ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тој длабоко во себе имаше големо и природно разбирање за козарите со кои сега, со купената коза, ја обедини својата судбина, судбината на семејството.

Велеше оти секој си има своја судбина, па беше согла­сен децата да се викаат Лав (Љуан), Светлина (Дрита), Волја (Вулнет), Желба (Урим)...

Дали во белината зголемена со отсјајот на 16-те пара, доведени до совршена глупост преку квантум каналот, ја виде насоката на својата судбина?

Затоа уметникот самиот ја одредува својата судбина.

Размислував уште, додека се оддалечував од реката, од големиот плоштад, дека Татко никогаш во животот не ни го наложуваше својот авторитет, својата судбина, како можна, патријархална парадигма што треба да се следи.

Татко беше учител на својата судбина, колку и да му беше самата таа учител.

Одново ја почувствува сета горчина на својата судбина.

И тешко ќе може да се најде замена за тие зборови кои имаат свој век и своја судбина.

Да му се довери на некој друг работата на желбата, верувањето, љубовта, одлучувањето - не значи одрекување, туку тоа е стратегија: правејќи ја од него својата судбина, вие оттаму ја црпите најпрофинетата енергија.

Кога одлучи во зенитот на својата младост да го напушти Цариград, најчесто доаѓаше во храмот, небаре потсвесно да си ја види сликата на својата судбина.

Ние самите сме ковачи на својата судбина". (Ова е онаа втора порака, што ми се насмевнува од темнината...) Знам, ќе си заминам и тоа речиси пеш од таа изодена приказна на мојата младост, а малку понесов како утеха и како искуство.

На што ли ќе личат кога ќе се појават на чистинката низ која води изгазена јасна патека?

Ми личат на чуденки кои заскитале по патеки што водат низ ормани, честари, гори!

А и сознанијата до кои божем доаѓам не поминуваат без многу прашалници.

И навистина: Луција од мене бараше да бидам циркузант не затоа што таа, туку нејзината Партија го сакаше тоа; Ина бараше од мене да бидам кловн (со видлива дарба за еквилибристика) не затоа што тоа ќе ѝ донесеше поени во циркусот, туку затоа што таа уживаше во моите глупости; се смееше како никогаш ниедна жена на светот; се смееше како што Луција, мојата Луција никогаш не се смеела, не се смее, и ниту не ќе се смее, иако според својата судбина требала да се смее, што не би можело да се рече за судбината на Ина; и јас реков: „Со задоволство, Ина. Со задоволство ќе го сторам тоа.“

Уверен во лошите зборови, длабоко е убеден во печатот на својата судбина.

На прагот од крајот на граѓанската војна во Грција, обележан со ужасниот пораз, заедно со сопругата Дитта, поттикнати од загрозата на помислата дека времето со текот се брише, се охрабривме да појдеме на пат со времето што одмина и, носејќи ја со себе и својата судбина и бележењата од живите искази на повеќе учесници во настаните и случувањата, тргнавме уште еднаш да ги изврвиме патиштата на нашето искоренување и раселување.

Да се биде луд, значи да се биде самата своја судбина, без доживување на себе како Јас. .

Оние кои ја изгубиле врската со реалноста, не ја промислуваат својата судбина, тие едноставно ја живеат, тие се самата судбина.

Таа болка се спуштила и на усните на детето, и на гестот на неговите раце – едната ја ставило високо на градите, над срцето, а со прстињата од другата се држи за палецот на мајка си, и како да покажува со показалецот надолу.

На ликот на детето трепереше тага – полузатворените очи не гледаа со поглед на дете, туку на некој кој видел многу повеќе од детство: тоа беше поглед упатен не пред себе, туку кон некоја голема болка, кон некој страотен губиток – како тоа дете да ја насетуваше својата судбина, и разделбата со онаа која во тој миг толку мирно и заштитнички стои зад него, и која, многу години подоцна, покрај крстот, и самата ќе биде во очај, затоа што ништо нема да може да стори против разделбата и против губитокот.

