ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

И најпосле нешто се прекина... Старецот во себе слушна пеење и здогледа непрегледна трака како доаѓа и го прекрива целиот свет... Неговата душа заминуваше во нова, непозната сфера на постоење... 80 okno.mk

Неговите очи беа огледало на неговата душа, која сега сигурно зрачеше и црно.

Песната извира од длабочината на поробениот Македонец, со векови пластена во неговата душа и се лее, се шири и далеку се носи низ пиринскиот крај на Македонија.

Солена пот им се лее од нивните поцрнети лица.

Зар толку голема била таа потреба залегната во неговата душа.

Додека другите деца кришум ги запушуваа своите први цигари и се собираа со ококорени очи да гледаат голи женски тела низ цепнатинките што ги одвојуваа јавните бањи од останатиот јавен живот на Жешов, неговиот живот се сведуваше на дисциплина, на учење и на почит.

Неа ја разбија и ја раскашавија, претворајќи ја во мочурлив терен на неговата душа токму скриените матици на воспитувањето, непрекинатите предупредувања, почитувањето на волјата на татко му, потоа на учителите, професорите во жешовската гимназија, силната волја на реб Аба Апфелблум, но и на неговите професори од рабинската семинарија прочуените Шварц, Гејер и Аптовицер, тие планини од знаење на кои веќе како студент гледаше со стравопочит; со еден збор волјата на авторитетите што го формираа него и во крајна линија неговиот досегашен живот.

Се почувствува побезбеден и што е најважно, се почувствува повторно важен.

Тоа е начин да се преживее, тие се сите тука свои на своето, тој е дојден и заглавен во туѓ град меѓу туѓи луѓе, во туѓа средина во која единствена смисла има да продолжи да ја држи функцијата, инаку е никој и ништо - се правдаше самиот пред себе си, а оној темен дел од желбите ќе се појавеше ненадејно од темните келари на неговата душа и ќе го потсетеше дека се лаже: „Не се прави наивен”, ќе се соочеше со себе си; неодамна самиот пред германските власти ја издејствува смената на Сабтај Салтиел, но и преземањето на неговата функција, стана и претседател на еврејската заедница на Солун.

Не верува Соколе дека во друга би се нашла таква сила да ја растревожи неговата душа.

Благоста на неговата душа се прелеваше преку сето тоа, и сѐ беше како во скрит залив, каде што се ублажува ќудот на брановите од широкото море.

Тогаш се женеше неговата мрша, а сега се жени неговата душа, цел век жедна за љубов.

Сепак сета таа случка остави длабока трага во неговата душа, подлабока од засекот на корбачот преку грбот, ги збрка сосем некои негови тврди претстави за човештината, раздвижи различни чувства, а особено го потстакне чувството на револт, кое не можеше да не си најде и надворешен израз во вид на извесна акција.

Еве сега како му ја ујади тој неговата душа.

Тоа Петре ги смислува, неговата душа не спие.

Сета негова душа трепереше од возбуда и напрежение што побргу да се турне Арсланбеј да се напади аскерот од Витолишта за да отрча кон Прилеп, Битола, Лерин, Воден, Солун, па да му отиде и на султанот во Стамбол да го турне од столот, за да не му мириса веќе никогаш на турчовина.

Арно ама, ете не излезе тој план како што го кроеше Толе во својот ум. Не било така лесно со коси, секири, крклизи и кременачки да се урива царштина од пет стотини години.

Вистински владееше со уметноста на слушањето на другиот, особено кога тој продираше во тајните на неговата душа.

Мирон Донски продолжи длабоко да гребе во неговата душа: - И самите гледате дека, колку и да се напрегате и да работите, никогаш не ќе успеете да ги преведете сите сиџили. Тие се пишувани со векови...

Никој не можеше да продре во длабочините на неговата душа кога страдаше.

Мајка насетуваше дека, во неговата душа, се раѓа нова емоција, нова возбуда, нова страст, која стануваше посилна од него и се ширеше на семејството.

Беше сигурно дека најмногу од неговиот дух, од неговата душа, остана во сиџилите.

Во мигот, не можев да откријам дали краевите од очните белки, прошарани од црвените жилки кои ги поврзуваа со жилките на духот, ги оросуваше нова солза од напорот на читањето, или тоа беа таговни солзи, скриени во длабочината на неговата душа!

