ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Почна со човечки глас да ѝ шепоти на ушето нешто.

Нема место за човечки гласови, овде се сместени само нивните тела и заморното дишење на дробовите.

Очекуваше да чуе човечки глас, ’рзнување на коњ, истрел, очекуваше онаму над колибата, во длапката низ која минуваше поточето за село, да ги догледа татка си, деда си, коњот...

Па, нему и крвта со човечки глас му плачеше.

Откај Голем Град - ниту кајче, ниту човечки глас - саде крик на некоја птица.

Тоа е криза што може да се спореди со најголемите кризи во дваесеттиот век, со светските војни.

Човечкиот глас престана да се слуша во културата.

Повеќето ја преспаа прикаската за зеленобрадиот господар на солунскиот трговец Арон. Заспав и јас.

Сонував зелено: гробишта со зелени крстови, на тие крстови зелени врани се кикотат со човечки глас.

Остана таму, го заборавија човекот кога ги разотворија вагоните, како да ги збриша некоја разулавена ветрушка и ги настега во нив, замижувајќи им ги очите, затапувајќи им ги главите и така, возот свирна, исписка, како со човечки глас да се огласи и веќе никој не можеше да го запре.

Гледате на ѕидот бура, бранови што се кренале до небото, раскрилени, изулавени птици, крик, човечки гласови, давеници, пекол.

Со него го удираа дивјакот, а овој, откако ќе крикнеше од болка, почнуваше да ја пее омилената песна на тој што го удрил; и тоа со милозвучен човечки глас!

Одеднаш сѐ повторно стивна, како нешто да ги задави сите отворени грла. Тишина.

Потоа се слушна грозничаво смеење, нему му се придружи сув плач, по подот од собата над нас затупотија стапала тешки како копита, од едната соба до нас се слушнаа удари во ѕидот, од другата соба до нас – мумлање, од некаде доаѓаа нејасни зборови кои бараа помош, зборови кои заблагодаруваа и зборови кои негодуваа, зборови со молба за пуштање на слобода, од некаде доаѓаа човечки гласови што звучеа како клокот на вода, како животински рев, како птичји крик, гласови што звучеа како ветер низ гранки и гласови што звучеа како удар на камен од камен.

„Зошто не ги пуштите дома оние кои сакаат да си одат?,“ го праша Клара доктор Гете едно попладне во просторијата во која плетевме.

Тогаш низ просторијата како во хор се разлеваа гласовите кои молеа да заминат од Гнездо: меѓу ѕидовите одекнуваше композиција за човечки гласови со молби, со жалби, со уверувања; се мешаа десетици гласови во таа композиција во која се испреплетуваа различни ритми, тоналитети, брзини, а помеѓу разговетните зборови одекнуваа и нејасни мрморења и врисоци, и чудесни звуци од штракањето на забите, од брмчењето со усните, од повторувањето еден глас, од имитирањето на звуци какви што можат само во некаков сон или некаков кошмар да бидат чуени, па некаде отаде зборовите се чувствуваше судбината на оние кои зборуваа, кои офнуваа, кои брмчеа, кои штракаа, кои мрмореа и врескаа.

Над нивните отвори ѕунеа човечките гласови, ечеа, се одѕиваа, како пчели над саќе.

Кога запреа пред една грнчарница, грнчарот ги покани да влезат внатре.

Се одѕива шумата од козјо мекање и од човечки гласови.

Си мислиш дека и тоа е некој човечки глас, осуден по цел ден да плаче.

Се слушнаа и човечки гласови. И јас станувам со децата.

И во лаењето, си велам, и во квичењето негово има нешто човечко. Едниот човечки глас што е со мене.

Во тие бездни што не се внесени на ниедна мапа, каде не стасува ниту појот на птиците ниту човечкиот глас, и балонот молчеше.

Вреди да се ризикува, за да ги види веќе еднаш своите луѓе, за да се ракува со нив, за да го чуе повторно човечкиот глас. ***