ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тука почиваат, пишуваше со нашите кирилски букви и на нашиот јазик, Трајан и Велика Поцо...

Купињата беа празни и јас намерно влегов во едно во кое чув дека се зборуваше на наши јазици.

Зад воланот седеше голобрадо момче, кое возеше три млади девојки и сите како во хор, на наш јазик ме запрашаа да не ми треба некаква услуга?

Моите париски домаќини, овдешни долгогодишни работници, кои веќе имаа деца што одат на училиште, или се веќе подготвени за тоа, велат дека би сакале нивните деца да го знаат нашиот јазик и нашата историја и дека во нивните домови бараат да имаат катче од убавините на родниот крај и да ја слушаат „Билјана платно белеше...“

„Издавам соби - Хара“. Се појави Хара. Таа беше помлада жена и се мачеше да говори на наш јазик, за да ја разбереме.

Нашите јазици можат да се чујат на разни страни на хотелот.

Прошетав парадно низ улицата на брегот, а од сите страни ни се обраќаат луѓе, говорејќи неправилно на некој од нашите јазици.

Слободни сме да ги користиме ознаките на различни начини, но нашата група на термини е детерминирана исто како и фонемите од нашиот јазик.

Ништо повеќе не се истава од патот на Песната, бидејќи таа, подготвувајќи се самата себеси за молк, не може никого да повреди повеќе отколку што се повредува себеси, ништејќи се и множејќи се со целосна свесност. (“Зошто да страхувам, / од што да се плашам // И оние кои веќе ги нема / некогаш ги гледаа овие исти ѕвезди и врвои, / и исти молитви глаголеа, / и исти песни пееја, / и овој ист наш јазик го говореа / и иста мисла како мојава / ги опседнуваше: // Зошто да страхувам, / од што да се плашам?“)

Зошто да страхувам На Соња Зошто да страхувам, од што да се плашам И оние кои веќе ги нема некогаш ги гледаа овие исти ѕвезди и врвои, и исти молитви глаголеа, и исти песни пееја, и овој ист наш јазик го говореа и иста мисла како мојава ги опседнуваше: Зошто да страхувам, од што да се плашам?

Кога пристигнале кај вас, дали претходно биле во Југославиа каде и кога, зборуваат на нашиот јазик, или поединец кој не е во врска со нашиот штаб“.

Не е тешко да се согледа проблемот што тоа го предизвикува.

Како што вели Дерида (5 стр. 26): ... différance нема никакво име во нашиот јазик.

Но ние веќе знаеме ако таа е неименлива, дека тоа не е привремено така, затоа што нашиот јазик сѐ уште не го пронашол или попримил ова име, или затоа што би требало да го пронајдеме во друг јазик, вон конечниот систем на нашиот сопствен јазик.

Ајде да го наречеме ова гледиште неизразливоста на différance.

Според тоа, самата таа е зад изразот: таа не може да биде опишана на било кој начин.

Ако не оставиме да ги осветат грчки попишта, а ние нема да оставиме, ако писмото во црквата биде наше, а не грчко, ако децата во училиштето не учат наше писмо, а не грчко, ако во општината се служиме со наше писмо и наш јазик, црквата, општината и училиштето ќе бидат наши а не грчки, вели Максим Акиноски и ја зема од скутот тутурката која на краевите и на средината е заврзана со црвена панделка.

Стопанот ни миловал, та ни оставил на векот славен Бугарски народ от 5 милиони, со хобав и сладок јазик бугарски, со хубава книга, от којато толко други славјански племена црпат наука, та сега да си оставим нашата мила татковина, нашата народност, сладокот наш јазик и хубавата наша златна бугарска книга, пак да се погрчем? Не дај Боже? Чувај Боже!...

Токму за ова жири го препорачав и беше примен Луан Старова во кого што открив дипломат ерудит, кој го владее совршено нашиот јазик.

За да го објасниме ова со термини поблиски до терапевтите, идејата дека нашиот свет е јазик, сугерира едно “конструктивистичко гледиште”, иако оваа перспектива е поширока и подобро изградена од она што типично се подразбира во терапевтскиот свет со терминот “конструктивизам”.

„Јас секако доаѓам во искушение да го тврдам истото но не сум сигурен дека јазикот што јас мислам дека го знам и јазикот што вие мислите дека го знаете е еднакво на сѐ она што треба да се знае за нашиот јазик.