Тој само гребеше по површината на неговата душа.

Како да беше заѕидано, засекогаш, длабоко во неговата душа.

Кога неговата душа запаѓа во опседнатост, тој пее за “смртта, чемпресите и пеколот”.

Бидејќи освен девојката постоеше уште и Таа со синот и малата Весна од кои го отргна онаа матна глад во неговата душа, глад за доживувања, за откривања, за волни летови, - глад што постојано ги исфрлаше од релисите на секојдневието и тераше во имагинарното, надвор од дадените реалности да бара остварување на своите сништа.

Силно распалената страст во неговата душа, бараше и силна храна - бараше уште повеќе срни!...

Еднаш разбудена во неговата душа, мислата да стане и тој мајстор со секој ден сè повеќе и повеќе го обземаше и не му даваше мир, макар што Аргир често го навредуваше со остри и неправедни зборови.

И тајната за тоа лежеше во дното на неговата душа и тој се движеше како во некој самрак, што некогаш се закануваше да се згусне во темница, нешто што никогаш не се случи.

Со првото пувкање на чадот, острото сознание за неговата состојба и тежината на тоа што требаше да го направи, го обзедоа и во неговата душа предизвика празнина, која потоа премина во амбис.

Со твојата четка за рибање и со прашоците за рибање, не можеш да го досегнеш гревот во неговата душа“.

Беше притворен и неговата душа страдаше од лицемерие.

Се обидував да му објаснам дека тоа не е нормално, дека е целосно лудо; дека не би можела да издржам, дека ме скокотка, а тој рече: „Да не те понижува, можеби?“, и јас, во тој момент знаев, бев сигурна дека Јан Лудвик не е дојден туку-така и дека одмаздата, без разлика колку тој се преправаше дека е рамнодушен кон сѐ што му се беше случило, сѐ уште тлее во неговата душа.

Човекот е огледало во кое се огледуваат сите промени на неговата душа.

Која е таа ѕвезда на небото во кое е скриена неговата душа?

Затоа што „јас, сепак, на сè гледам како на поезија“, ќе рече авторот на самиот крај од книгата, зашто неговата душа свикнала стварноста на постоењето да остане негибната, да има тој со што да се бори, а не да биде доведена во прашање така што ќе биде променета и преобразена, во „милион варијанти“.

Оние што доаѓаа да посакаат спокој за неговата душа не беа ни излезени кога почнаа да доаѓаат другите за да честитаат за внучката.

- Простете, рекол тој Васко Тушев. - Ќе појдат душите на мртвите по мене, браќа мои ...

Но и неговата душа се извивала во некаква празнина - тој ќе патува, а кога таа душа ќе отпатува еднаш, ненадејно како и другите души на луѓето од тоа парче на прегазениот Балкан, тој веќе не ќе патува и ќе ги заборави сите патишта на овој свет.

„Можи ти кажа брат ти“, продолжи тој, „кај мене зборо си е збор, обавезно да ојш кај Шилото, ногу фин чоек е тој, и уште веднаш праќај го!“ и почна да си ги трие рацете, како да нарастуваше нешто големо внатре, во неговата душа, што само тој знаеше точно што е.

Посака неговата душа да биде парче глина.

Нешто длабоко скриено во неговата душа му сигнализираше овој пат да не верува во солзите на Рада. Ниту на една нејзина капка.

Но, секогаш зборот измама го швркаше како камшик, орајќи бразди во неговата душа.

Внатре во утробата ги чувствуваше невидливите бранови, кои ја преплавуваа неговата душа, а таа, час тонеше, час земаше воздух.

Неколкуте испиени чашки го смирија неговото тело, но не и неговата душа.

Посакувам да ѕирнам во секое ќоше од неговата душа.

Во неговата душа се сплеткуваат трагичното и смешното. И меѓу нив граница нема.

Арсо со мислите е некаде на друго место, далеку од оваа строга замраченост во која ведрите утрини згаснуваат и во неговата душа се раздвижува нејасен и плаховит бунт.

Во неговата душа се мрсеа и се кинеа мислите и напразно бараше себеси да се види во нив.

Смислата на зборовите не проникнува во неговата свест, тој се вовлекува и се опива само од звучниот хаос на римите што го возбудуваат и го обземаат целото негово суштество и, заборавен, восхитен, растопен во еден необичен свет на чувства, разбранувани во неговата душа, тој го слуша сопствениот глас како трепери, се подигнува и звучно се разлева.

