ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Хјум почнал како нео-гео сликар и оттаму неговите „фигуративни“ слики ги задржуваат одликите на неговото апстрактно сликарство коешто своите мотиви ги пронаоѓало во мотивите од секојдневниот живот, како што е, на пример, автоматската влезна врата на аеродром.

Површините на неговите слики униформно се покриени со сјајни „бои за домаќинство“ и со вообичаената колористика за клинички и тоалетски простории, бела, магнолија, пинк.

На ова место му даваме збор на Виланд Шмид: „Од самиот почеток неговите слики беа презаситени со прозори и една од најубавите од 1962-та г., која денес се наоѓа во збирката Абербах во Њујорк, се вика „Илјада прозори“.

Веќе и самиот рудолфински кружок бил составен необично: во друштвото на маниристичкиот цар кој што дел од својата младост минал на мадридскиот двор на Филип II, освен Арчимболди, ги сретнуваме Џовани да Болоња (скулптор), Венцел Јамницер (славен гравер), Бартоломаус Спрангер (сликар од Антверпен познат по прикажувањата на голи осуденици на смрт во доцноромантичарски стил), Ханс и Филип де Монте (водечки претставници, покрај Лас и Пелестрина, на доцноренесансната полифона музика), Адриан де Врис, Кеплер, Брахе, Антониот Абондо (изработувач на медали), портретистот Николас де Нојшател, потоа разни трговци со уметнички дела, колекционери, врвни занаетчии - еден, во секој поглед, космополитски собир. (...) Не е чудно што народот во Прага набрзо почнал да зборува дека Рудолф II е во врска со ѓаволот, токму како во легендите за Фауст од времето на доцната ренесанса, како во Гетеовиот Фауст, како во Мановиот Фаустус кој се надева дека со стекнатото знаење ќе се стекне со една нова, крајна и спасоносна формула... Margina #26-28 [1995] | okno.mk 223 okno.mk | Margina #26-28 [1995] 224 Margina #26-28 [1995] | okno.mk 225 Необичниот гроф Арчимболди Арчимболди пред скоро време повторно е откриен и претворен во настан во современите луксузни галерии, а за неговите слики (портретите составени од животни, на пример) се плаќаат баснословни суми.

Во исто време, Гого се исправи пред проблемот да најде работа - од нешто требаше да се живее; да беше останат сам самјак, ќе се обидеше да преживее како слободен уметник; а вака, со семејство, со жена и дете на пат, не се решаваше на ризикот да зависи само од продажбата на своите слики - тој неафирмиран сликар, неговите слики непознати на јавноста, поимот продажба како мислена именка.

Не слушајќи се веќе себеси ами само неа, а не сфаќајќи сè уште ништо, Гого ја испушти шпахлата да му се задржи на ногалките пред платното, во од ги забриша рацете од маслосаните панталони и таков каков што беше облечен за работа во ателјето, со мака и клетви го запали изабениот мотор на половниот карван, кој место задни седишта имаше доволен простор за неговите слики од поголем формат.

Авторот објавуваше дека неговата слика е вештачка творба, и дека и тој самиот е дел од неа, што е мошне духовито.

На забавата приредена при отворањето на една изложба во галеријата Луј Каре во Париз, на 23 јуни 1963 година Дишан се сретнал со Жана Саре, жена со која бил во интимна врска пред 55 години и која позирала за една од фигурите во неговата слика „Грмушка“ од 1911; Дишан ја прашувал за минатото, а особено се интересирал за нејзината ќерка родена 1911.

Одредени детали се толку безначајни што ќе наидат на мал или никаков интерес кај обичниот читател, а поради применетиот систем на организација на текстот, информациите за одредени настани од животот на Дишан, тешко е, ако не и невозможно, да се пронајдат доколку каталогот не се прочита во потполност (иако е од некаква помош индексот на делата). (15) Меѓу безбројните нови работи кои ги дознаваме за животот и уметноста на Дишан од Ефемеридите, најизненадувачко и најинтересно е тоа што Дишан имал ќерка за која знаел но која ја сретнал дури две години пред да умре.

