ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Сепак, преку еден свој лик, или преку една своја сенка, таа сѐ уште претставува знак /fait signe/: и оваа криза е симптом.

По пат на една одвај забележлива нужност, сѐ се одвива како поимот на писмото, престанувајќи да означува една партикуларна, изведена, помошна форма на говорот воопшто, (сфатен како комуникација, релација, експресија, значење, конституирање на смисла или мисла, итн.), престанувајќи да ја означува надворешната скрама, непостојаниот дупликат на еден главен означител, означителот на означителот, да почнува да ги пречекорува границите на протегањето на говорот.

Патем се чувствувам како некаков женски Дон Кихот кој сѐ уште е засегнат за својата Убава Книжевност, во време кога таа го менува својот лик, кога нештата се мерат со етикети, а не со содржина, во време кога и Литературата ја прекриваат со имињата на нејзините произведувачи. Armani, Eco, Toshiba...

Се запре пред огледалото и кога го виде својот лик, со потечени очи од спиење, со расчорлена коса траги од мармалад околу устата, останати од синоќа го исплази јазикот и му се искриви на својот лик.

Но, одненадеж, така загледан во својот лик, забележа дека нешто чудно се случува.

Јасно го виде својот лик на кој беа видливи сите детали, дури и брчките на челото, кои како есенски бразди лежеа искривени под надвиснатата коса.

Внесена во огледалото, својот лик го имаше во целата негова природна големина и прегледност.

Потоа се сврте кон Рајнер. Рајнер стана.

Гледав низ прозорецот кон улицата, или пак во одразот на својот лик во прозорското стакло, и си ги повторував зборовите на мама: “Ќе беше подобро да не те родев.”

Сега за првпат ги кажувам гласно,“ рече, ја сврте главата кон напукнатото огледало на ѕидот и му се поднасмевна на својот лик.

Еден човек гледа пред себе во воздухот како во некакво огледало во кое не може да го најде својот лик, и вика: „Кој сум јас? Кој сум јас? Кој сум јас?“

Тоа исто прашање на сосема друго место го поставува некој друг човек, тоа исто прашање во некое друго време го поставува некој трет човек, тоа исто прашање на различни простори и низ разни времиња го поставуваат неброено многу луѓе.

И дури многу подоцна, кога беше доцна за сѐ, ги сфатив тие зборови: изговарајќи ми ги мене, кажувајќи ги за моето постоење, таа всушност сакаше да си каже и на самата себе: “Ќе беше подобро да не се родев.”

Така си велеше Сликарот и продолжуваше да ја извлекува мрежата со својот лик од огледалото.

Брзо пишува во дневникот: „Не разрешувај ја противречноста во чувствата на своите ликови, или на самиот себе, кога се вградуваш во некој свој јунак.

Но колку и лагата и вистината да ги видоизмениле своите ликови, колку и да се извртиле поради упорноста на лажговците и слабоста на вистинољубивите, сепак тие никогаш не можат да станат она другото.

Самиот тој најдобро сфати дека вистинската слобода доаѓа тогаш кога човек ќе сознае дека Бог му го открил својот лик и му дал избор – да поверува во Него и во Радосната Вест и така верувајќи да се врати кон духовноста, кон божјата суштина на својата човечка природа.

Лижејќи ја хартијата со својот вжештен јазик, тој потоа се прошири на жолтите завеси од Икеа, уредно наместениот кревет, бродскиот под, вагата која секогаш покажува повеќе, и книгите, да, купот книги во кои ликовите, за разлика од неа, не се грижеа за својот лик и дело.

Втората, Линда Еванс (Кристл) својот лик во Династија го искористи за понатамошна специјализација во правец на слични улоги.

Познавав луѓе кои зад својот лик сокриваа кловнови и познавав кловнови кои зад својата маска сокриваа луѓе говореше Август Рицман и јас мислев дека е така и не знаев дали ги познавам и едните и другите или некои поинакви.

Потоа меѓу нив го догледа и својот лик.

- Може! - со восхит му одврати Рада, огледувајќи го својот лик во сините очи на својот љубен.

Со секое станување и миење се загледува во огледалото внимателно и испитувачки како сликар кој си го црта својот лик и кој открива и внесува сè нови и нови детали за да си го нацрта што поточно, што поверно.

Експресионистот по секоја цена настојува да се ослободи од „мамката наречена психологизам” (Хилер), иако, од друга страна, е принуден, особено во литературата, да користи барем минимум психологија за да ги оживотвори своите ликови.

Потоа меѓу нив го догледа и својот лик: Беше потсмешлив, дрзок, самоуверен.

И огледало веќе не употребуваше при чешлање на косата за да не си го види лицето; па дури и на изворот кога полнеше вода со ѓумовите, не си го загледуваше својот лик во водата; кога врвеше низ манастирскиот двор кон црквата да се моли, минуваше со забрзани чекори за да не се сретне со погледите на манастирските слуги кои зрчеа во неа; и кога ќе минуваше крај чардакот каде што седеа полковниците, ја вртеше главата за да не ги судри очите со нив; но Бонети ја гледаше упорно и пред очите му излегуваше она нејзино прекрасно тело, кое тој во текот на епитимиите што ѝ ги правеше отец Иларион, ѝ го гледаше скришум низ прозорчето поткачен на столче; гледаше како отец Иларион ѝ го покриваше со покривката голото тело допирајќи ја со прстите по меката кожа што во студената ќелија ѝ гореше; го гледаше тоа голо тело, како и возбудата на отец Иларион кој се кршеше во себе и се мачеше да се воздржи, одложувајќи можеби за подоцна, кога ќе ѝ преболи болката, кога ќе се вразуми.

Ги отвори очите и го побара својот лик во мазното стакло.

Го виде својот лик в огледало и застана.

Фрлајќи уште еден незадоволен поглед кон својот лик, ја отвора славината. Ги измива рацете.

Гледајќи го својот лик во нив се чувствувам живо и знам дека во нив се раѓа цел еден свет.

Дојди без намера, дојди случајно, дојди без каење, зборовите не ги изговарај, мислите ги знаеме, копнежите се силни, чувствата се исти, угаси го светлото, привлечноста на телата веќе не опи, заведиме, посакајме, зошто сум страст и љубов.

Во одразот виде двајца: својот лик и жена до него.