Таа болка се спуштила и на усните на детето, и на гестот на неговите раце – едната ја ставило високо на градите, над срцето, а со прстињата од другата се држи за палецот на мајка си, и како да покажува со показалецот надолу.

Просторијата во која ги носеа оние жители на Гнездо за кои се очекуваше наскоро да умрат, ја викавме „Соба за умирање“.

Повторно, по толку години, се сретнав со онаа тага на ликот на детето – полузатворените очи кои не гледаа со поглед на дете, туку на некој кој видел многу повеќе од детство: тоа е поглед упатен не пред себе, туку кон некоја голема болка, кон некој страотен губиток – како тоа дете да ја насетува својата судбина, и разделбата со онаа која во тој миг толку мирно и заштитнички стои зад него, и која, многу години подоцна, покрај крстот, и самата ќе биде во очај, затоа што ништо нема да може да стори против разделбата и против губитокот.

Влегувала и со часови не излегувала. Дали молитвела, дали коленичела, дали липала и ја оплакувала својата судбина, никој не знаеше.

Во записот ја опишал својата судбина и го оставил аманетот, што во тој суден час и суден ден го прочитал (доведен од судбината) умниот и учен гостин од Индија, за да го одведе нашиот другар истиот ден и истиот час во палатите дедови, во одаите царски.

Врските наши со Бугарите станаа многу тесни со општа положба во Турција: ние бевме браќа по својата судбина и бевме во еднакви односи кон владата и фанариотското духовенство.

Уште една паралела со историјата на Србија: да беше Србија незадоволна од својата судбина во државата на Немањиќевците, таа ќе правеше обид да се ослободи и да им се спротивстави ним со стремежот да се присоедини кон Бугарија; но обидот ќе беше направен и ќе доведеше до саканите резултати само ако дозволуваа историските околности; но последниве не го дозволија тоа и Србија се помири со околностите и беше загубена за Бугарија.

Среде тој бескраен спор помеѓу двата братски соседни народа македонското словенско население, заради кое тие се караат, малце по малце зрее во националното самосознание и сака да се ослободи од покровителството на соседните народи за да може само да си биде вршител на своите судбини.

Кога за ова прашање дискутираше со своите пријатели од младоста, во еден друг систем на верувања, дискусиите беа жешки, но се чинеше како сите да се согласуваат дека секој е кројач на својата судбина и искрено веруваа дека нивните животи ќе бидат токму онакви какви што тие ќе ги направат.

Но најчудно беше тоа што гледајќи ја, така заробен во униформата како во оклоп на својата судбина, маслинестозелен дури и во лицето, тој воопшто не беше изненаден од нејзината исповед.

Ко ковач на својата судбина, од воодушевување до обвинување. Kопнеам по романтични чувства, со глазура од сенките на непобитноста, крадец, на убавите соништа и доблести, што животот го прават убав...

Во старечките очи залеани со солзен сјај, Глигор ја гледаше својата судбина.

Арсо ја префрлаше во себе мислата узреана отскоро во него: треба да остане и ќе остане само оној што ја менува својата судбина.

Глигор будно ги следеше како гаснат шумовите и потоа се вовлекуваше под одарот на Арсо и со упорност на кртица ја прегризуваше пречката што го држеше апсанџискиот свет откинат од онаа слободна широчина во којашто луѓето ја заплеткале својата судбина во нечии мрежи и ги кинат полни со верба дека има избавување и дека сето тоа е можно да се постигне. Да се излезе од овие ѕидишта.

Тоа е сè што може човек да забележи гледајќи ги стеблата.

