ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во 1914 година беа мобилизирани од Србите и двајцата отидоа на австрискиот фронт, Се бореа што се бореа, Митре ја помина Албанија, а Петрета го заробија Австријците и од Надмеѓар, како „б'лгарин от Македонија" го испратија во Бугарија и по смирувањето на Романија, се најде во II тракиска дивизија на Солунскиот фронт, во синорот на неговото село Старавина — Соколот.

Го напоруча убаво, убаво, и Петре изјави желба да остане со брата си во првите редици и да се бори за ослободување на неговото село Старавина.

„Ете, тие се злото на царштината и тие ќе ја урнат, а не овие домаќини луѓе што се креваат да си ги заштитат своите имоти и животи", — си заклучи тој и си отиде во Битола да му рапортира на својот бимбашија, а преку него и на самиот Бахтијара дека во неговото село зимоска убаво поминал без да имало причини за зулуми правење.

Се прости со заптиите во Дуње, бидејќи беше близу до Прилеп, а рано се спреми денски да се прибере, та не подозрувајќи никаква опасност, тргна само со својот гаваз и Андона, кого сакаше уште да го протепа патема што го излага во Полчишта оти ќе плати, кога ќе си отидат во неговото село — Дуње, а од друга страна со него сакаше и да се оправда пред своите старешини во Прилеп, дека ги употреби сите мерки, а останале понеколку души фукара од секое село што не платиле, ама барем разбрале оти живеат во царштината на Султанот, носејќи ги сињилата по телата од стаповите на авалеџијата.

Околу мракот Ѓорѓија со тројца десетари пак накачи на колибите и во вечерната мугра гостите тргнаа кон селото.

— Ами знаеш ли дека Сефедин и мудурот во Витолишта најмногу пиштат од тоа село?

Ѓорѓија си ги поткасна долните муцки и слезе в село не прашајќи го Дамета зошто се збираат, и тоа баш во неговото село.

Но тоа беа само зборови, а овде, во селото тој го познаваше животот, тешкиот живот со сите ужаси на гладот и бедата и затоа секоја промена, одење во кој и да е друг непознат крај, оддалечување од неговото село го мамеше и му се чинеше дека е подобро.

Не му одговарав ништо, а тој сам коментираше, највулгарно; на пример, ме праша дали би ја заменил ученичката Луција со една коза, оти тој би можел да ми најде коза од неговото село, кога веќе мислам дека козите се толку сексапилни.

Мене не ми беше тешко кога отидовме со Игбал во неговото село – си мислев и молчев.

Игбал се загледа некаде далеку, кон високите врвови на планините од другата страна на езерото, кон оваа страна каде што очигледно се наоѓаше неговото село, ама не се гледаше, и мене ми се чинеше дека сосема заборавил на моето присуство, кога неочекувано проговори: - Само тие што ќе научат да летаат успеваат својот живот да го направат како што би сакале да биде.

Старецот весело ги распрашуваше за сето време, им прикажуваше за работата на младинците, кои што работеа блиску до неговото село и ги закачаше дека ако не станат ударници веднаш ќе ги симне од колата, за да продолжат пеш по јулскиот пек.

Тој немаше чуено ни дека некој од луѓето во неговото село сретнал некогаш некој онаков самјак.

Тоа беше еден негов лов, сите во неговото село му признаваа дека тоа е најмногу негов лов, во кој секогаш се впушташе, а сега неочекувано му стоеше тука, во таа длабока трага пред него, и го мамеше.

А еден ден и тој можеше да замине со една од бригадите, што поминуваа низ неговото село.

Ноќта бргу падна, сијалиците го заменија сонцето во одајките и додека вечераа во кујната, со нурнат поглед во чинијата со манџа Пелагија го откри Егеецот Димостен, Влав од селата на Кожув Планина, човекот со дрвената нога, со убавото лице, со благиот глас, со косата што паѓа врз очите, рече додека тој се биел против фашистите со партизаните, го запалиле неговото село, со другите куќи изгорела и неговата куќа, ама во неговата куќа била неговата жена и деца и оти далеку во други планини со бојови зафатен за несреќата дознава дури кога и тој останал без една нога а се лекувал тука близу Скопје, во партизанската болница Катланово.

До сабајле се варило месото!

- Заклах едно теленце, рекол, та да ве почестам.

На тие кад'ните мажот им и кад'ните сос них заминуват низ неговото село и ќе одат на лов.

Се стресува, срцето му запира гледајќи дека тоа не е Помпеја - туку неговото село.