ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Одлуката на ревизискиот суд се доставува до првостепениот суд преку вто- ростепениот (чл. 389, ЗПП). 100 Авдиќ против „Киро Ќучук“1 Спор за враќање на работа поради неоправдан отказ2 Potentia debet sequi iustitiam, non antecedere Моќта треба да ја следи правичноста, а не да ја натфрла!

Нецелосно утврдена фактичка состојба постои кога на тоа укажуваат фактите или доказите кои странката без успех ги предложила во текот на постапката (чл. 344, ЗПП).

Второстепениот суд, со решение, ќе ја укине пресудата на првостепениот суд и ќе му го врати предме- тот на тој суд на повторно судење, ако смета дека – заради правилно утврдување на фактичката состојба, треба да се одржи нова главна расправа пред првостепениот суд, освен ако одлучил сам да одржи расправа.

Второстепениот суд може да ја укине пресудата и кога странката бара нејзино преиначување, а може да ја преиначи пресудата иако странката бара таа да се укине (чл. 355, ст.2 од ЗПП).

Но сега, Апелациониот суд, преку советот (во состав В. Јанкуловска – претседател, А. Филипов и П. Лескова – членови), во април 2007, носи Решение со коешто жалбата на тужениот работодавач се уважува како основана, побиваната пресуда се укинува, а предметот се врати на повторно судење – поради утврдено користење на вештачење од предмет кој немал директна врска во спорот (заб. во текот на парницата пред првостепениот суд, во доказната постапка, беше превземено вештачење од друг сличен предмет од Основниот суд Охрид – П.бр.1697/05 од јуни 2006).

Одлуката за ослободување од плаќање на трошоците на постапката ја донесува првостепениот суд по предлог на странката.

Тој донесува одлука по жалбата најдоцна во рок од три месеци, а во посложените предмети во рок од шест месеци од денот на приемот на предметот во работа (нов чл. 355-а, ЗПП).

На второто рочиште повторно немаше застапник на „Охис“, па судот реши главната расправа да се одржи во негово отсуство (in absentes).

Кога првостепената пресуда се укинува и предметот се враќа на првостепениот суд на повторно судење заради правилно утврдување на фактичката состојба, ќе се наведе во што се состојат недостатоците во утврдувањето на фактичката состојба, односно зошто одредени факти и докази се важни и влијаат врз донесувањето на правилна одлука (чл. 363, ЗПП).

Имено, тој веќе имаше добиено испратнина од осум плати, во висина од 245.472 МКД (4.025 ЕУР), но беше оштетен за над две и пол илјади евра кои му следуваа, но не му беа пресметани и исплатени.

Судот на кого предметот му е вратен на повторно судење е врзан за тој предмет со правното сфаќање врз основа на кое се заснова решението на ревизискиот суд со кое е укината побиваната второстепена пресуда, односно со која се укинати второстепената и првостепената пресуда (чл. 386, ЗПП).

По приемот на барањето Врховниот суд на РМ веднаш, а најдоцна во рок од 15 дена ќе побара од првостепениот суд да достави препис на списите од предметното досие, а по потреба и изјаснување од повисокиот суд за времетраење на постапката пред него.

Во ова решение второстепениот суд ќе одлучи и кои спроведени дејствија, зафатени со суштествената повреда на одредбите на парничната постапка, се укинуваат (чл. 358, ст.1 од ЗПП).

Ако второстепениот суд на седница на совет или на расправата најде дека заради правилно утврдување на фактичката состојба треба да се утврдат факти или да се изведат докази кои жалителот без успех ги предложил пред првостепениот суд, ќе ја укине првостепената пресуда и ќе му го врати предметот на првостепениот суд на повторно судење (чл. 359, ЗПП).

На ист начин првостепениот суд ќе постапи и кога против делумната пресуда е изјавен вонреден правен лек (чл. 315, ст. 1-2 и ст. 5-6 од ЗПП).

При донесувањето на одлуката за ослободување од плаќање на трошоците на постапката, судот грижливо ќе ги оцени сите околности, а особено ќе ја земе предвид вредноста на предметот на спорот, бројот на лицата што ги издржува странката и приходите што ги имаат странката и членовите на нејзиното семејство (чл. 163, ЗПП).

А тужителите целосно му ја препуштија одговорноста за водење на парницата на својот адвокат (Ивановска) – па предметот 18 месеци беше заталкан во фамозните судски лавиринти, а се помрдна од „мртва точка“ дури по поднесената ургенција до судот, по што истиот експресно беше пронајден и беше назначен нов судски совет.

Кога првостепената пресуда се укинува поради суштествени повреди на одредбите на парничната постапка, во образложението треба да се наведе кои одредби се повредени и во што се состојат повредите.

8.  Второстепениот суд може да ја укине пресудата и кога странката бара нејзино преиначување, а може да ја преиначи пресудата иако странката бара таа да се укине (чл. 355, ст.2 од ЗПП).

Правичниот надоместок паѓа на товар на Судскиот буџет и се исплатува во рок од три месеца од денот на правосилноста на решението на Врховниот суд (чл. 36, ЗСуд).

Второстепениот суд, со решение, ќе ја укине првостепената пресуда, ако утврди дека постои суштествена повреда на одредбите на парничната постапката и ќе го врати предметот до истиот првостепен суд или ќе му го отстапи на надлежниот првостепен суд заради одржување на нова главна расправа.

Кога причината за повторување на постапката се однесува исклучително на постапката пред повисокиот суд, судијата поединец, односно претседателот на советот на првостепениот суд по одржаното рочиште за расправање за предлогот за повторување на постапката ќе го достави предметот до тој повисок суд заради донесување одлука (чл. 399, ст.1 од ЗПП).