По смртта на сликарот Столпник, во неговата куќа луѓето ја најдоа последната негова слика: неколку муренкови стебла излезени заедно од земјата од еден ист корен, од едно исто 'ртиште и плодиште; додека излегувале од земјта, си давале сила едно на друго, си помагале, а потоа секое на својата судбина се препуштало: едното: напинајќи и грабајќи ја лакомо височината, се истенчило, се искривило, како змија фатена за опашка; гранките му откажале во овој тежок напор да го следат, и тоа, полека, болно, се превиткува надолу и тоне со главата кон земјата; под вратот има заглавено висока потпирачка со чатал што не му дава да се скрши и струполи на земјата; но сето тоа е така болно и тажно штом тоа самото не може без потпирачка да се додржи; другото: робувајќи им уште од излегувањето од земјата на многуте фиданки што лакомо наудриле од него како човек со многу пород, и грижејќи се за нив да порастат, да се здебелат и рашират, постепено станало нивна жртва; тие, не мислејќи на него, се туркаат меѓу себе, грабаат од просторот, се надвишуваат меѓу себе, не водејќи сметка дека еден ден од тежина или од силен ветар, ќе се струполат заедно со тоа мајчинско стебло што им дало живот и повеќе никогаш не ќе кренат глава: ќе умираат постепено и ќе се сушат на урнатиот стеблак; трето: или по сој или така му бил благословот: кога му дошло време за плодење како господ да му се распашал: преполно е и се крши од плодови; капи благ сок од муренките како на доилка кога ќе ѝ надојде млекото; пониските гранки од тежина се спуштаат до земјата и се потпираат да си го намалат бремето; четврто: уште од раѓањето анемично - и до крајот на животот анемично; што можеле другите да му помогнат, му помогнале долу под земјата во времето на 'ртењето и пуштањето на корења; а згора: секое со својата среќа и судбина живее, како птиците кога ќе пркнат и ќе го напуштат седелото; околу него има мала оградичка од штички што го штити да не се чеша стоката од него или да го гризе; кога еден ден ќе се исуши, ќе остане така заградено со штичките како споменик: ако од него избијат нови фиданки, тоа ќе бидат посмртчиња кои одново ќе започнат борба за живот; петто: препуштено е на судбината и на бога: здраво-прездраво е родено, пркнато над земјата, а веќе едната половина му се суши; стои како човек парализиран на кого само едната половина му е подвижна; прави напор да расте и да ја влече со себе и другата половина што му стои како мртовец врзан за плеќи; најтешко му било првите години додека свикнало на тој напор и на тоа проклетство а сега просто ѝ е препуштено на судбината; она шестото, седмото, осмото, што откако излегле од земјата, помислиле дека сè можат и сè е нивно, живеат двоен живот; двојна среќа имаат: на едни сè им е едно во кој правец ќе се развиваат: нагоре, надолу или настрана; не размислуваат ни како да ја оформат својата крошна за подобро да се заштитат од ветриштата и снеговите; не се грижат и не размислуваат дали некој пред смртта ќе им стави потпирачка под мишките или вратот за да не се струполат притиснати од својата негрижа, или дали по својата смрт ќе остават потомство; се шират и живеат како што милуваат.

Потоа, во еден петок, скоро во ист миг умрел тешко ранетиот Метуш Батковец и се родил неговиот прв и последен син да ја продолжи лозата со името на таткото, а по закопот, го подгониле на суд Цене Папчев со незараснатата рана на слабината, додека Чучук-Андреј неколку дни пред тоа пошол накуцувајќи и со пушка и кубура по трагите на Онисифоровата ајдутска дружина, да ѝ се придружи негде, да се одмаздува и да ѝ се колне на својата судбина дека не ќе се смири додека не зацрни толку анами колку што имало вдовици во Кукулино.

Пак се склопчал на своето сиротинско легло многу потешко поднесувајќи ја предмугрената свежест буден.

Жените ја пожалиле и ѝ се вратиле на својата болка.

