ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Жан-Ноел Пасел, козар од јужна Франција Мојот брат, Константин Кристидис ја прочита вашата книга Времето на козите и му ја подари на мојот татко.

На крајот на масата, каде беше седнат татко ми, бидејќи тоа беше неговото востановено и неприкосновено место за седење, како некој да му го врачил по заслуга (се прашувам само кој ли ќе биде неговиот престолонаследник, бидејќи јас немав таква амбиција, а мојот брат по ниедна основа не го заслужуваше тоа).

Така, се случуваше да остават еден голем камен до кацата и јас ќе се качев на него бидејќи не можев да достигнам и ќе ги наполнев џебовите со сирење и ќе им дадев на моите браќа.

На татко ми, кој сѐ повеќе пиеше чај и веќе не слушаше радио, додека Јон беше во кујната, а моите браќа седеа во дневната одаја, тивко му велеше како очите на девојката згаснаа.

Доаѓајќи кај вас, предмалку, мислев дека нема да успеам да ја ставам ногата на последното скалило низ кое се симнува мојот брат.

Кој е кој? И што е тоа? Кој си ти, за да ми речеш, оди што побргу лечи се, или јас на тебе, ти си луд, мој брате. Како кој кого ќе сфати.

Тука беа моите браќа, мојата сестра.

Тројца од нас братучедите, односно јас, мојот брат Тома и братучетката Целе смисливме начин како да дојдеме до вкусниот локум.

Кутриот мој брат неискусен во јавање на коњ, го удрил коњот по слабините и тој се в дал во лет, го исфрлил брат ми од самарот, на прашливот пат, врз камењата, во темната ноќ...

Мајка ми, татко ми, мојата сестра и него мојот брат Тома.

Им мафтав на нив тројцата, но и на мојот брат чијашто слика никогаш не изчезна од пред моите очи.

Еден ден гледам се собрале деца на патот кој водеше од црквата кон нашата куќа, а меѓу нив мојот брат.

Зорица Ѓеорѓиевска Животот од една слива (2014) Скопје CIP 821.163.3-32 ISBN 978-608-240-010-5 COBISS.MK-ID 94426634 На мојот брат Д-р Тихомир Крцкоски ЖИВОТОТ ОД ЕДНА СЛИВА Како дете долгите лета ги поминував во големата селска куќа на мојот дедо по мајка.

Ти знаеш дека човештвото ќе те чита и препрочитува, дека ќе зборува за тоа што рече ти за човечкото суштество, за неговите соништа и неговата стварност, за неговото свесно и неговото несвесно, за тотемот и табуто, за таткоубиството и инцестот, за Еросот и Танатосот.

Тој не допушти тоа забележување на разликата, кај некои од девојчињата-кои-стануваат-жени да поттикне и поинакви чувства, а не само завист; ја стави зависта како место околу кое се создава Јас на секоја жена.

Ако навистина пресудно во станувањето жена не е нешто суштинско во неа, туку нешто надвор од неа – забележувањето, кога е девојче, дека нема ист полов огран со машкото, забележувањето, како што велеше мојот брат, дека е “осакатена”, зошто тогаш како резултат на тоа забележување, резултат од кој, тврдеше брат ми, од детскоста се раѓа женскоста, од детето се раѓа жената, зошто резултат на таа свесност е зависта, а не тагата, или стравот, или рамнодушноста: тага што половите се разликуваат; страв од разликата, страв од другиот пол; рамнодушност кон различноста?

Таа рече: „Ние сме три сестри – Ели, Вали и јас. Сите сме овде. Имавме и брат. Франц.“

Ти си го избрал најдобриот пат, драг мој брате: веруваш дека ќе продолжиш да живееш преку своите дела.

Јас ја спомнав и сестра ми Ана, која веднаш по мажењето замина за Америка; ги спомнав и моите браќа, Зигмунд и Александар.

Воздивнувајќи длабоко на сеќавањата што секогаш му паѓаа потешко од другите, оти не го лутеа, туку само го растажуваа, повторно се фати за перото и продолжи на нов лист: „Возљубени мои браќа по вера!