Таа навлегла во неговата душа и не може да се оттргне од нејзината сила.

Тој пак се затвора во својот свет, полн со мисли и некакви несфатливи светлини од коишто сета негова душа празнично грее.

А свршеницата не се огласува на неговото довикување зашто тој е во темнината, а таа е таму откаде што блика светлината, нема да дојде, а тој нема очи да ја види... останува само во неговата душа...

Доволно е само да го чувствува зракот од денот како поигрува во неговите зеници и како се плетка во мракот на неговата душа.

Стравот замина од неговата душа.

Со олеснување почувствува како стравот, настеган во неговата душа, пука како пренадуен балон и остава непријатен звук и зуење во ушите, а потоа го снемува како никогаш и да не постоел.

Таа се вовлекува во неговата душа и ја пребарува со невидливи страсни прсти.

Тој ја истражува непознатата земја на нејзиното лице со пламнатите очи.

Дел од неговата душа засекогаш умира на непозната почва.“

Моторот ќе биде мозокот, а татнежот и брмчењето, негова душа. ***

Но мајка ѝ им рекла дека иако тој не лежи тука..., лежи неговата душа и дека нејзе ѝ палат...

До ковчегот, водарник со леѓен за миење и казанче за вода обесено над него со мало славинче; стомна, ѓум, матарка што татко му во свое време ја донесе од на фронт, целата исчукана од влечкање по ровови, а потоа и овде од носење по полето и планината; тепсија на која сјајот ѝ потемнал и ги покрил арапските шари на неа; над водарникот обесено парче огледало како месечинана на погибеж, прекриено со прашина и слепо; на спротивниот крај од креветот, ниска, правоаголна печка со четири нозе од кои едната е окуцана и потпрена со тула, со две тркалца на неа, - гусани обрачи што се вадат при готвење, и целата 'рѓосана; на неа оставено газиено кандилце како на гроб; на дрвената кукалка во ќошето обесена гајдата од татко му, провисната со писката и брмчалото надолу, како обесена овца; останата по смртта негова за да му го чува последниот дуеж во неа, неговата душа.

Очевидно, некоја лоша, страшна треска, страв, ја изгоре неговата душа.

Или... Библиски саламандер, измисли. Едноставно испарил оставајќи ме па сега неговата душа лета околу мене и ме обвинува: ја уби мојата добрина.

Градината беше во неговата душа, во неговото пошироко семејство Неговото лице можеше да се види овековечено во главите на некоја од статуите на картагинските воини расфрлени низ урнатините.

Се чинеше оти тука, во овој ракопис, најприсутна од с беше неговата душа.

Помисли како пред десет минути - да, пред само десет минути - во неговата душа сѐ уште имаше двојство додека се прашуваше дали веста од фронтот ќе биде за победа или за пораз.

Сè што работеше господинот Каваленко, работеше со некој телесен инстинкт, без никаков контакт со душата и срцето.

Очите и лицето, кои ги отсликуваа неговата душа и срце, му беа празни и одвратни.

Јас бев единствениот што се среќаваше со него и секогаш од неговиот кабинет излегував со уверување дека е џек во професијата, дека е прецизен во одлуките и во водењето на акциите, дека во работата е како швајцарски часовник, но дека не е метал, дека пред сè е човек, дека запчаниците на тој механизам наречен часовник, постојано се поврзани со неговото срце и со неговата душа.

Амамџијата Селим, кој со топлите ленени крпи го триеше телото на ибн Пајко во Чифте-амамот, небаре беше најблиску до неговата мисла и до неговата душа.

12. Мртвата песна лежи врз мртвото лисје од лани ранетата нејзина земја и мртвиот аргатин сами Најблиски еден до друг Сал таа немо ја слуша немата исповед на немирната негова душа Лежат неподвижни и неми Молчат и тој и таа во прегратка гушнати вечна под ѕвездите што чмаат Црна е оваа ноќ и црн е веќе светот што ги сврза во едно паѓањето и летот Во корењето истечува земни надојдената негова песна поетот дури се дели од крвта своја пресна Самотнику ноќва е твоја и земјата е најмногу твоја и муграта што огрева веќе од несоницата своја

Од едната уста продолжила да му излегува вода, да се затоплува од пламенот на другата уста и да испушта смрдеж од неговата душа.