Под влијание на околината која го прибира во нејзината аура, го обработува, менувајќи му ги дотогашните негови слики за себе, го пушта да замине видоизменет по состав – истрча со одговорот Еразмо, скокајќи околу старецот како дете.

Децата што Густав ги имаше со нив за него беа плод на еден кус и во потполност завршен чин.

Од него забремениле жени кои изгледале десетина години постари од својата вистинска возраст и кои го чистеле неговото атеље, девојки кои биле модели за неговите слики, работнички кои ги среќавал кога доцна попладне, уморни, од фабриките се враќале дома.

Омразата и бесот што му ја завладеаја душата, му го истераа сонот и ја преплавија неговата слика за родната земја со безнадеж беа неговиот најголем пораз.

Зад челична мрежа, најверојатно за да ги заштитат од мене, седат во ист ред сведоците: ученичката во црн сатен, онаа танка скоро проѕирна жена што бездруго ќе се откажува од мене колнејќи се дека сме биле во брак, оној што еднаш го сечев под струјомерот (сиот е во превивки и под долги фластери), оној друг што остана да лежи со крваво теме во царството на пауните и тревите, двајца што еднаш ја откопчуваа од подот Неговата слика.

Сотир Паскали имаше една од неговите слики и ја чуваше како култна творба.

Сомневаше дека му прави магија да умре, зашто при секое враќање од брегот каде што ја држеше ногата во топлата вода, ја забележуваше неговата слика обесена на ѕидот во одајата, малку помрдната, а на очите фрлена пепел.

Гледа: на креветот паднала рамката со неговата слика од ѕидот, која го удрила по глава во моментот кога тој, јавајќи на коњот во сонот, го потчукнувал со креветот ѕидот и таа се откачила.

Класичната апстракција -Willem de Koonig е неодминлив пример - може да не содржи препознатлив предмет, но сепак има фигура за која се претпоставува дека постои. De Koonig честопати велеше дека во сите негови слики има жена.

Уметникот тежнее кон чудо, сликарот посакува неговите слики да излезат од платното, надвор од сликата и една пукнатина е доволна за пандемониумот да се лизне низ неа. 104 okno.mk

Неговата друга димензија, онаа што се крие во зборот кажан за него, откако ќе се додаде на неговата слика на материјалното постоење, го прави вистински жив, духовно богат, способен да се противстави на минливоста која постојано му се заканува на неговиот навидум цврст материјал...

Триесет години подоцна кај него сè уште посто­еше истата Margina #21 [1995] | okno.mk 109 преокупација добро видлива во интервјуто со француската критичарка Дора Валие (Dora Vallier) во кое вели: „Колку повеќе стареам и го совладувам медиумот, толку повеќе им се навраќам на најраните искуства.

Затоа се смета дека неговиот интерес за детската уметност не е израз на некаква потрага по предметот или формалните идеи кај детските цртежи, туку фасци­ нација од раскошната имагинативност која прилично им недостасувала на неговите слики од детството.

А луѓето, гледајќи ги неговите слики, се воодушевуваа и му велеа: ”Сликаре, преку твоиве слики гледаме колку ни е убаво селово.

Имаше нешто што личи на Гарбо во оваа ненадејна одлука да ја напушти својата публика која сѐ уште дигаше врева за неговите слики со Кемпбел-супите и скулптурите на „Брило“-кутиите; и имаше нека­ква логика во начинот на кој Ендиевите филмови полека се доближуваа до пародиите за холивудската неумереност - импровизираната екстраваганција со која ги претставуваше андерграунд „суперѕвездите“ како Бригит Полк, Еди Седвик и Вива. okno.mk | Margina #11-12 [1994] 147

И како што е случајот со неговите слики и филмови, ова е техниката преку која тој го доби и зацврсти своето место како уметник.

