ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Гореле факел, одржувани од провевот помеѓу отворените врати и бунарот. Го барале Чанга со козите.

И покрај протестите за откажување на договорот во Либан, во врвот на раководството на КПГ преовладал ставот тој да се почитува, т.е. да се продолжи со преговорите за склучување на нови договори со граѓанските партии и со владата во бегство.

Со потпишаниот договор во Либан (20 мај 1944) била запечатена судбината на НОВ на македонскиот народ во Грција, а била отворена врата за реставрација на предвоениот режим во Грција.

Бидејќи го растурив Ритон, ќе те оставам сосема сам, во недоумица. (Браво сето преостанато време ќе гледа кон отворената врата во која влегоа Жан и Боб)

XXIII Во далечините се забележуваат контурите на Драч, отворената врата помеѓу Балканот и Европа.

Имаше во мојата свест напластени наивни изговори во прилог на улогата да се патува во Албанија, наивни занеси дека таму, во родната земја, каде што Сталин уште владее, не можеле преку ноќ да ја убијат илјадалетната беса, големото гостопримство, постојано отворената врата за туѓинецот и безусловното жртвување и многу други вредности со луѓето макар што во вечна изолација и одбра­на се одржуваа, истрајуваа.

XXI Судбината мигум уште еднаш ме врати во свеста кон отворената врата на татковата библиотека, кон местото каде што се чуваа светите книги, а меѓу нив вметнатите брошури расправи за марсизмот, ленинизмот и сталинизмот.

Помислив: намерно не погледнува кон отворената врата на големата соба.

И уште ова: при секој нов чекор кон мајка ми забележувам како се намалува гласноста на употребените зборови.

Се мачеше да ме убедуваш. Се сеќаваш ли во што сакаше да ме убедуваш? Отвораше само отворена врата.

На отворената врата застана каушкиот прислужник, насмевнат и подисправен Ја остави лимената кутија со чорбата.

Кома долга четири дена, и боси нозе во комбе со ширум отворени врати.

Гледав кон отворената врата, домаќинката знаеше во што.

Во ноздрите ми се стврднуваше врел воздух.

Но на отворената врата се судрив со домаќинката, со нејзината подгрбавеност или набожна покорност од која и манастирскиот камен се стоплува. Ми рече нешто.

Ги побарав опинците, ги најдов, некако ги наврев на нозе. Осаменоста веќе ми беше тешка.

Никола спомена болест што доаѓа кога човек ќе се најде под игли на темнолилав дожд среде планина, нешто што е и мраз на коските и срам на слабост во месото, но јас, како да не сфаќав за кого се говори, не прашав какво име има таа болест и која света трева ја извлекува со пот од болниот, ти велам: бев само сам, самјак, осаменик, се грчев под тежина и се сеќавав на жената што ме најаде или се обиде да го стори тоа пред да ѝ го видам грбот во отворената врата на собата во која се влегуваше преку чардак.

Што нам господ ни дал, ние вам. Како се викаш, синко?“

Другиот се потпира на отворената врата и поминува со дланка преку мазното лице.

Се повлеков од една пуста, ширум отворена врата и погледнав во часовникот. Десет!

Вие ми се смеете? Сликарот гледаше низ отворената врата на улица а јас немав зошто да се смејам.

Очекуваа дека нешто ќе им се случи, дека нешто ќе ги завари неподготвени.

Семејството е среќно, гледа дека нешто правам; сестрата тоа ѝ го вели на мајката, мајката на таткото, таткото на некои гости кои на прсти, балансирајќи со испружени раце, влегуваат низ отворената врата осветлена од месечината.

По тие зборови девојките почнаа да се тресат. Ги зафати некој необјаснив студ што излегуваше низ отворената врата.

Но, како што милувате: јас не ви се нудев; ако вие ме потрошите во свети цели, ќе ви го допуштам тоа, јас, стариот селски лекар, кому што му ја грабнаа слугинката!

Внатрешните ѕидови на куќата беа голи и осветлени од ламба обесена на таванот.

И тогаш пукнатината на куќата претскажувач се подрашири, стана отворена врата.

И, што да види: автомобилот стои скоро попречно на калдрмата со отворена врата од страната на шоферот, а позади него настрана падната чеза и коњот кој виси малку подигнат над улицата закачен за неа.

Тоа беше називот на Министерството, тунискиот Ке дОрсе, кој се наоѓаше близу тунискиот сук, со постојана отворена врата и со мистичните повици во него.

