ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Осумдесет и некоја за Велигден Грците ги отворија границите за Егејците.

Преку сликите во спомените... му донесов едно шише метакса од неговиот внук од еден од браќата (дедо Тане кој често доаѓаше во Скопје) кој сакал да го убие на граница кога како партизани верувале дека одат во својата татковина.

- Запознај ја својата татковина за да ја засакаш. - Па, ја запознавта ли, ја засакавте ли? - Уху, од Стење до Пчиња и од Ќафасан до Девебаир.

Директорот на Институтот, Георгиев, во Јужната Републиката, си ја откриваше својата изворна татковина, по повеќегодишниот егзил на исток, а Татко беше избегал од својата татковина и се наоѓаше во егзил во новата.

А романите Ова е мојата татковина, Мојот Американски аџилак и Орелот и штркот ги обработуваат темите од животот на македонските печалбари во Америка, а во ретроспектива авторот врши анализа на состојбата во Македонија и на искуството, доживувањата и психологијата на Македонецот во својата татковина и во туѓина.

Тие, секако, со чувство на посебен пиетет се сеќаваат на оние млади Македонци коишто и во Првиот и во Вториот Илинден на бојното поле на својата татковина го поднесувале својот живот зачудувачки смело, зачудувачки ладнокрвно.

Кога ја прашале каква награда ќа бара за соработката, таа смело одговорила дека за пари нема да работи, бидејки знае дека се става во услуга на едно свето дело, зашто ги „сакала Македонците што умирале за слободата за својата татковина“, а знаела мнозина од нив коишто привремено живееле во „Батемберг“ дека млади загинале за таа цел.

Основна причина што Орце, Коста, Мечето, Илија и Владо инсистирале да се гине по секоја цена била таа што тие сметале дека со својата смрт ќе ја афирмираат повеќе борбата за слобода на својата татковина отколку што тоа би го направиле со уривањето на згради и фрлањето на динамитни бомби по солунските улици и убивањето на непријателски војници.

Зашто, кога Кирков пркосно отишол кај турските стражари да го убијат, сепак не успеал на време да ја запали бомбата за да му даде на знаење на градот дека еве и тој го сторил тоа што му било најлесно да го направи - го дал својот живот за својата татковина.

И од него читателот најавтентично може да ја види преданоста на Орце кон гемиџиското дело, поточно, да ја почувствува неговата љубов кон својот народ и кон својата татковина.

И уште нешто, поважно, тие решиле по извршувањето на своето дело да одат свесно во смрт, сакајќи на таков начин да докажат дека не се обични терористи туку борци за слободата на својата татковина Гемиџиите ниту можеле ниту сакале да навлезат во суштината на анархистичката идеологија.

Исмаил бил од оние многубројни Турци и Европејци коишто уште не можеле да се убедат дека Македонија има сѐ повеќе луѓе што се фанатично предани на ослободителното дело и се готови во секој момент да се саможртвуваат за својата татковина.

Македонските заточеници ги товареле бројните камили и тргнувале за својата татковина.

Инаку, бидејќи сите вери содржат заповеди што се корисни за општеството, вреди ревносно да се проучат.

Може да се забележи дека оние што припаѓаат на толерантни вери се обично покорисни за својата татковина од оние што припаѓаат на верата што преовладува; бидејќи, оттргнати од честа, не можат да се разликуваат поинаку отколку со своето богатство и имот, тие се присилени тоа да го придобијат со својата работа, и така што ќе ги прифатат најтешките служби во општеството.

А што може повеќе да ја побуди таа ревност отколку нивната бројност?

По неколку часа спокоен и среќен, со ангелска леснина, носен од небесно ветре, летав кон својата татковина, кон дома.

Како и да е, додека го вадат од водата, од него ќе испадне „бакарната книга“ испишана со „непознати букви“, и тогаш , со еден странски восклик („о, возљубени читатели“) искорнатото срце на авторот пак ќе зачука во градите, и тој со „ангелска леснина“ ќе летне „кон својата татковина, кон дома“, со книгата можеби напишана а можеби ненапишана.

За Мисирков, којшто ги имаше предвид конкретните услови во својата татковина и можеше да го согледа развитокот на својот народ во блиска перспектива, таквиот став беше наполно неприфатлив и историски анахрон, особено кога и лично добро ги познаваше националистичките методи и средства во воспитувањето и во српските, и во грчките и во бугарските училишта.