Накратко, современите философи гледаат како го уредивме светот во нашиот јазик и како нашиот јазик (што доаѓа пред нас) го уредил нашиот свет.

Подготвен сум да се обложам дека многу од вас си велат себеси дека го познаваат сопствениот јазик.

И спротивно на грчкиот, албанскиот полицаец нѐ пречека со насмевнато добре дојдовте изречено на наш јазик.

Туа – мешајќи го костурскиот говор со македонскиот литературен јазик - од купчето оддели неколку исечоци од весници – пиши како ние тој ден дадовме заклетва дека нема да си го зборуваме нашиот јазик.

Во тој миг да ни кажеше некој дека тоа е нашиот последен миг на земјата, а дека потоа зад нас нема да остане никаква трага, тоа немаше да нѐ оттргне од нашиот занес, затоа што верувавме дека она што е меѓу нас, она што од нас двајцата прави едно, е вечно, и дека, ако ни биде одземена материјата, сепак ќе продолжиме онаму каде што силите на природата и законите на трошноста и минливоста немаат моќ, и каде што човечката душа е посилна од сите небесни тела, затоа што тие се осудени еден ден, милиони години по својата креација, да згинат, а она парче душа во кое се вткаени нашиот занес и копнеж ќе трае и кога од сета материја на универзумот нема да остане ниту прашинка.

Нашите усни се допреа, и тогаш јас ги затворив очите, а во слаткиот допир на нашите јазици почувствував нешто како ветување дека таа слаткост вечно ќе трае.

Народните интереси ни налагаат, за да ги заштитиме нив, да го браниме нашиот јазик од пропагандите.

Ако се однесуваме со презир кон народниот наш јазик, ние само им враќаме со неблагодарност на нашите родители за сето нивно духовно гледање и воспитание. – Ние имаме и право, освен долгот, да го браниме нашиот јазик и тоа право ни е свето.

Секој што го напаѓа нашиот јазик ни е исто таков наш непријател како и напаѓачот на нашата вера.

Опасноста што го загрозува нашиот народ и неговите интереси од страна на пропагандите, коишто ги употребуваат сите и дозволени и недозволени средства за да го исчистат од Македонија нашиот јазик и со него нашите духовни интереси и да ги насадат на нивно место нивните јазици со нивните духовни интереси не само што нѐ задолжува нас, но и ни дава полно право да ги употребиме сите и дозволени и недозволени средства за да го зачуваме нашиот народен јазик и со него нашите народни интереси.

Значи, токму сега му е времето да се мисли за нашиот јазик, нашата национална литература и воспитувањето во национален дух.

Турското господство ни ги пресече сите врски со нашата старина: Најтешко се одрази тоа на Македонија, како централна провинција, па затоа во тоа време кога кај другите православни Словени постепено се изработуваше писмениот јазик и правописот ние сѐ повеќе се обезличувавме и речиси сосем се откажавме од нашиот јазик како орган на литературната реч.

157. Ние гледаме сега оти три национални и религиозни пропаганди во нашата татковина се борат една против друга и сите заедно се борат против нас и нашите интереси, сакајќи да им нанесат смртен удар и да си ги потчинат под себе, земајќи го со таа цел религиозното и училишното работење кај нас во свои раце преку црквата и училиштето за да ѝ нанесат смртен удар на нашата народност, ни го налагаат нам нивниот наместо нашиот јазик.

Своја историја и варијации си има и нашиот јазик.

Ние сме должни да го милуваме нашиот јазик, зашто тој е наш исто така како што е наша татковината.

Ако религиозните и националните пропаганди не посакаат да го воведат нашиот јазик во своите училишта, се разбира дека само таму каде што живеат Словени, и ако им забрануваат на своите учители и попови да другаруваат со македонската интелигенција и општество од другите пропаганди, тогаш македонската интелигенција и народот, без разлика на пропагандите, треба да изнајдат пат со којшто ќе може да се казни таа пропаганда.

При сакањето, ако не ќе можеме да печатиме многу работи на нашиот јазик, затоа пак нашата интелигенција ќе може да послужи како жива народна енциклопедија во која ќе се имаат точни и проверени информации по сите оддели на науката и литературата.

Подоцна сфатив дека одредницата - Наш јазик- не е така едноставна работа.