Само тие како да беа останати на големата постојано отворена врата на земјата, достоинствено верни на пријателството...

Семејниот идентитет беше отворената врата кон спиралата на другите семејства, кон другите енигми, кои ја осмислуваа потрагата по разликите кои ги наложуваше историјата.

Никогаш нашиот егзил нема да биде залуден, пееше Дарвиш, по својот полвековен егзил, за вечното враќање дома на Палестинците.

Убаво ја проповедаше франкофонската лекција, која впрочем и самиот ја наложи со Сенгор дека таа за земјата останува една отворена врата кон светот, кон другите врати. ***

Имав впечаток дека тие многу подобро и подлабоко ја разбираа смислата на мојата порака.

Таа е секогаш на прагот на отворената врата...

Во тие точки на разлеана пепел по страниците, од некогашните занесни читања и заборавно сеење на пепелта од пушените цигари врз хартијата, можеше да се наслутат и трагите на неговото верување во повеќекратниот идентитет кој Балканците фатално го носат во себе, но којшто упорно го одрекуваат една или повеќе од неговите компоненти за да дојдат во конфликт првин со себеси, па потем и со другите...

Можеби ќе го најде за миг во катедралната црква Света Софија, по речиси три децении од првото доаѓање на бреговите на Езерото, ќе трага по клучот на бравата на слободата, ќе ја најде отворена вратата на катедралната црква Света Софија, во храмот таа ноќ престорен во поетски храм на добрината и толерантноста на поворката избрани поети од светот на Езерото, татковина на животот.

Бездруго, беше свесен дека ние стапувавме во новиот круг на јаничарството, ја менувавме земјата, н очекуваше ново владеење, прилагодување на нашите животи во новите времиња, далеку од семејното огниште, каде што остана Баба со отворената врата, затворена од границата.

Таа ми го подава лепчето на мојата душа, топлата погача на здивот на родниот дом.

Нашите погледи се упатија кон отворената врата.

И така Езерото остана отворената врата на мојот живот.

Зарем не е егзилот потрага по отворена врата? - прифатив тивко.

Куќа без капиџик се сметала за проклета, без отворена врата кон другиот.

Мајка погледна кон отворената врата. Немаше никого.

Патот Татко и Камилски ги водеше кон просторот на некогашното Еврејско Маало.

Во правоаголникот на отворената врата се распна сенка и тивко некако детски , свирна.

Сонцето веќе беше зајдено и низ широко отворената врата во хангарот влегуваше тежок, влажен воздух.

Дека не требало да ги оставам отворени вратите зад себе, туку по секое поминување, требало да ги затворам.

Низ отворената врата се слуша како зборува Мешаев Втори, и ете, тој влегува со кошница полна со јаболка. придружен од Љуба.

Овој излезе назадечки и на уште отворената врата се појави бившиот Аџи Јане, сега Јунус-бег и направи едно длабоко темане. – Добар ден, кади ефенди.

Другите двајца само што се појавија на вратата и тие беа наместо убиени. – Сега едни од пенџерињата да не ни побегне натаму – викна Трајко и сам се турна во отворената врата на конакот.

Види лебати, навистина е отворена вратата!?

Сепак треба да ѝ каже некој лаф што ќе ја потсмири и наместо тоа таа им го кажува она што и самите го чуја низ отворената врата Ки на занцеле на друго место вика адно чувек таму надруф!

Пелагија стоеше под вагонот со отворена врата каде што на железната прачка се имаше потпрено и подадено напред Добра со Ленчето во рацете и ги пушташе своите топли солзи врз сестра си, велејќи Мила Пелагијо, црна сестричке, што се случува со нас?

Пелагија, таа, кутрата, ќе го земе под своја рака! и спуштајќи ја главата над бовчата што ѝ служи како перница сосема ќе се доразбуди оти врз нејзината глава ќе првне нивниот петел и со кокодакање и удирање на крилајата ќе избега низ широко отворената врата.

На првиот колосек стоеше долга композиција товарни вагони на кои веќе им беа отворени вратите.

Долж ходникот од левата страна имаше прилично стрмна скала што водеше кон горниот кат, а од левата беше просторната, долгнавеста дневна соба со широка двокрилна, секогаш ширум отворена врата.

Низ отворена врата се проби долга нишка светлост.

