ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тики: Сосема.

Поминаа три месеци откако нејзиниот маж воопшто не мисли да го пречекори прагот на својата куќа и да излезе надвор.

Цел ден прележа во ковчегот; а ноќе пак отиде кај семејството; таа втора посета, како што е познато, беше неуспешна: не стигна да се напие од крвта на Наташа.

Не ни забележа кога се најде крај својата куќа.

Следниот пат излезе приквечер; сè уште беше ден; никој не обрати внимание на него и тој се сокри во близина на својата куќа, посматрајќи.

Мислите веќе не беа снажен извор на неговиот живот; своето тело - во смисла од минатото - исто така не го чувствуваше; човечкиот говор се помрдна некаде во далечината, едвај и да постоеше...

Сите ги земаа со себе клучевите на своите куќи, во кои, беа сигурни, никогаш нема да се вратат.

Настапи летниот распуст... Учениците од околните села си отидоа по своите куќи...

За работата да биде уште понеподнослива, отспротива, пред надворешната врата на својата куќа, стоеја Надежда и мајка ѝ, а подалеку зад нив, и снаата, трите со рацете во врзалките од скутините, и трите со еден мил, блажен израз на среќа што го слушаат овој разговор.

Секој софијанец помалку е и градинар, па настојува својата куќа, доколку е со двор, да ја претвори во цвеќарник или, ако тоа не може, тогаш куќата ја украсува со цвеќиња во саксии.

Сега веројатно некаде ѕидаат и печалат пари за својата куќа, која сакаат да ја изградат во Делчево.

Не беше лесно за стариот да се реши, зашто досега никогаш тој не прибрал туѓи луѓе во своја куќа, или подобро речено на своја територија, бидејќи ова катче заградено со поцрнети штици, негдегоде накривени и проретчени, го чувствуваше како некоја своја посебна држава, за суверенитетот на која постојано трепетеше.

Не поминаа ни неколку дена, а со Пискулиев стана една сосем непредвидена непријатна случка, што заплашуваше да создаде за него претстава токму на онаков човек, каков што дедо Иван нејќеше да има во својата куќа.

Некогаш, пред дваесет години, тој ги одбиваше стројниците барајќи му на своето чедо што подобра прилика, а кога стројниците престанаа да идат, нему му беше јасно дека е задоволен, дека среќата го зачувала да не ја омажи ќерка си, да си остане таа со него, да не биде тој за неа втор, и спореден, поткошнат па макар и во своја куќа, без право да ја повела.

Сиромасите кршија прсти каде да најдат по лира, но работата беше сериозна, та ниеден чорбаџија не врати никого да не му позајми, оти знаеше, ако не му даде на заем, ќе треба сам да ја плаќа оваа лира да не го дочека најлошото за својата куќа и семејството.

На Ристето Куков, му го зеде детето за момоче до Ѓурѓовден за лира и половина; од Дана Дрманче — една бочва од 1200 оки; Пуцето го пазари за вршење и орање; така сите ги сместија расфрланите пари и коџабашијата точно на ручек му ги донесе на Арслана.

Некогаш одамна во друго време, вели тој сега, беше тоа момче само во својата куќа на брегот, но не беше само во тоа дека било само таму: да речеме, се приближуваше голем ураган; крај на светот, можеби; капаците спуштени, сите подготовки за невремето направени, ништо повеќе не може да направи освен да чека да мине, можеби да испие едно ‘ладно пиво додека сѐ уште има ‘ладно за пиење и да си раскаже себе си во мракот пар приказни за парови: онаа, на пример, за младата сосетка подеднакво независна како што е тој, која во соседната куќа исто така го чека ураганот и нема друштво позанимливо од својот темносив чесапик ритривер.

Железничарот Круме имаше дури впечаток дека доаѓа до своите права - за задржување на старата локација од својата куќарка или за извојување на нова локација за гробот на Митруша - не толку по силата на самите права, колку по здодевноста на своето присуство.

Се распрашував кај сите мои пријатели дали знаат некој “уметнички клинец” кому му е потребна работа.

Најпосле ми стана јасно зошто морам да изнајмам ателје надвор од својата куќа.

Платната се наоѓаа низ целата соба, додека бојата течеше секаде наоколу.

