ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Погледна и кон просторот, каде што можел да биде стариот антички град Скупи, разурнат од катастрофален земјотрес, пред илјада и деветстотини години, за да се повторува секои петстотини години.

Во тврдината почиваше меморијата на сите времиња: уште од праисторијата, некаде на преминот меѓу IV и III милениум, потоа скопското Кале, ќе го доживее периодот на етнолитската цивилизација, на околу 3000 години пред новата ера, потоа прастарите цивилизации од некои мистериозни причини го одбегнуваат ова место, за да го населат повторно некаде помеѓу VII и VI век пред новата ера, од IV до V век овде животот континуирано се одвивал, кога населбата на Калето била напуштена, потоа остануваат неколку векови без обележја на историска меморија, постои само еден нем сведок за присуството на големиот император на Источното Римско Царство Јустинијан Прима, тврдината Кале и античкиот град Скупи биле погодени од катастрофалниот земјотрес во 518 година.

Ниту пак, имаме намера да ги регистрираме латинските записи, различните патеписи или бројните хроники кои известуваат за освојувањата на градот, како ни сѐ она што е напишано по повод катастрофалниот земјотрес од 1963-та...

Кога го гледаше во тие свечености тивко да ја пее „Химна на слободата”, знаеше дека тоа кај овој човек не пее само патриотското, туку пред сè човечкото срце.  До крајот на животот, меѓусебно се гледаа со топло пријателство чија подлога беше солидарноста искусена во тегобните сиви денови на окупацијата во кои едниот на другиот си беа единствените светлини.  Кога во 1953 година островот го погоди катастрофален земјотрес и урна многу од градбите на стариот град, заедно со островските архиви пропадна и преписката на митрополитот на Закинтос со Хитлер, првиот брод со помош пристигна од Израел, со порака на која пишуваше: *„Евреите од Закинтос никогаш не го заборавија својот Градоначалник и својот сакан Епископ и она што тие го сторија за нас“*.

Таа покажуваше дека на Закинтос, и во новиот драматичен тек на времето, не настрада стариот дух на човечката солидарност.

Дефилето тргна во определено време - точно напладне - од пред Музејот на град Скопје, всушност Старата железничка станица, со запрен часовник во мигот на катастрофалниот земјотрес, на 26 јули 1963 година.

Велам, во услови пред катастрофалниот земјотрес во 1963 година...“

Така, уште кога, по големата преселба од западниот брег на крајезерскиот град, запревме крај брегот на оваа брза река, се вселивме во една стара напуштена беговска куќа што ја милуваа сенките на четири мамутски тополи, извишени помеѓу Дрвениот мост и старата Женска гимназија, која подоцна го доби името на Јосип Броз Тито па по последниот катастрофален земјотрес, сета растресена, беше урната иако можеше да биде спасена, и на нејзиното место беше изградено троделно здание, што потсетуваше на пагода, во кое беше сместен Централниот комитет на Комунистичката партија, сѐ до нејзиниот пад.

Немаше сила што можеше да ги помести, освен можеби катастрофалните земјотреси кои се повторуваа во градот на секои петстотини години.

Овој чудесен град, вистински крстопат на империи и цивилизации, народи и вери, град кој силно страдал во минатото, извишуван врз урнатините од паднатите империи, катастрофалните земјотреси, кој ги имаше задржано обележјата на западните и на источните царства, во кој престојувале императори и султани, се вкрстиле војски во светски судири, му се виде достоен за да започне во него да си ја ткае семејната судбина.