Ете тоа е јас шо има да го кажа. Нека сјоде деот Петко. На негова душа, на негова бога.

Во други времиња, да беше жив Татко, ќе беше вистински празник за неговата душа, а и Мајка немаше да го крие своето љубопитство, својата возбуда. Но сега беа други времиња.

Кога ги чуја сите карактеристики, полковникот Жино рече восхитено: - Манастиров има двајца извонредни специјалисти: отец Иларион - специјалист за душата на човекот, а отец Серафим, за виното - за неговата душа.

Се чинеше во отпорниот дел на неговата душа, „идеолошката инвазија” на Горски според другите, немаше такво значење.

Имаше дента многу маки напластено во неговата душа.

Можеби не бил тоа тој лично туку, како што вели и самиот, неговата душа.

Ако го затворите срцето, нема да ви прогледаат очите.

Да се откаже од чувствата кои извираат од неговата душа.

Помисли дека има два живота; дека неговата душа има две тела; дека неговото тело има две души; дека има способност да умножува светови и го греат две сонца...

Влатко немаше смелост да ја погледне Теми, зашто таа сигурно би го одгатнала тој трепет скриен во неговата душа.

Наврапито се свртува наназад - лице в лице со Јана.. се џари во очите, темните очи - ама без светулки - светулките згаснале во некаков длабок вир од тага.. ја гледа, усните ѝ се движат, гласовите испрекинато навлегуваат во неговата душа, небаре далечно ехо: Тато ѝ кажуваше на мама - дедо ти ја продал ливадата - не ми се веруваше... не сакав да поверувам...

И кога тој се искажуваше, неговата душа зрачеше од дното на својот син поглед, таа се појавуваше во секој негов збор до самата тишина, таа ги оживуваше неговите мисли.

Овој јазик на душата којшто вие го читате во синевината на неговиот поглед и во тишината е несомнено најдоброто духовно восритување што можел да ви го даде; и вие не би го опишале толку чудесно доколку немавте за тоа и сорствено искуство.

Но при секоја од овие загуби неговата душа излегуваше победничка.

Елен Лејбовиц Frјuѕ le 1 mars 2001 Monsieur, Je repense ce chapitre intitul Lеоn sur les divinitѕ qui se trouve dans Lеѕ livres de mon рrе, et qui introduit Lе muѕе de lаthiѕmе. Je vous ai dј dit que јаimаiѕ beaucoup ce texte et que je lаi souvent relu. Il mа donc fait aussi beaucoup rflсhir et maintenant, nouveau, cause des circonstances. Vous y exprimez le regret de nаvоir rеu de vos parents aucune duсаtiоn religieuse се qui mа раrtiсulirеmеnt fait dfаut, dites-vous, chaque fois que јаi eu affronter une nouvelle рrеuvе.

Но неговата душа беше тука, во неговите книги крај нас.

Нараторот би ризикувал да ја преземе обичната улога на симболичниот татко, доколку прогресивно не заземал критички став кон тој што ќе го именува како „голем губитник во сите победи и во сите порази со кои е обележана историјата на Балканот”, но затоа ќе биде во можност да ја нијансира својата мисла во друг момент: „Но, во секој од своите порази, неговата душа ќе биде победничка.”

Но од сѐ што загуби, најблиската рода, куќата со бавча крај Езерото, по силните удари на судбината откако ја минавме границата, тврдеше дека најмногу добивала неговата душа, станувала појака.

„Значи дека бебето што таа ноќ се удавило во нејзината утроба било дете од љубов - момченце - и дека неговата душа се ослободила овде да лута низ водите.“

„Ти навистина веруваш во тоа?“

Се расправавме околу толкувањето на сонови, за тоа дали соновите се психички, симболични, претскажувачки, или тотални бесмислици, додека ти не рече, „Види, ти мисли си што сакаш за твоите сонови, но не мешај ми се во моите, договорено?“

Иако сомнението, повремено, како искрата на црната недоизгасената гламна, болно блеснуваше во неговата душа и при најмал провев.

Малчо, како што рековме отпрво, беше малку необично дете, имаше во неговата душа и малку злобност и среброљубивост и скржавост.