ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Беше дојден до информацијата дека еден од најумните од врвното југословенско раководство, кој како татко ми многу читал, во кого најмногу верувал и самиот Водач, а во еден период дури и Сталин, своевремено, додека се занимавал со одгледување и откривање на печурките, особено од својата родна северна република, помислил да ја ослободи земјата од козарите и да ја претвори во цветна градина со безброј печурки!

Централниот наратив му припаѓа на педесетгодишниот Симон Поцо, писателот кој се враќа во своето родно село Маказар со намера да напише хроника, „повест“, посветена на сопственото семејство и на селото од каде што потекнува.

По крајот на студирањето женската провинцијалка гледа да се упика за имотен „скопјанец” и по 10 години да се прогласи за стара скопјанка, а машкиот провинцијалец го наоѓа својот роднината од својот роден крај, односно „стариот скопјанец” кој пред 20 години се населил од село во Скопје, но преку дудлање станал директор или шеф у некоја државна институција.

Првин, во својата родна земја која за прв пат беше независна,како република, а потоа како монархија.

Па и од својата родна земја избегал со семејството.

Ја носеше во себе оваа тајна во монархистичкиот период на својата родна земја, ја носеше и кога, како судија и адвокат, патуваше низ Балканот.

Кој ѓавол го терал да побегне од својата родна земја?! Да остави рода и земја!

Ги вршеше работите што мораа да се вршат, но како да одеше низ некој друг свет, не низ својата родна, сакана планина.

Во патувањето ја гледав својата родна земја окована во стотиците илјади бункери, херметички затворените граници, жртва на својата изолација.

И еве сега „Фајар” во Париз ја објавува и третата книга на Луан Старова романот Атеистички музеј, (Le musée de l` athéisme), во кој авторот ни претставува еден трагичен запис за неколкуте пеколни денови од патувањето во пролетта 1979 година во Албанија на Енвер Хоџа, кога сакал да ја види својата родна земја, тогаш сѐ уште во јаремот на сталинистичката ортодоксија.

Во 1985 година на покана на тогашниот претседател на СР Македонија, Лазар Колишевски, Христов по втор пат ја посетува својата родна земја, како гостин на Извршниот Совет на Македонија.

Човек за својата родна земја има чувство и љубов кон неа, а овие работи не спаѓаат во категоријата на впечатоците.

И Харт поникнува од една локална инспирација, од средиштето на своите родни локални говори и преданија, и тој е полн со суровости и нежност а истовремено и со еден фин хумор.

Тоа беше воедно средба на два големи поетски мага со различен итинерер на егзилот во бурната историја на Европа и Медитеранот (Шпанската граѓанска војна и Палестина).

Атланскиот Океан Аргентина ќе ја довикува со моќта на своите пробојни и универзални метафори на својата родна Шпанија, најдена во канџите на фашизмот.

Сотир Паскали беше свесен дека и тој неповратно станува дел од таа протоплазма, но врската со својата родна земја и пошироко од неа, ја гледаше во постојаното одржување на односи со луѓе кои доаѓаа во Париз, секој со грижа и мака, на студии и лекување.

Затоа и Иван не успеа да го врати Крстета со првата група бојци од II македонска дивизија, кои се групираа во Софија и си тргнаа кон своите родни краишта по цела Македонија.

Сеќавајќи се на своето родно место, тој го подигна мостот на Дрина кај Вишеград на она место каде што во 1516 година ја прегази со коњот, натоварен со едната страна во еден кош.

Ме очекуваше да одиме заедно во градот, до градската куќа, каде што се очекуваше Мајка Тереза да биде прогласена за почесен граѓанин на својот роден град.

По предвременото враќање од својата родна земја, Мајка понесе уште една голема тежина во душата од која не можеше да се ослободи до крајот од својот живот.

Таа, со голема тежина во душата, уште еднаш се присеќаваше на мртвите од телеграмите- некролози кои не престануваше да ги добива, се пресели во времето на својот татко, кого не го виде уште од времето на свршувачката, се сети на својата родна мајка, која не ја виде никогаш.

Така зборуваше Игор Лозински, а тогаш во татковата свест проработуваше силниот систем на асоцијации: Зарем јагулите на долгиот пат, кога се оддалечуваа од Езерото во морињата, во длабините на океанот, нели го губеа надворешниот вид и гледаа и со внатрешниот вид кон целта, кон морето и родниот океан, а на враќање, кон Езерото на нивните предци. ,,Треба да си лишен од родната земја”, - му велеше во една друга прилика Игор Лозински на Татко, - ,,за да ја љубиш својата родна земја со неземска љубов.

Во татковите мисли беше јасно дека не ќе може да го следи патот на јагулите по реката на Запад, кон границата на својата родна земја, за да излезе на морето.

Знам, вашите солзи тежат како црна земја, плачот на вашето срце ги пара порите на земјата, само вие ја знаете вистината, вие кои ја видовте со своите родени очи, бидејќи ниту еден од ситните души ја немаше храброста да погледне во целиот свет, урнат, запален, срушен.

И еве ми иде мене веста како најстар и меѓу последните, за смртта на тетка Фатмира, последната најблиска од татковата генерација, на оваа и на онаа страна од границата.

Мојот татко никогаш не го доживеа враќањето од егзил во својата родна земја, таа за него остана секогаш затворена.

Тој не ќе може да го одреди ниту просторот на својата родна куќа.

По војната од својата родна куќа ја откорнале, па кираџика во родната куќа ја приморале да биде.

Во очите им гореше желбата Ластовицата среќно и здраво да стигне до своето родно гнездо.