Низ отворената врата од плевната го глдаа крајниот горен прозорец од куќата осветлен и по сенките можеа да видат дека внатре се сноваат луѓе, но беше предалеку за да се чуе дали нешто зборуваат, па им се чинеше како оние таму да се кријат во завера.

Наближувајќи кон отворената врата на мојата канцеларија не знам зошто наеднаш ме опседна помислата дека кога ќе влезам ќе треба да му пристапам со разбирање барем на колегата Зоре Вртанов.

- За тоа ќе видиме - ме прекинува таа (пре)гласно, со вратена острина во погледот – Првин текстот.

- А хонорарот... – прашувам најтивко, на заминување пред отворената врата.

Затоа и некој чудак, кој шета во близина, или пладнува во својата мирна чувствена градина при случај на отворена врата наеднаш ќе се вознемири и притоа неосновано ќе го оцени нашето однесување како недопустливо.

Во случајов бев убеден дека натрапникот од предмалку никогаш се нема соочено со проблеми слични на моиве.

Во влезната просторија мала фурна за печење на еден или најмногу два леба; имаше камин до фурната, а масата беше со нозе прицврстени помеѓу црвените тули што беа послани како под, а низ отворената врата се гледаше другата просторија, онаа со огромни каци во кои лежеше виното.

Пелагија се стаписа на местото, се стаписа од благиот глас на жената и полека, полека, со така да се рече надчовечки напори ја заврте главата и жената влезе во нејзините очи веднаш тука зад вратничката, а со неа и целата градина и куќичката со последното сонце плиснато по белината на ѕидовите, и вратничката се отвора на внатре, насмеаната жена ја влече натаму, ѝ прави пат за да влезат во градината Дојдете, златни, да си поседиме пред мојава врата, со денови, мори златна, да не речам со години, те гледам поминуваш од тука со момичево во рацете и со некоја голема болка во лицето, одамна сакав да те поканам да ми влезиш макар во градината ако не во куќата! и Пелагија нема сили да се спротивстави, таа дозволува мекиот допир на жената да ја води по патчето сѐ до поплочената ширинка пред вратата на куќарката каде што има малечка масичка и неколку столчиња без потпирачки наместени околу масичката и веќе седи на еден од нив, а на другиот до неа малечката Пела, и уште, уловува дека тетката седнува до неа без да престане да зборува Ако си калеша и со црно во срцето, ти си убава, и не знам дали има поубава од тебе, и по лицето ти се познава дека си и добра, твојата појава зрачи добрина! и во исто време претрчува внатре низ отворената врата и мислиш дека оди натаму а таа се враќа со подавалник на кои има чинивчиња со слатко и пресна вода во стаклени чаши Добро ми дојде, златна, во куќава, ајде, касни од слатково, јас самата го имам правено, онде од зад куќи, имам две дуњи, погледни, како сонцето што свети така и тоа свети, како твојата невидлива светлина, златна, како твојата невидлива добрина, златна, а тоа што свети во исто време и боли, мила, твојата невидлива болка, касни, заблажи се, ти ја знам болката, со денови, со недели, со месеци сноваш по уличкиве и бараш брлог оти онаа коруба сега е зграда, ене ја, ги надвишува сите куќи и вие морате да се иставите од таму, е, златна на тетка, не знам зошто, ама моето срце те одбра тебе, така да знаеш, те одбра тебе и оваа топка радост и оваа жолта заштита, вие да ми бидете радост на старост!

Во моментот кога се сетив дека ќесите со ѓубрето од животното не ги исфрлив од кујната свекрва ми стана да провери од каде доаѓа миризбата.

Првпат слушам за ваков натпревар, па уште и организиран на такво високо ниво што дури има и сопствена комисија.

Ја подадов главата низ вратата од „мојата“ соба и видов како низ отворената врата од тоалетот излегува светлина.

Мачката истрча низ отворената врата.

Пред отворената врата од собата постојано ми се пресенуваат носилки со нови раненици.

За мене часовите со неа беа чудесно отворена врата кон вечната француска литература, но и повод, да $ се исповедам на француски јазик за текстот, за моето пишување, за моето семејство, за мојата судбина на Балканот.

Препокриен Здив со Копје од Љубов Поезија зад отворена врата.

Тамам го помислувам тоа, еве ти го него, целиот задишан се бувнува во вратата, ги соблекува без да ги одврзе патиките, едната ја фрла на една страна, другата на друга, ја остава отворена вратата од шкафчето за чевли... Збеснувам.