Не бил сигурен, подоцна само претпоставувал дека непогрешно го сонил она што ќе се случи во новиот ден: најпрвин, по сончевиот изгрев, го нашле, пред тоа, во ноќта, заборавен на носилка исцерителот Пандил Димулев, тој пријател на билје и треви; најверојатно дека безгласно починал од вчерашната рана помеѓу срцето и левата страна на стомакот, а потоа другиот тревар, откако го исплакал својот пријател со солзи што можел да ги пролее и над својата судбина, веќе видливо исушен и потемнет, легнал на неговата носилка и ѝ се предал на болештината, веднаш сите да видат дека се сушат и потемнуваат во лицата, и Самуил Пендуш, и Сандре Самарија, па некој (во неговиот сон, потоа во стварноста) барал да појде гласник по селата крај кои ќе минуваат, умните да оставаат на патот лук и ракија, за нив, и сено за воловите, инаку сами ќе атакуваат и ќе грабаат со темна можност да им ја донесат на домаќините, како гостинка, чумата што уште пред да го закопаат едниот тревар го однела другиот: два гроба еден крај друг, плитки и покриени со тврди грутки, крст до крст со шубари на вертикалниот крак.

Кога не успеа, ја дигна главата кон скоро излезената месечина и болно почна да завива, како да му се поплакува на својата судбина на тој студен, далечен лик.

Се смее акробатот, пропаднатиот акробат, а смеејќи ти се ѝ се смее и на својата судбина. - Овде те држат од милосливост.

Тромаво, слепо коњче рамнодушно ја влече преку улицата својата судбина - стара кола, призрачна и немила како и секој затвор.

Немаше излез. Се препушти на својата судбина.

- Е, тоа е тоа! Честопати во животот времето и луѓето ги кројат нашите судбини, - се сложи Снеже, мислејќи на својата судбина.

Уште една ноќ по којзнае кој пат ја раздиплуваше чергата на својата судбина.

„Не!“ викна Роза и побегна во куќата водена од точното претчувство за неизбежноста на својата судбина; го слушам ѕвечкањето на синџирчето со коешто таа ја заклучува вратата; слушам како штракна бравата; ја гледам како уште во ходникот, а потоа јурејќи и низ останатите соби, ги гаси сите светилки за да не ја пронајде никој.

Така течеше мирниот живот на човекот, кој со четирите стотки плата умееше да биде задоволен од својата судбина, и ќе му дотечеше можеби и до длабока старост, да ги немаше разните неволи, истурени на животниот пат не само на титуларните, туку дури и на тајните и вистинските, дворските и секакви други советници, дури и на оние кои никому не даваат совети и самите од никого не примаат.

Но и тоа трае само за миг, всушност, како непосредно пред мојата порта да се отвора дворот на мојот болен пациент, веќе стигнав таму; коњите стојат мирно; снегот престана да паѓа, околу мене месечевата светлина; родителите на болниот итаат низ куќата; сестра му по нив; речиси ме креваат од колата; од нивните збркани зборови не можам ништо да разберам; во собата на болниот воздухот одвај може да се дише.

Во двата случаи, имено, луѓето трпат огромно развластување: во име на нивната најдлабока суштина тие стануваат лишени од правото на било какво располагање со своите судбини; расата или културата се вистината чии што се тие носители наспроти својата волја, вистината која ја обезвреднува нивната свесна желба.

Пред да се сожалам над својата судбина, ја избришав застрашувачката слика од свеста.

За другиот можеше да се рече дека е само дебел и тромав.

Во Пансионот на видно место стоеја и Правилата за однесување со кучињата во кои пишуваше: „На секое куче треба да му се почитува правото на природен живот; не смее да се злоставува и да му се нанесуваат физички и психички болки; секое куче има право на заштита и нега; треба да се сака такво какво што е, зашто тоа не е во состојба да бира сопственик, а сопственикот го бира него; ако не чини, треба да му се помогне да се поправи, а не да стане жртва на лошото однесување и изживување; не треба нетрпение и брзање веднаш да се научи на сѐ, ами треба да му се даде време да сфати што се бара од него; не треба без причина да се разлутува или казнува, зашто и тоа може да изненади, да врати; првиот удар тоа го простува, зашто мисли дека е случајно удрено, по грешка, но ако по втор пат го удриш, сфаќа дека е намерно и тогаш ударот ти го враќа со уште поголема мера и те замразува со сета своја душа; тоа најчесто е само и нема никого освен тебе: разговарај почесто со него и самиот ќе се изненадиш како те разбра; љубовта со љубов ти ја враќа; и тоа, како и човекот, има своја судбина: не придонесувај да му е тешка; ако остари, ослепи или оглуви, ако стане неподвижно и остане без заби помисли дека тоа може и тебе да ти се случи, зашто староста е иста за сите; не однесувај се кон него како кон некој обичен предмет, зашто кога ќе го изгубиш, ќе видиш колку е жално; испрати го на неговиот последен пат и размисли дека секоја смрт, било таа и на животно, е загуба за сите: еден живот помалку на земјата”.

