се настојуваше по секоја цена да се избришат од меморијата на народите.

Тој беше свесен дека изборот на (безопасните) балкански ориентализми што го правеше со Климент Камилски, ќе можеше, покрај другото, да послужи за показ на балканските ориенталисти и балканолози да трагаат по тоталитетот на балканскиот историски процес што нему тешко му успеваше во неговата незавршена Историја на Балканот низ падовите на империите.

Камилски предложи тој да трага по заемките на фауната во балканските јазици: дивите и домашни животни, птиците, рибите.

Брзо дозна дека баклавата (од персиски blave) била традиционално познат заеднички десерт на сите народи на Персија и на Османската Империја, но станал и национален колач на сите земји на Балканот, на Средниот Исток и Магреб, а се проширил и во Грузија, Ерменија, Кипар...

Затоа, впрочем, и реши да оди на поширок избор од замислениот и предвидениот со Камилски, особено во доменот на заемките во администрацијата, повеќе присутни во народната литература и големите реалистички романи посветени на османскиот период.

На Татко му преостануваше да трага по најкарактеристичните заемки од областа на географијата, временските појави, додека Камилски покажа расположение да ги изнесе најкарактеристичните заемки од областа на градот: архитектурата и урбанизмот, јавните и приватни згради, внатрешното уредување на куќата, трговијата и занаетите.

Тој беше предизвикан да трага по генезата на името и тајните на баклавата.

XLVI Кога започнаа да трагаат по опасните турцизми во балканските јазици кои во толковните и другите речници носеа најчесто ознаки дека се зборови историзми, кои главно си го завршиле своето значење, Татко и Климент Камилски не можеа воопшто да си претпостават, по нивните сестрани потраги, колку продолжуваше мистериозното присуство на овие поими, со незавршено, изменето и разгрането значење во балканските јазици.

Тој го потсети Татко дека минатиот пат се договорија да трагаат по излезите на балканските лавиринти низ јазиците и јаничаризмот и дека е готов да прими порачки за да набави книги од овие области.

Чудесно во неделната отпочинка во сопствената соба- оаза е ретка можноста повторно да трагаме по нашите фиоки, книги, по себе во топлите отисоци на предметите и чувствата.

Започна да трага – отпрвин незабележително, потоа сѐ понервозно; на третото зајдисонце, пред гробот на мачениците во апсидата на мартириумот, еден од доушниците му дошепна дека каменот е сокриен во домот на трговецот Моше, синот Азаев, во еврејскиот кварт.

Уште во овој чудесен град на Босфорот, во неговата развиорена младешка свест зачна идејата на животот да трага по семејната историја и како Историја на Балканот низ падовите на империите.

Поинаку кажано, потцртана е фундаментална разлика помеѓу Жената како означител што е кодифициран во една долга историја на бинарни спротиставености и означителот “феминист” како оној кој го гради признавањето на конструираната природа на Жената и е предодреден да трага по адекватни претстави за неа, и политички и симболички.

Тешко е да не се препуштиш на целиов провинцијализам што сака да се напика во центарот на сите збиднувања, да држи говори, да се слика пред медиуми, а да не ти пропаднат сите шанси за нормален живот, зашто конците на твоето кутро суштество се во нивните раце и тие ти ја даваат единствената навигација по која ти треба да живееш, ти ја даваат единствената смисла на живот по која треба да трагаш.

Сите книги како да беа останати со недооткриени значења во функција на неговиот незавршен ракопис за Историјата на Балканот низ падовите на империите, најголемиот предизвик да трагам по неговото време и неостварените илузии.

Ми беше дадена шансата да ја реализирам мисијата која ретко ви се нуди во животот, да трагате, да придонесете да се зближуваат, да се обединуваат луѓето.

Незавршената таткова книга за Историјата на Балканот низ падовите на империите стана силен поттик не само да ги надополнам нејзините незавршени страници, туку да трагам по нејзините отворени, нерешени прашања, посебно во однос на власта, владеењето, конверзиите поврзани со инквизицијата и другите историски процеси, погромите, језуитизмот, реформите и нивното отсуство, како основни извори на бројните судири во светот.

Мене ми преостануваше да трагам по татковата визија за власта во последната четвртина на XX век кога него повеќе го немаше, а неговите книги го одржуваа неговото присуство во мојата свест... I Пишувам за да отворам дамна затворена врата, за да минам граница.

Да се урне Картагина! Се обидував во своите мисли да трагам по универзалноста на оваа метафора.

Кажи ми, што се случува со неа кога ќе ја исмеат, продолжував да трагам по одговорот злоупотребувајќи ги не само зборовите туку и мислите на Јана.

И тој придојден, до земањето државјанство се плеткаше во политиката и емигрантската организација, но беше среќен кога се ослободи од неа, за конечно да се определи за старите заборавени источни ракописи, да ги толкува нивните тајни, да трага по нивните клучеви.

Додека го слушаше својот учен пријател како со чудесна точност ја изнесуваше природната сага на јагулите, Татко не престануваше да трага по нови моменти во согласието меѓу движењето на своето семејство и патот на јагулите: „Зар коските на јагулите, по херојското патување, по љубовната обновувачка екстаза не се стопуваат, исчезнуваат на едно место?

Тие никогаш ништо не изнасилуваа оставајќи самиот живот да ни ги открие тајни­те на семејството, доколку созрее нашата свест за да трагаме по нив.