На широката минсофа, послана со меки шилтиња и со долги извезени перници потпрени до ѕидот под прозорците од големата одаја што гледаше накај езерото, седеше Аспасија, мајка ѝ на Викторија, и тапо, беспомошно гледаше во стројничката излегната на перниците, како во своја куќа.

Инаку, секој својата куќа или куќарка си ја варосуваше сам за Велигден, најчесто жените со изабени четки на долги дршки.

Кога снема веќе сила за ништо, Кога откажаа рацете, коските, видот, Кога ги фрли теслата, мистријата, височето, Кога се растури коритцето, Кога престанаа да го викаат на другите да им прави куќи, Кога му пораснаа децата, кога ги одгледа, Кога се растурија кое-каде - Мајсторот почна да ја ѕида својата куќа.

Остави ме на мир во својата куќа. Крши глава оттука!

Кога слегна правта, дојденецот низ прозорчето го виде народот пред својата куќарка, зинато насобран и очекувачки распореден во вид на полумесечина.

Го зедоа тие тогаш тоа чичето во својата куќарка во Прилеп, го легнаа во едно кревуле, повремено де едната де другата навраќаа во одајчето со рака да го продрмолат меѓу нозе и да му ги замазнат преостанатите бели влакна на главата, ама повеќето, зашто самохрани жени, бркаа работа.

Па вака, девојката им вели на терзиите во својата куќа: „Терзии, браќа терзии, Фустан да ми шиете; Без да ми мера земете; Без ножица да го кроите; Без игла да го шиете; Без конец да го сошиете.

Чекорев кон својата куќа со некоја трага, потивка и понеизвесна од есенскиот дожд.

И ветрот се повлекуваше пред мене. Пред да ја затворам зад себе вратата на својата куќа, погледнав кон студеното ведро небо и се зачудив.

Избега, се скри зад црвената врата на својата куќа. - За него јас бев врколак.

Луѓето и жените се искрадоа од своите куќи како лилјаци, ги напуштија софрите и леглото и ме обиколија прашувајќи што ми е.

Од градовите се прибираат селаните за да ги дотераат своите куќи и да приберат здравје во чистиот воздух и студената и бистра вода што тече од планинските извори и за да ги очистат и средат надгробните плочи и камења и на своите предци и најблиски да им запалат свеќа.

Тој мој став го промовирав преку приказната за Кузман навивач, кој војната на комитите и турците ја набљудува од прозорецот на својата куќа, то ест од мирно место. Навива ту за едните, ту за другите.

„Сакам да живеам уште малку, сакам повторно да свирам, сакам да направам дете...“

Помисли на мајка си, на нејзината насмевка, помисли на деда си кој умре сам во својата куќа, се сети дека никогаш не го видел татка си.

- Се спогодуваме како Онисифор Проказник веќе да загинал.

Потоа, минувајќи како сиромашни муслимански аџии, им објаснувале со турски зборови на Турците дека се со кулаклии а најстариот со наџак за да се одбранат од арамии и, штотуку дошле во својата куќа, се наметнале пак со кожуви.

Бегот загинал пред прагот на својата куќа од нож на некој одмаздник што пред тоа му ги изотрул пците.

Кога жените се исправиле под светлоста на месечината чудно танки и штрклести дури и во подгрбавеноста и кога пошле кон своите куќи во чии прозорци лежела магличеста светлина, Лозан Перуника, со стиснати усни совладувајќи го во себе отпорот на осаменичкиот страв, дошол до гробот заграден со пет пламенчиња за петте покојници од дванаесет до шеснаесет години и се потпрел со острите коленици на земја.

Тој сонува да ме внесе во својата куќа.

Освен тоа, ако можело да се памети, секој од нив носел под арапската антерија скриено крвче од седеф.

Други делумно ја исполниле неговата клетва.

А јас нешто ќе ви речам - ако сме умни и претпазливи, сите ќе стасаме до своите куќи, до своите жени и деца, здрави и живи. Ќе се обесам ако не биде така.

По ударот со кундак во куќата на немата девојка, Лозан Перуника се чувствувал грд и штрбав.

Не сфаќаш ли дека Доце Срменков кришум ќе те убие.

Стреде долината бил источник, кои се отворал и се затворал, и од кои пиеле вода и си переле кошули.

Водата течела с'та ношт; и кога утрината станаха, видеха долината покриена со вода.

Во нејзината близина ја направил својата куќа.