Не е ли јасно и од тие постапки на македонските водачи оти Македонците зедоа самите да ги решаваат судбините на Македонија и оти тие во својата дејност се готови да се судираат и да ги усогласуваат интересите на својата татковина не само со Бугарија, но и со другите балкански државички, откако ќе им се дадат на тие државички некои обврски од страна на Македонија за укажаната помош?

Тие млади Македонци, воспитани во Србија во народен, т.е. во дух да ја сакаат најнапред својата татковина и својот народ, па после човештвото, заминувајќи во земјата каде што нема национално самосознание, а наместо него полн индиферентизам кон народните интереси, внесоа во неа нова струја од национално воодушевување и работење за ослободувањето на Македонија.

Спротивните аргументации не даваат можност да се најде која е најправата и затоа Македонецот решава дека сите се лажни и дека има само една непобитна вистина: Македонците Словени се Македонци и Словени, следствено, треба секој Македонец да ги чува интересите на својата татковина и на својот народ, а не интересите на пропагандите.

Арнотија ли е тоа што прима таа на своја служба Македонци, кога последниве со службата, или заради неа, ја заборавуваат својата татковина и нејзините интереси ги жртвуваат на бугарските?

Носителите на тие колца-наречја некогаш се викале „Словени”, а после ту Бугари ту Срби, додека конкуренцијата на овие две имиња не ги направи обете туѓи за Македонските Словени и тие не фатија да се именуваат со старото географско име на својата татковина.

Меѓу првите треба да се однесат: 1/ Македонците со своето обединување за преследување на интересите на својата татковина станаа важен фактор што навидум влезе во сојуз со бугарскиот народ и со сите негови официјални претставници за достигнување навидумни општобугарски интереси во Македонија, а всушност со тоа го направи бугарскиот народ и неговите официјални претставници и установи орудија за свои сопствени чисто македонски цели и интереси; 2/ Македонците од сојузници со Бугарите во решавањето на македонското прашање станаа господари на тој сојуз, во кој Бугарите фатија услужливо, а понекогаш и со горчина во душата да ги исполнуваат барањата на Македонците.

Секој од нас ќе забележи оти тие луѓе, за кои ние знаевме само од книга и ги знаевме како луѓе што сакаат да ни поможат да се ослободиме, ни се покажуваат нам за пријатели и сонародници и ни се присторуваат за наши покровители, не затоа што сме ние Грци, или Бугари или Срби, не зашто се грижат за некакви општонародни интереси во кои влегуваат и нашите, не зашто сакаат да поможат и да нѐ избават нас, а само со чисто егоистички цели, т.е. тие го експлоатираат тоа што ние се викаме со нивните народни имиња и сакаат, врз основа на постоењето на тие народни имиња во нашата татковина, да ја зголемат својата татковина, да ги обезбедат своите интереси со завладувањето ако не на цела Македонија, тоа барем на голем дел од неа.

Тие Македонци што покажаа таква способност во своето национално-политичко организирање, што покажаа такво примерно жртвување на своите интереси во полза на интересите на својата татковина, не со помалечок успех ќе можат да им организираат секакви пречки на националните и религиозните пропаганди што го цепат денеска нашиот народ на делови непријателски еден кон друг.

Нашите земјаци си ја покажаа сета јунаштина и готовност да се пожртвуваат за интересите на својата татковина.

Полната политичка слобода не чини за ништо, ако еден човек не сознава оти неговиот човечки долг, неговиот долг пред својата татковина и својот народ е: труд, труд и пак труд.

118. Според Правилата на Дружината „Вардар” од 15.3.1894 год., целта на Дружината била: а) да работи врз испитувањето и запознавањето на својата татковина во земјописен, народностен и историски поглед; б) членовите на Дружината заемно да се помагаат, како во воспитен и морален, исто така и во материјален поглед; в) да работи врз сестраната подготовка на своите членови за да можат што подобро да му послужат на својот народ во државата на Неговото Величество Султанот.

Македонците се организираат со сознавање на своите права на својата татковина и својот долг пред неа.

Има и ќе се најдат мнозина интелигентни Македонци што се готови да си го дадат животот за интересите на својата татковина и својот народ, коишто ќе се запрашаат: што е поважно за нас Македонците – општобугарските, општосрпските, општогрчките или македонските интереси?

(...) Но, иако цврсто тврдејќи дека „како човек и граѓанин, поетот ќе ја сака својата татковина, но дека татковината на неговата моќ и на поетскиот чин се Доброто, Благородното, Убавото, кои не се поврзани со ниту една покраина, ниту со една посебна земја, и дека она со што се занимава поетот се наоѓа и обликува без некои специјални закони и е непредвидливо“, Гете сепак се разликува од класичните слуги на Доброто, Благородното и Убавото: етничката група за него не беше само случаен туку творечки елемент на постоењето.