1963 Изнајмува студио во стара по­ жар­ни­карска станица на 87-та улица,

Тој и не ги креираше сликите што ги користише, едноставно ги наоѓаше, ready-made, целите обвиткани во својата светли­кава аура што ги правеше незапирливо привлечни.

Купува цртеж на Џаспер Џонс во галеријата на Лео Кастели во Њујорк; ја покажува својата работа на Иван Карп.

Отука “а” може да се третира како концептуално уметничко дело - еден вид на конверзациона интерпретација на “белото пишување” на Роб Грие - или како пример на социјална документација, не многу поразлична од He- lou магазинот.

И тогаш, 1965-та година, тој објави дека се повлекува од ликовната сцена и дека сосема ќе се посвети на филмот.

Дрската јасност на овој парадокс е сосема во согласност со Ворхоловата естетика на заедничка уметност и тотална едноставност.

Ноември - Елеонор - Ворд ги претставува неговите слики во „Стејбл“ галеријата; изложбата предизвикува сензација. Почнува серијата несреќи.

Летото - купува 16 мм. камера. Го прави својот прв филм „Тарзан и Џејн повторно родени... една верзија на нивната пропаст“ - оди во Лос Ангелес со Вин Чемберлен, Тејлор Мит и Жерар Маланга за втората изложба на Ферус галеријата.

Октомври - зема учество во важната изложба на поп-арт, „Новите реалисти“, одржана во Сидни Џанис галеријата, Њујорк.

Ваквиот концепт има за цел да ја покаже врската и влијанието на Ворхоловите филмови во неговите слики и да ја истакне важноста на медиумот во “artists oeuvre”, но филмовите што Франсис ги одбра - со статични кадри - се формална инверзија на изложените слики и се карактеризираат со расположение што е антитеза на славната личност преставена на сликите веднаш тука покрај. (...)Франсисовата инсталација нема да биде од анти-хронолошки карактер како што изгледа на прв поглед; таа е дизајнирана така да го обработува делото на Ворхол повеќе како конгломерат на тематски целини што ќе бидат обработувани во засебни инсталации. okno.mk | Margina #11-12 [1994] 151 Дејв Хикеј Институцијата Енди “Добро тогаш, ако е Фектори (фабрика), што произведува?

Вака, размислувајќи за Енди Ворхол веќе не знам по кој пат, по повод отворањето на неговиот музеј, изненаден сум колку освежувачки и убаво изгледа неговата спокојна себичност гледано од тука - колку поучно и ефикасно изгледа неговата себе-промоција во овој посебен културен момент - кога толку многу амбиција извира од претенциозната машина на непристрасната доблест. (...)Колку прекрасно изгледа гледано оттука: една чудна птица како што е Ендрју Ворхола да има толкаво срце и волја, воден од силната желба - неразнишана од метадоблестите на високата култура, да работи толку упорно за да ја оствари својата единствена цел - да го направи светот безбеден за “Енди Ворхол”, l ‘homme nouveau.

Како дополнување на регуларните проекции што ќе се одржу­ ваат во музејската сала (со големите јаболково зелени столови на склопување, дизајнирани во доцните дваесетти од Марсел Бројер), Франсис има намера да прикаже и неколку филма од пораната продукција на Ворхол, како “Empire” (1964) на пример; во соседната сала ќе бидат изложени уметниковите слики со славните личности од шеесеттите години.

1962 Ги прави сликите од сериите на долари и супите-Кемпбел. Јули - Ирвин Блум ги претставува неговите слики со супите-Кампбел во Ферус галеријата. Август - го прави првото свилено сито со Мерлин.

И кога би имале негова фотографија, а таа ја нема, не би сакале да ја носите во паричникот.

Не би ја ставиле неговата слика на тегличка со храна за бебиња.

Се разбира, Далтон воопшто не сакаше да има бебе. Ниту пак таа.

И пред секоја негова слика се крсти.

Како можам да ја изумам неговата слика на сликата, си велам, па кога сум рикнала да плачам, да не може никој да ме заплати.

Паѓаат негови слики на службениците, за последен пат ги удира по глава.