ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

По оцена на работодавачот, со писмен налог на овластеното лице кај работодавачот, работникот се отстранува од кај работодавачот со надоместок во висина на платата на работникот до донесувањето на одлуката за отказ на договорот за вработување, ако: 1) работникот со своето присуство кај работодавачот го загрозува животот или здравјето на работниците или други лица или се оштетуваат средства од поголема вредност; 2) присуството на работникот кај работодавачот штетно ќе се одразува врз работењето кај работодавачот; 3) присуството на работникот оневозможува утврдување на одговорноста за повреда на работните обврски и 4) кога против работникот е покрената кривична постапка од надлежен орган за кривично дело сторено на работа или во врска со работата (чл. 83, ЗРО).

Во мај 1998 – со Решение бр. 0402/84-7, Вујошевиќ беше распоредена на повисоко работно место, кое ризикуваше и зголемен обем на работни обврски и одговорности, но тоа не беше пропратено со соодветно зголемување на платата, а плус и истата се исплатуваше нередовно.

Со закон и колективен договор може да се утврдат и други случаи на кршење на работниот ред и дисциплина и на работните обврски за кои работодавачот го откажува договорот за вработување без отказен рок (чл. 82, ЗРО).

Таа решително им укажува дека може само да помага и да асистира, меѓутоа нема да ги преземе работните обврски.

Овој работник, кој работи со скратено работно време, има право на плаќање за работата според стварните работни обврски, како и други права и обврски од работниот од- нос, исто како и работникот кој работи полно работно време – ако со овој закон поинаку не е определено (чл. 122, ЗРО).

За работниците отстранети од работа, за времето додека се отстранети од работа, работодавачот е должен да ги уплатува придонесите утврдени со посебните прописи за најниската основица за плаќање на придонесите (чл. 237, ЗРО).

3.  Работодавачот може на работникот да му го откаже договорот за вработување без отказен рок во случаите на кршење на работ- ниот ред и дисциплина или неисполнување на работните обврски утврдени со овој или друг закон, колективен договор, прави­ ата за л работниот ред и дисциплина и договорот за вработување, а осо- бено ако работникот: 1) неоправдано изостане од работа три пос­ ледователни работни дена или пет работни дена во текот на една година; 2) го злоупотреби боледувањето; 3) не се придржува кон прописите за здравствена заштита, заштита при работа, пожар, експлозија, штетно дејствување на отрови и други опасни материи и ги повредува прописите за заштита на животната средина; 4) внесува, употребува или е под дејство на алкохол и наркотични средства; 5) стори кражба или во врска со работата намерно или од крајно невнимание предизвика штета на работодавачот и 6) оддаде 106 деловна, службена или државна тајна.

Работодавачот е должен да му исплати на работникот надоместок на плата за денови и часови, колку што изнесува работната обврска на работникот на денот кога заради оправдани причини не работи (чл. 112, ст. 3-7 од ЗРО). 3.  Меѓудругите, неоснована причина за отказ е и одобреното отсуство заради болест или повреди, бременост, раѓање и роди- телство и нега на член на семејството (чл. 77, ст.1, ал.3 од ЗРО).

Во посебни случаи, работникот кој работи помалку од полното работно време во согласност со прописите за ПИО, или со прописите за здравствено осигурување – остварува права од задолжителното социјално осигурување кога би работел со полно работно време.

Покрај ова, некои покренаа и тужби против Синдикатот – за кои, според Вујошевиќ, реално се немаше право – а сепак беа донесени позитивни одлуки во врска со тие спорови.

Како таксена основица се зема износ од 40.000 МКД во сите други спорови, ако со овој закон поинаку не е определено (чл. 24, ст.1, ал.1 од ЗСТ).

Доколку работникот во тој период не примал плата, му припаѓа надомест во висина на најниската плата.

Директна дискриминација е секое постапување условувано со некои од претходнонаведените законски основи со кое лицето било ставено, се става, или би можело да биде ставено во понеповолна положба од други лица во според- бени случаи; индиректна дискриминација постои кога определена навидум неутрална одредба, критериум или пракса, работникот го става или би го ставила во понеповолна положба во однос на другите лица – поради определено својство, статус, определување или уверување (чл. 7, ст.1-2 и ст.4, ал.2 од ЗРО). 4.  Во зависност од: степенот на одговорноста на работникот, условите под кои е направена повредата на работните обврски и на работниот ред и дисциплина, поранешната работа и однесување 79 на работникот, тежината на повредата и нејзините последици – работодавачот може на работникот да му изрече парична казна, која не може да биде поголема од 15% од последната исплатена месечна нето-плата на работникот, во траење од еден до шест месеца (чл. 84, ЗРО).

Непосредно пред да се оконча спорот во втор степен, а по завршувањето на нејзиното боледување, таа се враќа на работа и го известува раководството, дека таа нема да работи на работното место референт, како што тие сакаат – бидејќи никогаш, во нејзината долгогодишна кариера, не го работела тоа.

Дискриминацијата, меѓу другото, е забранета и во однос напредувањето во работата.

