ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тогаш Христов на Колишевски, со помош на авторот на овој текст, даде писмена изјава одобрение до сите македонски издавачи на сите оние места каде што во неговите дела стои „Бугарин“ и „бугарски“ да бидат коригирани изменети во „Македонец“ и „македонски“.

Кога другарката Блажена виде дека бравата е сменета, ми побара писмена изјава во врска со овој случај.

Јас нејзе и реков дека писмена изјава не давам иако после дадов, по совет на правникот наш, другар Петре Бигата, кој ми рече дека тој ќе ми каже како треба да ја составиме.

Некои од вработените во претпријатието што покренале судски спор се вклучиле во колективна тужба, но В.И. –  во јуни 2003 – решава да покрене индивидуална тужба.

Како нејзин договорен застапник се јавува правник од ССМ (Д.Михајловска) – која е овластена како нејзин полномошник во парницата, за што таа и е крајно благодарна.2 Самиот судски спор не траеше воопшто долго и, дури и невообичаено за нашата судска практика, сѐ се заврши само на едно рочиште за главна расправа кое се одржа кон крајот на октомври 244 2003.

На пример, законски права од осигурување во случај на невработеност, кај нас се: 1) паричен надоместок; 2) подготовка за вработување (обука, преквалификација или доквалификација); 3) право на здравствена заштита, во согласност со прописите за здравствена заштита; 4) право на пензиско и инвалидско осигурување, во согласност со прописите за ПИО на невработено лице корисник на паричен надоместок, на кое му недостасуваат најмногу до пет години пред исполнување услови за стекнување право на старосна пензија – а кое нема 15 години стаж на осигурување, до остварување на овој стаж; и 5) права на инвалидни лица за вработување со поволни услови во согласност со закон (чл. 54, ЗВОСН – неофицијален ПТ).

Оти како што вели самиот: „Златна фирма ја раскрчмија, а оние кои не им одговараат ги фрлаат на ѓубриште!“.

Содржината на договорот за друштвото, односно на статутот основачите ја определуваат во согласност со овој закон (чл. 22, ст.3 од ЗТД).

Кон пријавата за упис на основање на друштво во трговскиот регистар, основачите поднесуваат лична писмена изјава, заверена кај нотар дека не постои некое од ограничувањата 235 од овој член или друго ограничување, определено со овој закон, за да основаат друштво (чл. 29, ст.6 од ЗТД).

А овој позитивен пример се издвојува и по навременото координирано дејствие на работниците - тужители кои, кога беа обвинети за предизвикана штета на компанијата, ги пронајдоа сведоците и земаа нивни писмени изјави, пред да помине подолго време во кое може да се манипулираат истите или, пак, да заборават детали за настанот.

Но, правото на паричен надоместок, иако тој плаќал за тоа додека бил во работен однос (!?), не може да оствари невработено лице на кое работниот однос му престанал поради: (а) давање писмена изјава на работникот дека сака да му престане работниот однос, освен ако таквата изјава е дадена поради промена на местото на живеење на брачниот другар или склучување на брак; (б) спогодбено престанување на работниот однос; (в) остварува права од работен однос спротивно на закон; (г) престанок на работен однос по сила на закон, освен во случај на престанок на правното лице поради стечај; (д) неоправдано изостанување од работа последовно три работни дена или пет работни дена со прекин во текот на една година; (ѓ) престанокот на работниот однос со отказ од страна на работодавецот за кршење на работната дисциплина или неисполнување на обврските утврдени со закон, колективен договор и договор за работа; (е) одбивање да работи на работи на кои е распореден во согласност со закон; (ж) одбивање да биде преземан со спогодба кај друг работодавец во согласност со закон; (з) одбивање обука, преквалификација или доквалификација за друго работно место кај ист или друг работодавец, што му се обезбедува во согласност со закон; (ѕ) губење на работната способност согласно со прописите за ПИО; (и) исполнување услови за остварување право на пензија (чл. 67, ЗВОСН – неофицијален ПТ). 107

Судијката (М.Панговска), по добиената писмена изјава за признание – поднесена во јули 2003 – од страна на директорот на туженото претпријатие, донесе пресуда врз основа на признание со којашто во целост го уважи нејзиното тужбено барање и го задолжи тужениот да и исплати:3 а) на име неисплатени плати – сума од 116.917 МКД (1.900 ЕУР); и б) на име неисплатени придонеси за пензиско и инвалидско оси- гурување да уплати во ФПИОМ – сума од 74.523 МКД (1.220 ЕУР).

