Историските околности неминовно водеа до загубувањето на Србија за Бугарија во корист на Немањиќевците и на српството, прво во политички, а после и во национален однос; а историските околности создадени од Берлинскиот договор направија Македонија да биде загубена за Бугарите, прво во политички однос, а после и во национален.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
треба да се вардат трудните жени во времето на големите пожари и да нема мајтапи на сметка на додолките - кога тогаш ќе се истурат дождови ама луѓето во македонија останаа без чадори - странците многу сакаат луѓе без чадори а историски е потврдена и нивната љубов кон народите кои исчезнуваат.
„Светилничар“
од Ристо Лазаров
(2013)