Освен работодавачите, како вршители на вознемирувањето на работното место може да се сметаат и одговорните лица кај работодавачот, вработени или група на вработени со кое работникот доаѓа во контакт при извршувањето на своите работни обврски (чл. 6).

3. За периодот на нашето истражување одредени промени и дополнувања претрпеа и одредбите кои ги регулираат „видовите работен однос“ и тоа: а) кај договорот за вработување со приправници (приправнички работен однос), со измените од февруари 2013 година дојде до промена на чл. 59, кој го регулира ограничувањето на отказот на приправникот од страна на работодавачот, кој беше надополнет со уште една нова основа за отказ, и тоа во случај кога ќе дојде до кршење на работниот ред и дисциплина или работните обврски, утврдени со закон (чл. 9 од ЗИДЗРО/ фев.13).

Сега се предвиде обврска за работодавачот и работникот своерачно да го напишат името, презимето, датумот и местото на престанувањето на работниот однос и своерачно да се потпишат, а доколку спогодбата не содржи некој од овие елементи, ќе се смета за ништовна (чл. 11 од ЗИДЗРО/фев.13); б) исто така, се прошири правото на работодавачот да го раскине договорот за вработување поради причини за отказ поврзани за однесувањето на работникот од веќе претходно постоечките две (лична причина на страна на работникот и деловни причини) на три и тоа поради 39 кршење на работниот ред и дисциплина или работните обврски (причина за вина) (чл. 12 од ЗИДЗРО/фев.13).

Забраната за отказ не се однесува на оние случаи кога работникот врши потешки прекршувања на договорните обврски, односно поради прекршување на работниот ред и дисциплина или работните обврски, причини поради кои се дава отказ без отказен рок.

Знам дека ќе дојдам и јас на ред, па дури и пауза да ме фати не трае колку лутина на грчки цариник кој може по сопствен избор, а и расположение на жената му од претходната ноќ, да штрајкува во следните 24 часа, за да ѝ докаже на цуцата дека, незадоволен, не може да задоволува работни обврски ни тој.

Кога директорот на претпријатието (социјалистички израз за фирма) ќе му каже дека заради неисполнување на работните обврски може да летне од работа, Шурда ќе му го обели: - А, не!

И токму на тој начин таа го разубавува сувопарниот миг од работните обврски, несвесно дури преточувајќи ја и сета техничка терминологија во една продолжена, незгаслива метафора.

Важна нова одредба е и таа според која додека траат опасностите, работодавачот не смее да ги задолжува вработените да извршуваат работни обврски. (чл. 25 и 26, ЗБЗР).

54 одвоени и сосем независни права од групата на „економско-социјални права“ на граѓаните; б) испуштени се одредбите кои говореа за одлуката за стапување во штрајк и за штрајкувачкиот одбор кој ги води преговорите (чл. 2, ЗШ/91), а наместо нив се воведоа термини од типот „повик и поведување на штрајк“ и „писмена најава на штрајкот“(чл. 236, ЗРО/05); в) ја нема ниту експлицитната одредба која предвидуваше дека организирањето, односно учеството во штрајкот, под условите утврдени со овој закон, не претставува повреда на работната обврска, не може да биде основ за поведување на постапка за утврдување на дисциплинска и материјална одговорност на работникот и не може да има за последица престанување на работниот однос (чл. 13, ЗШ/91).

Имено, по оцена на работодавачот, а со писмен налог на овластеното лице, работникот се отстранува од кај работодавачот – со надоместок во висина на платата, ако: (1) тој, со своето присуство кај работодавачот, го загрозува животот или здравјето на работниците или други лица, или се оштетуваат средства од поголема вредност; (2) присуството на работникот кај работодава- чот штетно ќе се одразува врз работењето; (3) присуството на работ- никот оневозможува утврдување на одговорноста за повреда на работните обврски; и (4) кога против работникот е покрената кривична постапка од надлежен орган, за кривично дело сторено на работа или во врска со работата (чл. 83, ЗРО/05).

Паралелно со работните обврски ужива во играње видеоигри, соработува со списанието "Максимум ПЦ", го позајмува гласот во Манга-цртани филмови, а се појавува и во филмот "Биг Лебовски" на браќата Коен.

Дилемиве за кои зборувам, а и оние кои засекогаш ќе останат недоречени, ги разместував и средував во размислите во некоја од самиците на затворот по она мое неконтролирано однесување откако го бев слушнал разговорот на Катерина со Јана и Мирко Банде од канцеларијата на Роман Гигов Грофот.

На судијата му е дозволено да заборави да ја истакне и онаа многу важна поединост: дека двете жени биле и платени чиновнички токму на тој Мирко Бунде; дека биле задолжени да извршуваат негови наредби, а дека нивната работна обврска била трагањето по грешките и непримерното однесување на авторите и другите работници од културната сфера со нагласка не само на нивните либерални, националистички па и анархистички сфаќања туку и однесувањето.

Очигледно не беше расположено да размислува за нешта што не спаѓаат во неговите работни обврски.