А се разликува само по својата судбина.

Секој си има своја судбина, секој оставаме свој животраг.

Кој ќе го напушти историскиот процес, штитејќи ја својата „загрозена” судбина, ни покажува дека тој самиот историскиот процес не го разбира како своја судбина, и дека таа негова „судбина” е фикција а „историјата” една марионетска пракса, затворен круг на таа фикција.

Тој не сака да ја доживее судбината на Че Гевара, тој има своја судбина која сака да ја раководи.

Во текот на моите дипломатски години се најдов во Типаза и Картагина, двата доминантни топоса на медитеранските екстази и историските негации кои се во генезата на филозофијата на апсурдот во универзумот на Албер Ками.

Се обидував, да ја споредам својата судбина на балканскиот дел на Медитеранот, на Охридското Езеро, како негов некогашен дел со камиевската во потрагата по енигмите на природата и забрзаните одговори на историјата, посебно балканската историја, како и реакциите на големите поети на светот, кои овде ќе минат неколку рајски денови(Андре Френо)...

Тогаш им се разминаа патиштата. Секој си замина по патот на својата судбина.

Во есента 1967 година, започнува војна за ослободување на окупираните територии и тој таму ќе се најде.

Му се случуваше омилената латинска поговорка дека секоја книга има своја судбина. Оваа посебно.

Потоа Камилски го претстави изборот на приоритетните турцизми според меѓусебниот договор, запирајќи на потеклото, на поранешната и сегашната присутност во балканските јазици.

Татко во својата судбина ги чувствуваше и изразитите парадокси од судбината на својот албански народ.

Но Климент Камилски најголемата благодарност и восхит му ги должеше на Андре Мазон, кој ја беше утврдил посебноста на македонскиот јазик, близок до српскиот и бугарскиот, но различен од обата.

Од восхитот со кој му зборуваше Камилски на Татко за руските класици на литературата, најмногу откривани од читањето за нив во делата на Андре Мазон, Татко можеше да утврди лесно од каде потекнуваше прорусизмот на неговиот пријател, кој подоцна, продолжувајќи во просоветизмот својата судбина ја насука во сталинизмот, што можеше да го чини глава на Голи Оток.

Татко во еден период, кога го оддалечија од Државниот архив, за кој ја врза својата судбина, започна фаталистички да ги проучува лавиринтите.

Секој збор има своја историја, своја судбина...

Секое цвеќе и секој човек имаат своја судбина, и само така ќе има ја запознаеш убавината.

Кога не успеа, ја дигна главата кон скоро излезената месечина и болно почна да завива, како да му се поплакува за својата судбина на тој студен, далечен лик.

Мораше да замине по својата судбина.

Секоја книга во Татковата библиотека имаше своја историја, но и своја судбина.

Тие овде си ја загнездија својата судбина.

Но и тоа е ограничување на слободата.

Напротив, вообичаениот одговор е: сега сум помудар, сега подобро господарам со својата судбина.

Сѐ што живееше имаше своја судбина и требаше да живее, а војна беше и животот беше поевтин од неколку грама олово.

Животот покажа дека секоја книга во татковата библиотека имаше своја судбина, недовршена.

Требаше да си биде и адвокат на својата судбина.

Ќе ја следи својата судбина низ патот на јагулите. Се составуваше малата донкихотска дружба на Балканот.

Му беше јасно дека човек ја носи секогаш во себе сета своја судбина во која се впишани и сите можни граници и излезите од нив.

