ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Таа забрзано дише со отворена уста. Се прегрнуваат.

Еднаш еден од работниците, познат во тајфата како шегаџија, пискливо се насмеа, кога Веле го искачуваше скелето целиот испотен, изморен, со отворена уста, свиткан и поклопен од широките штици, што му беа на грбот.

Љубителите на уметноста со отворени усти се начудуваа на експлозивните платна на чудниот сликар, а ликовните критичари пуштија душа и си признаа дека од раце го испуштиле најоригиналниот сликар на своето, на неговото и на нивното време.

Денко дишеше шумно, со отворена уста.

Тие еднаш изедоа дури и шапка од козја кожа.

- Сите останаа вкочанети и со отворени усти, а еден ни висок, ни кус, се обесвести од чудо.

Низ глава ѝ мина помислата дека змиите поседуваат подмолна моќ да маѓепсуваат зајаци, пругасти верверици и други мали суштества, и дека можат да хипнотизираат дури и птици, и да ги натераат сами да им влетаат во отворените усти.

- Кој ги украл? ги дигна веѓите и остана со отворена уста зачуден и во исчекување.

Тие се заценуваа и со ширум отворени усти се тркалаа по креветите.

По неколкуминутна кондензација во еден од помалите облаци, почна да тече. 20 години се слеваа низ лицето на Џони а тој стоеше мокар со отворена уста кон небото.

За некои луѓе и празното добива облик – оттаму им се појавуваат сеништа и чудовишта, луѓе и ѕверови, незамисливи пејзажи кои разнежнуваат или ужаснуваат.

Има луѓе на кои некои од нештата им се привидуваат со поинаков облик – еден човек гледа како облакот испружа рака кон него, една жена се плаши од дупките во тротоарите, затоа што во нив гледа отворени усти, една девојка гледа дека нејзината сосетка има глава на стаорец.

Лежеше со отворена уста, со затворени очи.

Голтајќи го студот со отворена уста, тој се сети на нејзините допири, илјадници нежни трансфузии на вистинска човечка блискост што му ги даваше додека тој крвавеше, несвесен за тоа што му се случува.

Лежеше крај Грдан со отворена уста од која му излегуваше пијалокот од кој беше препиен.

И ги полнат устите со месо, со ориз, со леб и губат здив, речиси се задушуваат, па мораат да џвакаат со отворени усти.

Лежејќи замавнав со нога. Отскокна и го бутна триножецот со празен чанак.

Луѓето од тој крај никогаш не им се чуделе на крастите - срцето е здраво, и на ѕверот кожинката му се митари.

Никој не му приоѓал. Секој малку ја носел тежината на сомневањата, секој бил нападнат од грижи.

Не можев да се здржам да не залипам во тој свој прв ден на понижената машкост и ги слизгав прстите на десната рака по нерамниот ѕид барајќи нешто тешко и силно за одмазда но тој веќе одеше назадечки кон вратата и пушташе да му се издолжуваат забите во отворената уста.

Тројцата донеле со себе невидени и нечуени чуда: сребрени белегзии со модри каменчиња, школки, од кои, кога ќе се легнело врз нив со уво, шепотело морето, вретенесто суви риби со отворени усти и со боја на проѕирно злато, басми со секакви шари (едно цветно поле од качунки и синолички), морски ѕвезди, презашеќерени непознати овошки од кои се дебелело.

Сѐ повеќе се тетеравел со отворена уста и без здив (со секоја воздишка ножот самиот од себе подлабоко се забуцувал в месо) и со цели стапалки, тврдо, несмасно, удирал по земјата, врз која, божем таа се ниша под него, со повремени ширења на рацете се обидувал да сочува рамнотежа.

Некоја надеж дека ќе поживее и ќе се исправи од јагнешки кожи крај огниште да се одмаздува со нова крв во жилите го движела висок и со прерано изгорен тил од сонце.

Изморен, со чувство дека е отфрлен, заборавен, избришан од дружината, болниот паѓал со тил на тврдото лежиште и останувал со отворена уста додека едно од многуте јазичиња на стравот му го лижело разголеното непце.

Тој продолжува да дише со отворена уста.

Од широко отворената уста демнат две бели пили, два реда клинесто остри заби.

Тогаш во центарот на виножитото се појави црна дамка која со отворена уста почна да ги голта сите бои, една по една.