Оној вресок, сочуван во него, ги будеше крвавите морници дури и кога ќе се обидеше да се надвисне низ прозорецот на својата куќа, што беше само две метра над земјата.

Ниеднаш не успеа да ги осознае сите оние работи, што би ги сетил, влегувајќи во својата куќа на крајот од планинското село.

Во тој момент Рада не ни забележа дека се наоѓа пред дрвената порта на својата куќа, а веќе еден топол бакнеж беше се залепил на нејзиниот образ.

За не повеќе од пет-шест минути значајното лице веќе било пред влезот на својата куќа.

Но тате молчел и никому не проговорил ниту збор за она што му се случило, каде бил и каде сакал да појде.

На почетокот на тие неугледни скали кои портокаловото осветлување нежно ги простираше угоре, кон ликот на Мари-Клод во својот стан, опкружена со својот мебел, гола и заспана, ја бакнав во косата, ѝ ги погалив рацете; таа не ја побара мојата уста, постепено се одвојуваше и од грб видов како се качува низ уште едни од безбројните скалила што најпосле сите ги одведуваат а јас не можам да ги следам; дома се вратив пеш, без пајаците, празен и испран за ново исчекување; сега тие не ми можат ништо, играта уште еднаш ќе почне како толку пати порано но само за Мари-Клод, во понеделник - симнување кај станицата Курон наутро, излегување на Макс-Дормоа среде ноќта, во вторник влегување на Криме, во среда на Филип Огист, прецизно правило на играта: петнаесет станици од кои четири се спојуваат со други врски, а тогаш, на првата од тие четири, знаејќи дека ми претстои линијата Севр-Монтреј како што на другата ќе морам да ја земам врската Клиши-Порт Дофин, секој итинерер е одбран без посебна причина бидејќи никакви причини и немаше, Мари-Клод можеби ќе се качи блиску до својата куќа, кај Данфер-Рошро или на Корвизар, можеби токму ќе преседи на Пастер за да продолжи кон Фалгиер - мондријановско дрво со исушени гранки, случајноста на црвеното, плавото, белото, точкастото искушение; четврток, петок, сабота.

Негде почна да завива сирена. Последните што не беа во некое свое засолниште, избезумено се растрчаа.

Сенките побрзаа една кон друга. Се споија. Се стемнуваше. Минувачите се проретчија. Брзаа кон своите куќи.

Човекот ги барал своето семејство, својата куќа, своите деца, мајката на своите деца. Проклет да бидам, тоа барал човекот.

Аритон Јаковлески сигурно пред тоа имал своја куќа, свои блиски, можеби и деца, синови и ќерки, можеби бил многу среќен татко, човек.

Сонуваше како Богдан слегува од скелето на зградата и доаѓа кај неа во куќарката за да ја повика да му го отвори станот за да го прицврсти скелето на прозорците или да ги заштити прозорците за да не ѝ се испрскаат при шприцањето на фасадата; потоа да се засолни од дожд, од студ, да побара чај, кафе - и кога таа ќе му дадеше и пијалак, тој се чувствуваше послободен; почнуваше разврзано да ѝ зборува, да ѝ ласка, да ја допира со раката при гестикулација, небаре случајно, а потоа и намерно, да влегува кај неа како во своја куќа и да води љубов со неа.

Тој имаше, по последното враќање од Париз, направено од својата куќа речиси библиотека.

„Ќе си го искрка оној Ѓеле од татко ми“, рече едното од двете деца на Марко Проказник: вдоецот со нова жена од ништо не се плаши, ископал тој од под прагот на својата куќа револвер со седум куршума, од војната му е, ќе пука доколку некој ќе крене рака на него.

Побелен, со бледило дури и во очите, се зачуди кога деденцето Богдан Јанков, негов пријател и во негови стари панталони со многу џебови, викна по него од прозорецот на својата куќа.

Но набргу сите се упатија кон своите куќи. Во црквата остана само слепата Донка која не знаеше што се случува.

Сега. Во својата куќа.

По добрата вечера и уште подоброто пиење, за кое време Пере постојано ги канеше сватовчините со познатите негови зборови: „Повелете, браќа, како во своја куќа, од своја мака!“ — зетот Крсте ја наду и гајдата од Перета, која секогаш беше готова да проквичи, штом ќе дојдеше некое весело друштво.