Тоа беше можеби и причината за да се согласам да го внесам и јас мојот имот и да го смешам во заедничкиот. И тоа, мислеше сега Змејко, а и оној мој Брат.

Да, си рече, секако. Оној, мојот Брат, си рече.

Тој ги испрати двајцата, но остана сам, ако не се сметаат семејствата на неговите братчиња и сестрички, кои го најдоа патот по различни држави во светот. 20 години го слушавте неговиот глас на Македонското радио, во една смешна емисија за иселениците Македонци во светот, а беше уредник и во весникот „Македонски иселеник“. Мојот брат!

Најмачно во душата ми одекна прераната смрт на еден од моите браќа.

Мина, сопругата на мојот брат, здрава, убава, млада… умре ненадејно од аневризма…

Докторката Милја нѐ однесе во нејзината канцеларија на десетина чекори од кома-собата, таму дојде и нејзиниот сопруг, мојот брат доктор, сестра ми, брат ти.

А вие како, блиски ли сте со мојот брат? Или само го видовте кај вашата ташта?

Веројатно заради тоа, како во наследство, и сите мои браќа работат кај господинот.

Да не си навистина моето братче Ангеле што го пленија пред дваесет и пет години во Прилеп? – и веќе и се навирија очите со солзи. – Јас сум, сестро, јас сум Ангеле, братчето твое од Старавина, туку... како ти овдека допадна?...

Додека јас го читам писмото, во офф одекнува гласот на сестра ми Фелон следен со мелодраматична музика: „Драги мој брате Стивен Керингтон, Овде во Денвер е лудо и незаборавно и штета што те нема да шизиме заедно, а не само мене живец по живец да ми корнат... Во превод: полудевме!

За Мајка, непредвиденото заминување значеше уште поголемо одда­лечување од нејзиното семејство, за моите браќа замину­вањето значеше крај на детскиот рај, а само за мене, тогаш двегодишен, ова заминување, во подоцнежните години, прерасна во вистински мит кој ќе ме обзема со години и ќе биде еден од битните генератори на моето пишување.

А потоа, сосема неочекувано, се појави во мене најбаналната претпоставка: мојот брат Виктор бара патека за да се упати. Но каде? И зошто?

Но иако е тешко да се скријат прашањата што се трупаат околу молчењето продолжив да ги поставувам, на оној мој познат начин - молчејќи: „Дали таа девојка в бело е несреќа за мојот брат?

Од многу негови причини, до кои не бев во можност да допрам, фацата на мојот брат беше расцветана во насмевка, а неговото лице растеше над сите граници на надмоќта.

Ќе ти повторам неколку податоци за моите браќа, иако ти веќе ги знаеш.

Дури сега забележав дека колената ми беа голи, дека панталончињата на моето братче светеа со газенцето, дека фустанчето на сестричето на две места беше скинато, дека бевме парталави.

Последно дете што прескокна во југословенскиот камион беше моето братче, Коста.

И така - не префрлија од албанските во југословенските камиони кои веднаш ги снемуваше.

Еден од моите браќа, кој ја прифати татковата сугестија да студира медицина и стана познат педијатар и универзитетски професор, имаше двајца професори сефарди, специјалисти, познати, кои го поддржуваа во кариерата и останаа големи пријатели.

Кога се појави Елен Лејбовиц во светот на моето пишување, навлегувајќи длабоко во трите книги од балканската сага имав чувство дека таа го беше открила и моето страдање поради татковото отсуство.

Ја чувствував, како ја презема улогата на читател на мојот татко, на моите браќа...

Не го виделе ниту моите браќа по метла.

Ех, мој брате... чудо... чудо...

Да, мојата сестра слика, но посебно мојот брат Жак Вилон (Jacques Villon).

Кутриот мој брат, се разжалостив, може да настине, може да се разболи.

Тоа беше мојот брат, сепак мојот, каков што си го знаев и што си го сакав.

Које ќе му прави тостови, кому ќе му рече, ајде Гонцо, сакаш да правиме тостчиња, а тоа само јас го разбирам дека значи: те молам, направи ми, ако си ми сестра.

- А ти, Бреза, што чекаш, што не туриш кока-кола?