ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тоа пред сѐ се однесува за неговиот доцен опус, Страшниот суд од Сикстинската капела (1541), Преобратувањето на св. Павле (1545) и Петар на крст (1550) во Капела Паолина, како и неговите последни цртежи на младата генерација делуваат онака како што во 20-иот век делуваат делата на Пикасо.

Во текот на годините тој гордо присуствуваше барем на десетина вакви отворања додека угледот на Џоен полека но сигурно растеше до својето сегашно угодно ниво меѓу колекционерите во областа; ова секако ќе му биде последно, како што и многу други неодам­нешни настани нужно беа, што тој го сфаќаше или едновремено со нив или ретроспективно: неговото последно лето во нивната викендичка на островот Фенвик, последниот метеорски дожд, последниот сет тенис кога неговата сла­бост ескалираше, последната величествена октомвриска промена на бојата на лисјата во „нивната” долина, а сега, по сѐ изгледа, и неговата последна посета на овој убав град.

Гледано од ваков аспект, откако 150 Margina #11-12 [1994] | okno.mk ги завршил сериите слики за познатите личности и несреќите во раните шеесети, Ворхол станал жртва на сопствениот успех.

Една од неговите последни социоскулптурални “акции” бил и обидот да го завитка Енди Ворхол со неговата топлина, во што не успеал поради тоа што Ворхол бил непоправливо ладен - замрзнат, црна дупка на ништожеството во која сѐ друго (сето останато) исчезнувало.

Според Бојс, виталната топлина, инхерентно духовна, била извор на полноти­ јата на телесното и духовното постоење.

Неговото пијано е кристал, кого завиткувањето во топол филц требало да го растопи, како и многу други културни објекти кои ги завиткал за да ги врати во живот.

Вор­хол снимаше сѐ и никогаш ништо не фрлаше; фондацијата овозможи музејот да ги добие поголемиот дел од архивските материјали, вклучу­вајќи нотеси со разни исечоци, примероци од магазинот Интервју, снимени ленти со музиката на Велвет Андер­граунд; сите овие работи ќе бидат изложени во гале­риите на музејот и во читалната која ќе биде отворена за посетителите.

Ваквото неразбирање за последната етапа на Ворхоловата уметност беше уште еднаш подржана и со изложбата во МОМА каде на многу површен начин беа третирани и преставени неговите последни дела како примероци од разните “фази” на Ворхол: еден Roschach, еден Reversal, неколку од Oxidations, еден Self Portrait, една Last Supper итн.

Ги гледав искривените Таткови букви, врз белиот лист хартија, како завршен дел од параболатана неговиот живот, пред неговата последна балканска битка.

Со погледот му потврди дека неговиот последен долг е измирен.

Татковата библиотека остана толку силна зашто заврши како негова последна верна татковина, во која не престануваа битките помеѓу источните и западните идеи.

Ако се има во вид нивото и дострелот на изложбата во Палацо Граси ( 250 експонати, од најраните платна на Дишан, до студиите на неговите последни дела), и обемот на придружниот каталог (повеќе од 600 страници) лесно може да се заклучи дека изложбата е една поголема ретроспектива, слична на четирите досегашни ретроспективи посветени на овој уметник (Музејот во Пасадена - 1963, Галеријата Тејт - 1966, Музејот во Филаделфија - 1973, центарот Жорж Помпиду - 1977).

Изложбата ја организираше Кетрин Дрејер (која во тоа време го поседуваше „Стаклото“, што претходно го купила од колекционерите Марсел и Луиз Аренсберг, Дишановите најверни мецени за време на неговиот престој во Њујорк).

152. Ваквите становишта на Мисирков по овие прашања се обработувани или засегнувани во повеќе трудови, почнувајќи од неговото предавање за Марко пред студентите во С.Петербург и неговата дипломска работа /1902/, па сѐ до неговите последни статии во софиските македонски и бугарски весници /1923-1925/.

Овие пропусти на младиов славист главно не ги среќаваме во подоцнежните негови пишувања, ако се исклучат некои од неговите последни статии (1923-1925).

Поетот, кого што снегот со ненадејното доаѓање, белината и кусовечноста отсекогаш го возбудуваше, имаше јасно претчуство дека ова е негова последна зима.

И писателите беа помилувани, од страв дека ним може да им се случи истото што и на познатиот Нобеловец С.Р., кога лик од неговата последна книга најпрвин го врзал гол за неговата работна маса, вербално злоставувајќи го со најздодевните реплики, и читајќи му ги, со особено навредлив тон, пасусите со бескрајни описи на само едно дрво (по кои писателот беше особено познат во упатените кругови), за на крај да му го направи истото што и авторот му го сторил на неговиот лик - го фотографирал во таа, а и во други деградирачки пози, и потоа фотографиите ги ставил на Фејсбук, зачинувајќи ги со злобни коментари.

Сѐ додека неговиот последен неизвикан вик не му се сви во грлото, бессилен дури и за да одлета и нем.