Тогаш во дворот влезе човек со голема, веќе подбелена брада, опашан со колани и почна да им дава наредби на комитите на наш јазик.

Благодарение на овие промени на нормите низ човековата популација се развиваат сите наши јазици.

Мислам дека некаде во доцните осумдесети, некои дизниеви јунаци почнаа да се печатат на нашиот јазик.

И сѐ такви некои писма им читал од своите книги.

Попе, раскажувај на наш јазик, го молеле. Нема ваш јазик, се лутел Гркот. И терал како што знаел.“

Да замислиме, доколку воопшто е можно да се замисли таква наизглед бесмислица, дека зборот „јако“ во нашиот јазик значи и „јако“ и „слабо“ (dass das Wort “stark” in der deutschen Sprache sowohl “stark” als “schwach” bedeute); дека именката „светлост“ се користи за означување како на „светлост“ така и на „темнина“; дека некој пивото го нарекува “пиво”, додека некој друг го користи истиот збор кога зборува за вода; го замислиме ли тоа, сме ја доловиле необичната пракса со која старите Египјани обично се служеле во својот јазик.

Само така ќе можеме да излеземе на крај со натрапничките зборови во нашите јазици, кога ги наложи историјата на туѓинците.

И јас се плашам, ако го започнеме непромислениот лов на османскотурски заемки, дека ние ќе ги осиромашиме нашите јазици и, не дај Боже, ќе ја загрозиме нивната иднина...

Ова, впрочем, го велат авторитетни турколози кои ги проучувале турцизмите во нашите јазици, а нив ги има многу на Балканот.

Епилог Во животите на Татко и Климент Камилски остана засекогаш нешто необично мистериозно и незавршено.

Нашите јазици ги содржат нашите разлики, нашата суштина, но и нашата помешаност со јазиците на исчезнатите империи, но најмногу со последната, Османската Империја.

Во секој наш јазик е содржан целиот Балкан, како секој јазик да претставува модел на човековиот универзум.

А да си останат османизмите кои фатиле корен во нашите јазици, се влеале во крвотокот на секој јазик, како што обично велиш.

Знаеш ли ти дека во целиот наш јазик постојат само дванаесет рими на „ог“ ?

Мислам дека голем дел од нашиот јазик може да помине низ машина за преведување и да биде успешен.

Се слушале викотници. Ужасни гласови на наш јазик.

Ете, на пример, со грчката азбука не можеш да напишиш шо сакаш на наш јазик.

Нашїй-отъ ѧзикъ, како що є познато, се дѣлитъ на две главни наречїѧ, отъ кои-то єдно-то се говоритъ во Болгарїѧ и Тракїѧ , а пакъ дрȣго-то во Македонїѧ.

Нешто се кон­сул­ти­раше со другите војници, па потоа ми рече: „Госпоѓо, ние имаме голема почит кон вас и кон вашите деца, вие прекрасно, како да ви е мајчин, го збору­ва­те нашиот јазик, вие сигурно имате италијански корени и сте наша, па мора да ви веруваме!

Останувам со топол стисок на дланката засекогаш, твој...” - Ова е со грчко писмо, ама на наш јазик.

Зашто, додека морничавевме од уфрлање вулгарни изрази во беседите - свечените, судбените, великодостојните - додека се противевме на облиците незауздана, сладострасна и мекоплотна речитост нашиот јазик неодложно умираше а нивниот се создаваше, рајскиот!

Нашиот јазик е подзаборавен, вели Михајло Горачинов, оставен на мирување.

Ме прогласи националист, вели, а тој се потсмева со Прогласот за рамноправност, се испрдува со нашиот јазик.

Господарката на северните снегови и шуми продолжи: „Во јужниот свет постои една изрека „Покрај сувото – гори и зеленото“ Ова, преведено на наш јазик значи: „Покрај смрзнатото смрзнува и несмрзнатото“.

- Шо?! – со навредлив глас праша дедо и налутено рече: - Зарем Турчинот-агата ни спомнал некогаш да не зборуваме на наш јазик?

Добро, мајка, пцуеме и ние, ама за Богородица во нашиот јазик нема пцовка.

И така, несакајќи, тие го научија нашиот јазик.

- Дај боже да заборавил – се насмеа татко ми, - камо среќа!

Па бато, може ли да заборавил да зборува на нашиот јазик?