ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

На Балканот можат да престанат војните, но не и поривот за постојано создавање непријатели, нови граници.

По сѐ изгледа дека приказните за „крајот на идеологијата“ се нешто во што Саркањац не верува.

Поаѓајќи од една Блохова определба дека „Суштественото во човекот ... е во надежта дека ќе успее“ тој го извлекува заклучокот: „Ако човекот е таков, тогаш тој е и суштество на идеологијата“, и „Идеологијата како еден корпус на идеи врзан со еден (најчесто нов) свет, со ново општествено битие (Sosein), како трансцендирање на постоечкото (Dasein) сè уште ќе биде составен дел на човечкиот живот кој ќе се обидува да ја формулира надежта, да ги определи новите граници, да го организира пречекорувањето... “.

И во обата случаја, се бришеа стари, а се впишуваа нови граници.

Татко веруваше дека, во својата Историја на Балка­нот, ќе најде начин да им се спротивстави на победничките истории во кои се величаа старите и новите граници, се бараа нивни промени.

Мајка повеќе сакаше да останеме овде, близу границата, отколку да се оддалечиме од неа, да се соочиме со минување на нови граници.

Додека го слушаше Игора Лозински за можноста сталинизмот да стигне и до бреговите на Езерото, да наложи нови граници, да ги зајакне старите, да ѝ постави граница на надежта на луѓето, Татко се замислуваше, небаре затрчан во сон, со семејството пред јагулите на патот кон Америка.

Во таа кутра Европа, која ја очекуваа нови граници, ѕидови меѓу исти народи, граници помеѓу вери.

- Но зошто токму при падовите на империите доаѓа до најголеми преселби на луѓето и до создавање на нови граници? - запраша Игор Лозински, стимулирајќи го текот на татковата мисла.

Зарем Сталин не расели народи, не промени азбуки, не востанови нови граници во името на новото безграничие?

Каков хармоничен пат, каква чудесна негација на границите со новите граници, што ги воспоставуваше човекот.

Набљудувајќи ги овие патнички кои заминуваат од Езерото на пат кон Атлантикот преку Медитеранот, Таткото е обземен од мислата „за милионите луѓе обземени од сонот да заминат кон новите брегови на спасот”, најден во виорот на војната, потоа во нејзиниот крај со нови граници, кога емиграцијата ќе биде невозможна.

Мислата на Игора Лозински му предочуваше еден од можните излези: да ги следи јагулите на патот кон Америка, пред да настанат новите граници во умовите на победниците.

Секој период во историјата произвел име и херојска легенда за моќниот, упорен, креативен поединец што ги испитува новите граници, собира и донесува нови информации и се наметнува како водич низ генскиот пул* до следното ниво.

Типично за тој временски слободњак е што тој ги комбинира храброста со големото љубопитство, и со крајното самопочитување.

51 Како што вели еден од водечките теоретичари во оваа област, Гери Маркс: „Последните достигнувања во областа на комуникацијата, надзорот и сличните технологии на некој начин го намалуваат значењето и ги менуваат традиционалните физички, географски, просторни, правни и временски граници, правејќи ги повеќе од ранливи... а, делумно како одговор, се создаваат нови граници.

Високите кругови на глобализацијата се карактеризираат со мобилност на висококвалификувана работна сила, дигитална размена и децентрализација на производството; во исто време, протокот на глобалниот капитал бара инфраструктурата да биде централизирана во глобалните градови со голема популација на нискоквалификувани работници кои се потребни за опслужување на инфраструктурата.

Како такви, тие играат бројни функции: разликување, регулација, поврзување; тие се социјални простори кои произведуваат односи на моќ; служат како основа за економска нееднаквост и исклученост, како и размена; тие се и структури и симболи на државната безбедност и суверенитет; тие се ентитети кои создаваат и пренесуваат значење, итн.

Глобалното ширење на капитализмот резултираше во нова дијалектика 10 на границите, каде режимите на слободна трговија и економска интеграција прогресивно ги елиминираат границите меѓу државите, едновремено создавајќи нови граници како софистициран метод за да ги задржат луѓето надвор.

И продолжуваат да постојат дури и во нашиот глобализиран свет каде што новонастанатиот единствен глобален економски систем и постојаниот технолошки напредок соборуваат многу граници, истовремено поставувајќи нови граници и хиерархиска стратификација. 75 Umberto Eko, Kultura, informacija, komunikacija (Beograd: No- lit, 1973), 208-209. 60 Границите го означуваат крајот на еден свет, но и почетокот на друг.

Глобалниот град се појавува како нова граница, гранична зона (како простор создаден од дисконтинуитетите, во кој дисконтинуитетите добиваат терен наместо да останат линија на разграничување) што резултира во создавање на нова топографија на централност и маргиналност, „којашто ги надминува националните граници и старата поделба на Север-Југ“.

Сведоци сме на прогресивна ерозија на границите проследена со создавање на нови.

Времиња со стари и нови граници! Дедо сигурно би се превртувал во гробот кога би знаел дека неговиот син една ноќ решил со семејството да ја мине границата преку езерото.

Новата граница преку ноќ нѐ раздели.

Време кога беше исцрпен во западна Европа моделот на држава-нација кој претпоставуваше силно, јакобинистичко единство и сега се трагаше по моќни интегративни целини, додека на Балканот се бараше задоцнетиот спас во архаичните држави-нации, по цена на братоубиствени судири, етнички чистења, нови граници.

Потоа новата гранична линија ја предизвика Отоманското Царство, кога едни ја задржаа старата вера по цена да го минат Јадранското Море и да заминат во други земји, по цена на создавање неколкувековна граница со предците кои останаа во земјата, и по историскиот отпор, голем дел ја прифатија верата на освојувачот, создавајќи нова граница.