ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

За да се стекне со статусот „невработено лице“ во смисла на овој Закон, на коешто би му следувало месечен паричен надоместок во висина од 34% од просечно исплатената месечна нето- плата по работник во Републиката за претходната година (чл. 4, ЗСт), субјектот треба да ги исполнува следниве услови, и тоа кумулативно т.е. сите заедно: 1) да му престанал работниот однос во претпријатие со доминантна сопственост на државата; 2) престанокот на работниот однос да бил по основ на стечај, ликвидација или технолошки вишок; 3) на денот на престанокот на работниот однос имало најмалку 25 години (н.з. работен) стаж на осигурување; 4) работниот однос да му престанал заклучно со 31 декември 2004 год.; 5) да остварил право на паричен надоместок по 7 април 2000; 6) по остварувањето на правото на паричен надоместок да не бил вработен на неопределено време, односно не му престанал работниот однос по негова волја и вина (овие наведени шест услови се регулирани во чл. 2, ЗСт); 7) да не примил испратнина поголема од 12 месечни плати во висина над просечната исплатена месечна нето- плата во РМ во дадениот период (чл. 3, ЗСт); 8) да поднесе барање до Агенцијата за вработување на РМ каде што е евидентирано; и 9) барањето да го поднесе во рок од 30 дена од денот на влегувањето во сила на овој закон (последниве два услова се регулирани во чл. 6, ЗСт).

Кај нас, во 2008-та, по речиси едногодишно протестирање на дел од овие луѓе кои беа вистински „жртви на транзицијата“, беше донесен Законот за материјално обезбедување на невработените лица поради приватизацијата на претпријатијата со доминантна сопственост на државата во периодот од 2000 до 2004 година, а популарно наречен „Закон за стечајците“ (Сл. весник на РМ, 87/08).

7.  Невработено лице, во смисла на овој закон, е лице кое: 1) не е вработено; 2) е пријавено во Агенцијата за вработување; 3) е способно и сака да работи; 4) активно барало работа во изминатите 30 работни дена и е на располагање на берзата на трудот да започне со работа во следните 15 дена; 5) не одбило соодветна понуда за вработување и 6) на кое работниот однос не му престанал по негова волја (чл. 53, ЗВОСН) [оваа последна и подвлечена спорна точка, во меѓувреме, е укината од страна на Уставниот суд на РМ со Одлука У.бр. 173/2010-0-1 од 22.VI.2011, благодарение на иниција- тивата од 1.X.2010, поднесена од страна на ДСП „Ленка“ - Скопје и Асоцијацијата „Магна Карта“ - Велес].

Страните можат со договорот однапред да се откажат од повикувањето на определени променети околности, освен ако тоа е во спротивност со начелото на совесност и чесност [bona fide] (чл. 125, ЗОО).

Додуша и самиот придонесува кон таквиот однос...  Се исправи.

Неговата волја сепак, се почитува. Постои извесен респект кај иследниците.

Се чинеше, како навистина судбината од цел свет да е во негова волја. Само да сака.

Дека било јасно дека тој е уметник, дека тој не креира култура туку едноставно ја репрезентира, преуредена, изманипулирана и акцентирана по негова волја. (...) Мислел дека сме сфатиле, дека секој можел да увиди дека славата што тој ја произведуваше (за него и неговите суперѕвезди) не била вистинска слава, туку само репрезентација на слава, реторичка симулација на слава.

Тој веруваше во целата ебана работа, верувам, наспроти средствата што ги користеше за манипулација.

Всушност, се работи за основното место што за него го имал чинот на предавањето, не само заради тоа што тој сакал да зборува и да убедува и затоа што неговата харизма била голема, туку, како што пишу­ва неговиот биограф, “предавањето беше суштинска компонента на неговата волја за проширување на полето на уметноста”.

Во неколку наврати после атентатот, напомена дека тој мислел дека било јасно дека се шегувал.

Тие можат да се видат во витрините, ги има во повеќе инсталации; особено присутни се во композицијата нас­ло­вена како “Водечки сили”, каде стотина од нив се расфрлани по платото во онаа состојба во која ги оставил Бојс за времетраењето на изложбата “Art into society, society into art”, а на која присуствувал секојдневно, од пладне до осум часот навечер и водел еден вид отворен семинар за “водечките сили на едно ново општество”.

Оваа биографска епизода, раскажана од Хајнер Штахелхаус (издание Abevil press), осветлува само еден аспект од личноста и делото на Бојс, аспект којшто изложбата во Бобур тешко дека би можела да го разјасни.

Мораше да стане, зашто требаше да се погрижи за добитокот, а случката со волкот беше само причина, беше сила што му помага да ја совлада својата физичка слабост и немоќта на неговата волја.

По иницијатива поведена од Движењето за социјална правда „Ленка“, со одлука на Уставниот суд од 22.06.2011 година47 се укина чл. 53 ст. 1 ал. 6 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност која како невработено лице во смисла на овој закон го смета лицето на кое работниот однос не му престанал по негова волја.