Митре служи во српската војска на Соколот, на доглед на својата куќа, на своето село, а ништо не знае за своите, а уште помалку дека брат му Петре стои против него, на дваесетина триесет метри во бугарските окопи.

Така Митре протурка две години во неиздржлива желба за својата куќа, што ја гледа, а не може да влезе во неа, ниту пак може да разбере барем нешто за своите најмили.

Барем малку да сакаше да се помрдне фронтот, Митре ќе дојдеше до своето село, до својата куќа.

Се случуваше, другпат, Мајка да побара да се врати дома доцна во ноќта, небаре некој недосонуван сон, само таму, во својата куќа, може да го досонува, само таму може да се ослободи среќно од тој сон, во куќата на нашите заминувања.

Со време, откривме уште една причина зошто Мајка не прифаќаше да ја напушти својата куќа и да живее со едно од своите деца, како што беше вообичаено речиси секаде, во тие времиња на Балканот.

Јаким налутен што судот пресуди во полза на Лиќо, започна и тој сега да ѕида уште еден кат на својата куќа, и сега тој почна да му го затвора светлото на прозорците од Лиќо; сега Лиќо зафати да го тужи Јакима и да го спречува да го изгради катот; започнаа одново да доаѓаат комисии, вешти лица од судот, да прават скици, записници, да даваат мислења; се редеа судски решенија, жалби, тужби; времето одминуваше а есенските дождови почнаа да му ги ронат ѕидовите на изградениот кат на Јаким; и тој нечекајќи дефинитивна одлука на второстепениот суд, зафати да го покрива; Лиќо се обиде со сила за го спречи, започна тепање меѓу нив во кое се вмешаа и нивните жени и нивните синови: Танаил и Китан. во тепачката дојде до пукање и Лиќо го отепа Јакима.

Бучавата толку потресувачки се зголемува што го потсетува на бучава на огромен бренер, горилник на нафта како оној што тој го има во визбата на својата куќа на котелот за парно греење.

Книгите извираат од зидовите, се спуштаат некаде озгора и се натрупуваат, растат – без да бараат гостопримство, како да дошле во своја куќа.

Прадедото Хаџи-Васков беше застрелан од атентатор на скалите од својата куќа и пред очите на десетгодишната ќерка, најстарото од неговите три деца.

Зад колите остануваа само облачиња од издувните цевки; тие јуреа кон хоризонтот, кон своите куќи.

Старата желка Сара слатко дремеше во својата куќа.

Милчо постојано стоеше на прозорецот од својата куќа, гледаше кон нејзиниот прозорец, гледаше во нејзиниот двор, но попусто; неа не можеше да ја види.

Да бега. Каде? Тој не знаеше за друго скривалиште освен за својата гостилница и својата куќа.

Ќе те оставам вака играјќи и ќе се вратам во својата куќа”.

Потоа се сврте накај својата куќа и низ завесата ја виде баба си.

И таа џвакаше нешто и гледаше.

Замислете секоја ноќ, под светлината на една ламба, овој човек е наведнат над вашите книги со двајца полицајци-чувари пред вратата на својата куќа и за вас ова претставува бездруго едно посебно искуство.

Неколку редови од Атеистичкиот музеј во кои се повикувате на вашиот татко: Тој конечно и неотповикливо реши да ја напушти родната земја, своите блиски, својата куќа, земјата крај Езерото.

Вие се чини дека овде опишувате еден вид внатрешна алхемија каде што очигледно не се доgмите на една религија кои ја хранат душата на вашиот татко, туку светлината која тој ја донесуваше од стрмоглавите сруштања во длабините на самиот себе.

Ја познаваше и ја сакаше оваа повеќевековна тврдина на француската дипломатија како своја куќа.

В лежеше на подот во својата куќа. Го слушна пукањето на огнометот и стана.

Неколку гости во една кафеана се засркнаа, згадени од неговата постапка, па Ц задоволен од исходот тргна кон својата куќа планирајќи го новото утрешно заљубување.

Оваа е моја и овде јас сум главна, а ти си само случајно.

- Па, не знам, сè нешто наредува, вчера, замисли, ме натера да си ја средам собата и кога јас се побунив и убаво ѝ објаснив дека мене нередот воопшто не ми пречи и дека тоа е моја соба, па што сакам во неа ќе си правам, таа строго и грубо ми рече: Ти така ќе постапуваш кога ќе бидеш во своја куќа.