Правеше сѐ, што беше до него, за да ѝ помогне да совлада уште тоа, но веднаш знаеше дека сето беше протатнето и одминато во неврат, и дека се чудни дури и тие негови последни доцедувања, што сè уште беа преостанати.

Тој сепак пред нивни очи поцрнувал и додека ја заборавиле неговата последна молитва и предупредувањето дека на мажите од Кукулино им дошол крајот, ги извртел очите и се вкочанил.

Луѓето не му верувале. Се веднеле над него и го тешеле: кога ќе преспие, ќе биде поздрав и од мајски дрен.

Несвесно се прашуваше со која може да заврши неговиот последен здив.

„Сакам да кажам“, продолжи Дипен, додека јас се смеев на неговите последни искази, „ако министерот беше само математичар, ќе немаше потреба префектот да ми го дава овој чек.

Светот е soap-noir, и тоа е неговиот последен жанр, слика којашто земјината топка, рушејќи се како мртва ѕвезда, уште долго ќе ја испраќа во вселената...

Во Пансионот на видно место стоеја и Правилата за однесување со кучињата во кои пишуваше: „На секое куче треба да му се почитува правото на природен живот; не смее да се злоставува и да му се нанесуваат физички и психички болки; секое куче има право на заштита и нега; треба да се сака такво какво што е, зашто тоа не е во состојба да бира сопственик, а сопственикот го бира него; ако не чини, треба да му се помогне да се поправи, а не да стане жртва на лошото однесување и изживување; не треба нетрпение и брзање веднаш да се научи на сѐ, ами треба да му се даде време да сфати што се бара од него; не треба без причина да се разлутува или казнува, зашто и тоа може да изненади, да врати; првиот удар тоа го простува, зашто мисли дека е случајно удрено, по грешка, но ако по втор пат го удриш, сфаќа дека е намерно и тогаш ударот ти го враќа со уште поголема мера и те замразува со сета своја душа; тоа најчесто е само и нема никого освен тебе: разговарај почесто со него и самиот ќе се изненадиш како те разбра; љубовта со љубов ти ја враќа; и тоа, како и човекот, има своја судбина: не придонесувај да му е тешка; ако остари, ослепи или оглуви, ако стане неподвижно и остане без заби помисли дека тоа може и тебе да ти се случи, зашто староста е иста за сите; не однесувај се кон него како кон некој обичен предмет, зашто кога ќе го изгубиш, ќе видиш колку е жално; испрати го на неговиот последен пат и размисли дека секоја смрт, било таа и на животно, е загуба за сите: еден живот помалку на земјата”.

Не сакаше да признае додека го слушаше брчењето на комарците: Јана не беше како сите други, дури како и онаа Марија, неговата последна љубов, нејзината младост сѐ повеќе го жежеше и го фрлаше во очаена осаменост.

По долга агонија Арафат почина во Париз во својата 75 година.

И околу немоќниот Тито, неговите последни генерациски пријатели кои беа делови на механизмот на владеење, како да ја гледав истата игра, истата немоќ и лажни илузии, да се спасат деловите на земјата, а да се изгуби целината, остварените вредности, понекогаш и по жестоки цени.

Конечно неговата последна крива се најде на завршната точка.

Својата книга за Историјата на Балканот низ падовите на империите ,ја пишуваше Татко со својот живот, до неговите последни дни, како дел од својата постојана стратегија во својот живот - како да се спаси семејството, децата, во меандрите на непредвидливата балканска историја, како еден вид отворен аманет како и каде да се продолжи неговата историја.

Задишена, си влезе во земникот и се поуспокои, гледајќи ја неговата последна китка..

Еве на пример, младиот Лен Вајсмен: две години помлад од мене, има три филма исто ко мене, својот прв филм го снимал кога јас сум го снимал својот последен... само што неговиот прв филм е мега-хит, вториот му е уште повеќе мега-хит, а неговиот последен филм е супермега- хит!

Знаете, велат дека човекот вреди онолку колку вреди неговиот последен филм.

Тоа беше неговата последна лекарска печалба, не и последен удар со нож.

XXVII Заминавме од градот на истекот на реката од Езерото, кон главниот град Скопје, на новата Народна Република Македонија, дел на новата југословенска федерација, со малото вовче, на едно од неговите последни патувања по војната.

Само во советите на чичко Видан нема стапици и нејаснотии: „Не давај им да те шетаат од планина на планина“, беше предмалку неговиот последен совет.

Признав дека еден дел од неговата последна ноќ ја поминав со него.

Дури и во неговата последна година, кога цвеќето го ставаше пред луѓето.

Изабела оди да го полие цвеќето. Пред тоа ми нуди цветен ликер.

И вашиот тигар како да беше таму; се чинеше дека оттаму потекнува неговата последна проѕевка! Нели, чудесно сафари!

Отплови низ прозорецот некаде в планина Неговиот последен смев.

Последната вечер на осуденикот пред неговата егзекуција (за неговата последна желба ќе се погрижат другарите).