Сказната е од една пустина Со илјада песочни дини.

Со отворена уста слушај ме. Ти раскажувам. Зини.

На моите пријатели им препорачувам да седнат околу мене и да ме слушаат со отворени усти.

И откога завршив, тие некое време останаа така здрвени, со отворени усти.

За миг, и не сакајќи ги погледна: не дишеа и личеа на мртовци - голи, жолти, со отворени усти.

Отец Симеон наслутуваше: бледи, испиени глави со отворени усти.

Тука се бабините! открива нешто убаво во срцето забележувајќи како се стиснати околу неа, ама така, при свртувањето, додека низ нејзината глава се разбиструва сликата од мигновеновиденото: Добра со малечката таму во ќошот, со главата во скутот на мажот, а тој седнат со грбот на штиците и со отворена уста, Чана со мајка ѝ крај неа Види лебати, Чана си има ќерка! и никако да се сети кои се другите расфрлани низ бовчалаците и пљачките, и одеднаш она убаво во нејзиното срце станува болка.

Тогаш оние придојдените и оние што не стигнаа да се напикат во некоја отворена уста на црните вагони, си ги задскрија тупаниците од зад грб и назадечки го отвораа кругот околу вагонот со скриена мисла во главите дека уште веднаш треба да се спотнат огновите за да не ги угасне денот и сонцето.

Жените немаа храброст да ја поминат талпата над отворената уста на влезот, ама мажите и дечињата се разлазаа горе без да водат сметка што прави Геле Колишев со внуците од братот.

Потамина тргна по улицата нагоре, излезе над село, сврте по друга улица да се враќа и наскоро пак се најде на средсело пред продавницата што уште не беше отворена, но таму, раштркано, веќе беа наседнати пет-шест постари жени, два-тројца исто така постари мажи и едно девојче со отворен уста, убавко, но по изгледот тутулаво.

Во нивните отворени усти се напикани стебленца, лисја и цветови, размачкани со булкин сок како крв.

Последните ноќи во Колсил ги минав во Саат-кулата.

Рацете ми треперат. Отворената уста ми се пени. Ноздрите ми се шират забрзано. Очите ми се превртуваат.

„Знам дека сум досаден“ вели и сепак тргнува кон столот покрај масата, „знам дека сум досаден, но кога е во прашање мајчица Русија, спремен сум да сторам и поголеми глупости“, се смее тој и тешко дише, онака со отворена уста, и одеднаш се спушта на столот покрај масата.

„Добро, можеби и не станува збор само за глупости; ние сите само се трудиме да помогнеме, кој колку може, се разбира.“ Зар не е така дарагој Семјон?

- Уф, уф! - збивта учителот. - Тренинг, почест ми треба. - шушти низ отворена уста и полека ми пријдува.

Јас замислувам како никогаш не би го удрила Дејан по носот, и кога случајно тој сам би се удрил, како со денови би го бакнувала околу завојот и би му ги гледала потечените очи, би му кажувала колку се убави и би му ги влажнела усните за да не му се сушат, но се разбира ова не сум му го кажала.

Ја удираше по грбот, по нозете, по човечињата, по рацете, па потоа ја удираше по главата и косата почна да ѝ се разлетува и да ѝ се лепи за јазикот во отворената уста.

Јас се засркнувам додека јадам, затоа што истовремено и дишам, па морам да џвакам со отворена уста и да им ги покажувам на очевидците стутканите парчиња храна што ми се препелкаат низ плунката.

идат сега полицајците на Јанис Метаксас и ти дежураат пред устата, под ушите, не смееш ни кучето со свои зборови да го повабиш, ни козата да ја искараш, оти не им зборуваш грчки, ти велат, моето куче не знае грчки, им велиш, мојата коза не разбира, полицајците и оддалеку знаат на кој јазик зборуваш, по отворањето на устата знаат и идат право на тебе и во отворената уста ти плукаат и после ти ги кршат забите и ги бришат словенските букви од црквите и од гробовите,

А и не можеш да не ги видиш тие истркалани глави со пеплосани лица, со ококорени очи и со отворени усти.

И пиел, и пиел. под чепот на големото буре со отворена уста спиел.

Раседнатите околу огнот откопчуваат шинели, зеваат со широко отворени усти.

Јани фрла зрно над глава и го дочекува со отворената уста.