Татко и Игор Лозински остануваа сигурно единствените балкански утописти кои беа готови да го следат патот на јагулите низ водениот дел на планетата, поврзувајќи си ги и своите судбини.

Потем, секој ќе се препушти на својата судбина.

Го фасцинираше ова согласје на анималниот свет и човекот, барајќи излез за својата судбина.

И еве сега, овој Рус од големите далечини со својата судбина уште еднаш силно ги разбрани татковите мисли, надежи уште посилно да се вдаде во следење на патот на јагулите.

Од мислите го прекина гласот на Гури Порадеци: - Заминавте, но и се осудивте на невраќање. Секој со својата судбина.

Животот покажуваше дека секоја книга има своја судбина, недовршена.

„Ми се чини дека сешто се случува во времето на соништата “констатирала Мис Стон мислејќи веројатно на својата судбина но и на положбата во која тие се наоѓаат.

Знаеш, секој камен си има своја судбина.

Бошко се врати дома проколнувајќи ја својата судбина која го доведе до ова да постапува како што не сакал и да прави што не е за правење.

Господе, зар мора човек, за да е сигурен дека живее, постојано да е фатен во костец со својата судбина?

Ете, тоа е таа моја вечна несреќа: Ништо посебно не се случува а јас сепак работите ги доживувам како зголемени непријатни слики и тоа не само некогаш, туку постојано, и таквите глетки од утро до мрак ме потресуваат.

Не би ми пречело кога би го убил моето тело, бидејќи мојот дух конечно би ја исполнил својата судбина.

Да му се довери на некој друг работата на сакањето, верувањето, љубовта, одлучувањето не значи откажување, туку стратегија: правејќи од него своја судбина, вие оттаму црпите најпрефинета енергија.

Толку е почовечки да се предаде својата судбина, својата желба, својата волја во рацете на некој друг. 68 Margina #10 [1995] | okno.mk

Пред смртниот час можеби ќе се пронајдам и ќе надвиснам над темното огледало на својата судбина за да го побарам сопствениот лик, а во огледалото ќе ја видам судбината на волшебникот, чиста, целосна, исполнета, нескршлива.

Душевниот немир, копањето по болните спомени и лудилото во овие часови на очај поради човечката злоба и пакост ме враќа во галеријата кај сликите на болната и брутална вистина.

Велеше: сè што имав да речам – си го реков себеси, право е на другите да си молчат за својата судбина...

Не бев начисто со што се заслужува една ваква читателка со голема душа и големо срце, која ретко, многу ретко се појавува во животот на еден писател.

Читателот во вашата земја не е обичен потрошувач на книжевните добра, туку е субјект.

Заклучокот е дека разликите се мали доколку не им се пристапува од гледиштата на вкоренетите предрасуди, а Европа не може да побегне од балканскиот дел на својата судбина.

Но секој со својата судбина.

Почитувана госпоѓо Лејбовиц, Една латинска поговорка вели дека книгата има своја судбина.

Британските дипломатски претставници го известите Форин офис за позитивниот бугарски став во однос на формираната македонска држава и дека тие не биле заинтересирани за анектирање на Македонија, нагласувајќи дека Бугарите стоеле на ставот дека Македонците треба сами да одлучат за својата судбина.

Таквиот однос на бугарските официјални кругови кон Македонија им давал можност на британските аналитичари да заклучат дека би можело да се случи "југословенско-македонските партизани да полагаат право на делови од пред 1941 година на грчка, бугарска и албанска територија за нивната Македонија".

- Е, мој Кара, мој Кара,- оплакувајќи си ја својата судбина Цвик го нарече на прекар татко си Перо, - што не научиш нешто паметно од другар ти Миро?

Тој веќе го учеше синот на Тајкота на изработување хороскопи и кога Сандри му рече еднаш дека чувствува како и цвеќето, и дрвјата, можат да имаат своја судбина одредена од ѕвездите, тој полетно се согласи како презадоволен учител со својот надарен ученик.