Второстепениот суд ќе постапи вака и кога странката не ја побивала пресудата поради погрешно или нецелосно утврдена фактичка состојба, ако при решавањето за жалбата се појави оправ- дано сомневање дека фактите врз кои е заснована првостепената пресуда правилно се утврдени.

Во случај на жалба против делумна пресуда, судот ќе ги умножи списите од предметот и заедно со преписот на одлуката и жалбата и одговорот на жалбата ќе ги достави на второстепениот суд, а постапката во однос на барањата или делот од барањето за кој не одлучил ќе про- должи.

Второстепениот суд носи пресуда со која жалбата се одбива како неоснована и ја потврдува одлуката на првостепениот суд, по што пресудата конечно станува правосилна и извршна.

Приговорот против одлуката за откажување на договорот за вработување без отказен рок или одлуката за отстранување од кај работодавачот, не ја задржува од извршување одлуката за отказ, односно писмениот налог (чл. 91, ЗРО). 5.  Второстепениот суд донесува одлука по жалба најдоцна во рок 108 од три месеци, а во посложените предмети во рок од шест месеци од денот на приемот на предметот во работа (чл. 355-а, ЗПП).

Второстепениот суд може – на седница на совет или врз основа на одржана расправа – да ја отфрли жалбата како ненавремена, нецелосна или како недозво- лена; да ја одбие жалбата како неоснована и да ја потврди првосте- пената пресуда; да ја укине оваа пресуда и предметот да го врати на првостепениот суд на повторно судење; да ја укине првостепената пресуда и да ја отфрли тужбата или да ја преиначи првостепената пресуда (чл. 355. ст.1 од ЗПП).

Со првата пресуда, од март 2003, првостепениот суд, кој ги распита странките, а сослуша и шестмина сведоци – го одби тужбеното барање на работниците како неосновано, по што тие благовремено, во април 2003, поднесоа жалба до Апелациониот суд Скопје, а во мај 2003 поднесоа и дополнение на жалбата.

По приемот на писмената пресуда,4 МВР – кое го изгуби спорот, незадоволно од диспозитивот на пресудата, поднесува жалба до надлежниот Апелационен суд – Скопје.

Како што правилно заклучува и самиот: „Колективниот договор може да прошири работничко право пропишано со закон, но не и истото да го скрати“!

Второстепениот суд, со пресуда, ќе ја преиначи првостепената пресуда, ако смета дека фактичката состојба во првостепената пресуда е правилно утврдена, но дека првостепениот суд погрешно го применил материјалното право (чл. 361, ст.1, ал.4 од ЗПП).

Второстепениот суд, со решение, ќе ја укине пресуда- та на првостепениот суд и ќе му го врати предметот на тој суд на повторно судење ако смета дека, заради правилно утврдување на фактичката состојба, треба да се одржи нова главна расправа пред првостепениот суд – освен ако одлучил сам да одржи расправа. (чл. 359, ст.1 од ЗПП).

Второстепениот суд, со [своја] пресуда, ќе ја преиначи првостепената пресуда, ако: 1) врз основа на расправа, утврдил поинаква фактичка состојба од онаа што е утврдена во првостепената пресуда; 2) првостепениот суд погрешно ги оценил исправите или посредно изведените докази, а одлуката на првостепениот суд е заснована исклучително врз тие докази; 3) првостепениот суд, од фактите што ги утврдил, извел неправилен заклучок за постоењето на други факти, а врз тие факти е заснована пресудата и 4) смета дека фактичката состојба во првостепената пресуда е правилно утврдена, но дека првостепениот суд погрешно го применил материјалното право (чл. 361, ЗПП).

2 Подоцна, во декември 2009, судечкиот судија- поединец (А.Шеху Асани)3 донесе исправна пресуда во корист на 176 Х.Џ – што значи дека спорот пред првостепениот суд траеше сѐ на сѐ шест месеци, односно беше испочитуван полугодишниот законски максимален рок на траење на постапката кај споровите произлезени од работните односи.

Второстепениот суд ќе му ги врати сите списи на првостепениот суд во доволен број заверени преписи на својата од- лука заради доставување на странките и на другите заинтересирани лица (чл. 365, ЗПП).

На новата главна расправа странките можат да изнесуваат нови факти и да предлагаат нови докази (чл. 398, ст.2-3 од ЗПП).

По овие наводи на пиротехничарот, првостепениот суд на повторното судење, реши Танаил да му плати на Китан 25% од вкупната штета на куќата - колку што експлозиите влијаеле на оштетувањето.

VIII Првостепениот суд по налог на Второстепениот суд кој бараше да се утврди фактичката причина за пукањето на куќата од Китан, испрати судска комисија со вешто лице - пиротехничар.

XIII На решението со кое првостепениот суд го ослободи Танаила од обвинението, Китан поднесе жалба.

Првостепениот суд стапи во контакт со Факултетот во Белград од кој доби одговор дека, за да се направи проверка на тлото, треба да се извршат сондажни дупчења околу куќата и под куќата.

Второстепениот суд ги уважи двете жалби и го врати решението на повторно разгледување на првостепениот суд, наведувајќи дека од наводите на вештото лице, се гледа дека треба да се извршат други вештачења: да се проври од стручни лица или установа какво е тлото на кое лежи куќата, неговиот геолошко-технолошки состав и колку тоа влијае на нејзиното пукање.

Врз основа на овие наоди, првостепениот суд донесе решение со кое Танаил се ослободува од обвинувањето, наведувајќи дека од наводите на вештите лица, се гледа дека куќата лежи на несигурна почва.

Второстепениот суд ја усвои жалбата на Танаил, го укина решението и му го врати на првостепениот суд на повторно разгледување и одлучување заради непотполно утврдената фактичка причина за пукањето на куќата, со напомена дека треба да се бара стучно мислење од пиротехничар.