Среде наполеоновската окупација, во климата на патетичниот полет и жестокиот национализам, Гете ја разобличуваше систематската верност на уметникот кон својата татковина.

Арафат во себе беше начисто дека беше дел од израелскиот политички фолклор, во кој улогата како претседател му беше строго ограничена.

Во сите средби кои ги имав со Јасер Арафат, по разговорите кои се однесуваа на меѓудржавните односи (најчесто на југословенската политичка поддршка на Палестина во светот на неврзаните, во меѓународните организации, во прв ред во ООН, каде што Југославија, сѐ уште играше значајна улога, каде што имаше вешти дипломати како и помошта која ја добиваа Палестинците), настојував да си ја дополнам претставата за оваа комплексна личност, кој во крајна линија беше еден вид Ахасфер, во вечна потрага по својата татковина!

Му раскажував за годините минати крај Арафат во Картагина, за мојата дипломатска мисија, за мојата желба да пишувам за тие времиња, за дипломатските години, можеби во книжевниот жанр на романот кој сметав дека може најблиску да претстави еден можен тоталитет на еден историски процес-роман во рамките на една долга романескна балканска сага, на моето албанско и балканско семејство...

Јасер Арафат, како ретко кој владетел во светот, требаше да најде свој пат за својот народ во историјата, да го врати од светскиот егзил во својата татковина Палестина.

Палестинскиот народ во овие услови ќе се соочи со два големи егзодуса (во 1948-та и 1967-та), кога не само што ќе биде истеран од својата земја, распрскан на четирите страни на светот, главно во логори за бегалци во мизерни услови за живеење, зависни од репресивните арапски режими кои го инструментализираа палестинското прашање за свои цели, но, исто така, и пред упорното одбивање да се признае историската неправда што му беше нанесена на овој народ.

Можеби дипломатските години ќе завршат во роман, како дел од мојата семејна потрага, во која ќе се вмешаат и главните ликови, владетелите кои трагаат по својата татковина, ја откриваат, ја присвојуваат, на крајот ја изневеруваат, сакајќи да служат отаде реалните можности, да се извишат над кулминативната точка на кривата, по што неизбежно следи падот, како и при возвишувањето на империите.

Тој беше свесен дека го беше напуштил затворот на универзалниот егзил во кого светот му беше маневарско широко поле за потрага по својата татковина, за да заврши во еден друг наместен затвор.

Подоцна Махмуд Дарвиш во Охрид ќе ми открие најмногу кој беше Јасер Арафат, но сепак мистеријата продолжуваше...

Албанците со векови служеа во туѓи војски, на императори и цареви, а без да имаат своја татковина.

Тој секој ден црташе нова карта со границите на својата татковина и секој ден со голем мерак ја прошируваше на север, на југ, на исток и на запад.

Гоше беше вистински патриот и многу си ја сакаше својата татковина.

Секогаш кога ќе зборуваше за својата татковина, морници му минуваа низ снагата, едноставно, намовнуваше како искубан петел.

Постојано во границите на својата татковина Гоше доцртуваше по некоја планина, по некоја река, по некое езеро, по некој остров.

Низ двогледот својата татковина Гоше ја гледаше сè поголема и поголема.

Нашите мисли се упатени кон нив и ние остануеме на тоа сите Македонци да бидат обединети во својата татковина.“

Убаво го рзапознаваш тогај гласот на овој заробеник: Неговите црвени цветови живеат само еден ден – колку да ја поздрават својата татковина Африка и низ долг атавизам одново да кажат дека долго памети крвта и дека никогаш и ништо не е изгубено.

Одново се враќаме тука – Вие и јас, во младоста кајшто палевме огнови низ планината, на црвени коњи, со златни потковици, кајшто ги прескакавме бреговите на голема река, и саноќ, пеејќи му на летото, со непорочни чувства ја рисувавме својата татковина и ја населувавме меѓу ѕвездите.

Овие известувања на американските претставници за истапувањата на видни бугарски и југословенски политички личности, кои се залагале за унија меѓу Југославија и Бугарија и уште повеќе за обединување на Македонија, во услови на нова идеолошка поделба меѓу големите тројца, секако не биле од интерес за владите и на САД и на Велика Британија, бидејќи таквите активности не влегувале во нивните повоени планови за уредување на светот, а особено ги немало во политиката на Велика Британија.

Јас ја изразувам желбата на македонскиот народ од овие држави дека тие сакаат да ѝ се приклучат на својата татковина".