Исто така, ако работниот однос според ЗРО може да се откаже спогодбено или по волја на работодавачот и во такви случаи работникот стекнува статус на невработено лице и се води во Агенцијата за вработување на РМ, но доколку работниот однос е откажан по волја на работникот, тој не може да го стекне статусот на невработено лице, односно не може да се пријави во Агенцијата за вработување на РМ, се поставува прашањето која била целта на законодавецот од една страна да му даде право на работникот да може да го откаже договорот за вработување по негова волја, а од друга страна остварувањето на ова право да претставува 46 Закон за изменување и дополнување на Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност, Сл. весник на РМ, 88/2010. 47 Одлука на Уставен суд, У. бр. 173/2010 од 22.IV.2011. 54 пречка тој да стекне статус на невработено лице, односно да се пријави во АВРМ и во таков случај да ги остварува правата во случај на привремена невработеност, ако исполнува одредени услови. 2.

Во образложението на Одлуката стои дека со оспореното законско решение според кое статус на невработено лице има само лицето на кое работниот однос не му престанал по негова волја, а не и на лицето на кое работниот однос му престанал по негова волја, се доведува во прашање правото на работа и слободен избор на вработување утврдено во чл. 32 од Уставот.

- Секако.

Сега веќе можеме да мислиме за целосно средување на проблемот – реков – без да водиме сметка за времето.

- Не ли ти ме учеше да не истрчувам како прле пред магаре - објасни малку подоцна. – Сепак добро си постапил.

Боге од Бањи за момент се загледа во мене со онаа негова итарпејовска изненаденост која истовремено ти нашепнува нешто за одамна истрошената (барем кај него) недоветност, која наеднаш, можеби и против неговата волја се мачи барем уште еднаш да најде место на неговото лице.

Дека дури и атомите, потчинувајќи се на неговата волја, го презреле аполонскиот ред Да, да – промрморува тато, седнат на клупата, додека од луна паркот наспроти, долетуваат стреловите детски извици: - повторно воскреснуваат сенишните преданија.

Времето за танцување помина, времето за љубовење помина и тој разбра дека веќе нема време за ништо, дека животот му се изменил, не по негова волја, туку по волјата на колективната судбина.

И уште ви велам: блажени се оние што се освестиле, оти најголеми пранги се прангите на стравот и на малодушието во кои самите сте се оковале, а најголемо ропство за човека е слабоста на неговата волја“.

Без негова волја и движена со нагонот што се пренесува со човеково семе од колено до колено, неговата десна рака замавнала.

- А ти, Онисифоре со обетка? Да го излапаме сиот добиток до Лесново, тоа ли? - Тоа...

Наеднаш, преку негова волја, во зборовите му се проткаа непознатата тага и чувство за човек што му ја отрул душата.

Во неа главен јунак е дедо Боже кој рекол дека никој не смее да се противи на неговата волја. што се однесува на целиот свет.

Човекот зборуваше со два гласа, независни од неговата волја.

И во такви мигови очај предизвикан од непокорот на книгите наредени според неговата волја, но едновремено од некакво внатрешно задоволство кое само тој би можел да го почувствува, Климент Камилски појде кон нашата куќа крај реката да се сретне со Татко прв пат по неговото враќање од Париз.

Наеднаш, преку негова волја, во зборовите му се проткаа непозната тага и чувство за човек што му ја отрул душата.

Ужасна екстаза од страв и од одмаздољубивост, од желба за убивање, за тортура, за смачкување на лица со ковачки чекан, изгледаше како да тече низ целата група како електрична струја, претворајќи го човекот и против неговата волја во размавтан и разврескан лудак.

Едниот е, како да открие, против негова волја, што мисли другото човечко суштество, а вториот е - како да убие неколку стотици милиони луѓе за неколку секунди, без претходно предупредување.

Дури, штом виде дека работата напредна, и неговата волја порасна.

6) по остварувањето на правото на паричен надоместок да не бил вработен на неопределено време, односно да не му престанал работниот однос по негова волја и вина (овие наведени шест услови се регулирани во чл. 2);

Заборавив да спомнам, Милошевски носеше два белега од минатото: едниот го беше задржал самиот тој, мислам на брадичето, а вториот му го беше сочувала можеби и наспроти неговата волја онаа позната човечка навика, да го паметиме она на кое еднаш веќе сме навикнале, а него прилично време го викаа попе.

Таа му покажа на едно дете дека по негова волја може да се преправи во сѐ што тоа ќе посака.

„ а тој само се насмевна, како да беше негова заслугата што сè се одвива според негова волја и дури тогаш седна на оној стол што му се потсечени нозете а дланките ги качи на колената; знам оти токму така постапуваше секогаш кога нешто очекува но не дај боже тоа нешто да биде од оние, лошите; а потоа неколку долги моменти со своите суви очи шеташе внимателно, како да бара нешто што намерно е скриено од него.