б) Со измените и дополнувањата на ЗРО од јули 2014 година се усвоија дискриминаторските20 и противуставни21 одредби кои нормираат дека работниците со писмена изјава до работодавачите може да побараат да им се продолжи договорот за вработување најмногу до 67 години возраст (маж), односно до 65 години возраст (жена).

65 Дојде до намалување на потребниот период, од 3 на 1 година, за странските работници кои работат кај ист работодавач и на исто работно место, по кој дозволите за вработување ќе се издаваат без оглед на посебните услови наведени во овој закон, а беше и утврдено дека периодот на важност на дозволата за вработување при прво вработување може да се издаде за период до една година, доколку странецот бара да биде придружуван од членови на неговото потесно семејство, со доставување на писмена изјава до АВРМ, во која ќе бидат наведени членовите на потесното семејство кои ќе го придружуваат (чл. 2 од ЗИДЗВРС/март.10).

Според измените, доброволната писмена изјава се поднесува еднаш годишно, најдоцна до 31 август (по стекнат стаж од 64 години за мажи, односно 20 Согласно одредбите од Уставот на РМ (1991), Законот за спречување и заштита од дискриминација (2010) и Законот за еднакви можности на жените и мажите (2012) забранета е дискриминацијата врз основа на пол во јавниот и приватниот сектор во областите на вработувањето и трудот и социјалната сигурност и секоја директна или индиректна дискриминација врз основа на пол.

Беше додаден нов чл. 264-а, со кој беа предвидени две нови прекршочни поведенија за работодавачот и тоа доколку тој не го продолжи договорот за вработување согласно чл. 10439 од ЗРО е предвидена глоба од 2.000 до 3.000 ЕУР, а уште поригорозен износ во висина од 6.000 до 7.000 ЕУР му се изрекува на работодавачот доколку по истекот на рок од седум дена од денот на утврдувањето на неправилност од чл. 104 ст. 4 не го продолжи 39 Овој член, меѓу другото, регулира дека работниците со писмена изјава до работодавачите може да побараат да им се продолжи договорот за вработување најмногу до 67 години возраст (маж), односно до 65 години возраст (жена).

Во средата, на 22 март 2000 година, АФА Мичиген објави долго соопштение за медиумите во кое наведе дека Гери Глен испратил по електронска пошта писмена изјава со која бара укинување на предметот, и тоа до гувернерот на Мичиген, до членовите на комисиите за распределба на средства при Законодавниот дом и сенат на Мичиген и до претседателот на Универзитетот на Мичиген, како и до избраниците во неговиот Одбор на повереници.23

Во делот од денот помеѓу пладне и зајдисонце се завршија сите работи: фотографија кај дедо Живко, писмена изјава од него дека сепак ми дозволува да се запишам на Учителска и пари за возен билет и да ми се најдат за овде.

Законот од 2007 ја воведе и обврската за странецот барањето за работна дозвола да го пропрати со писмена изјава дека не му е изречена прекршочна санкција за сторен прекршок согласно со овој закон и дека нема добиено државни средства од Буџетот на Република Македонија за сочувување на продуктивните работни места (чл. 8).

Меѓу другото, тоа е и случајот на мајка со дете до три години старост и на самохран родител со дете до шест годишна возраст, „освен ако работникот даде писмена изјава дека, доброволно, се согласува со прекувремената работа“ (чл. 120, ЗРО/05)!?