ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Притиснат од егзистенцијални проблеми и согледувајќи ја целокупната ситуација во Македонија на полето на „пазарот на труд“, како и многу други кои се приморани да донесат дома нешто за јадење – Јакшиќ, со своето тукушто формирано семејство, во 2002 одлучи и започна да работи во споменатата градежна фирма како општ работник – непријавен и без никакво осигурување.

Неговата потресна приказна поврзана со работничките права, накратко, започнува вака...

Крстопатот, како централно подрачје каде поминуваат сите патишта кој југ- север, исток- запад, вкрстени точно на оваа наша мала точка на која се сечеа трансферзалните меридијани: едниот кој поаѓаше од развиениот, богат со нафта, исток а достигнуваше до развиениот запад, со другиот кој поаѓаше од развиениот север до развиениот југ.

Читајќи го Вител во Витлеем, таа моја наклоност и симпатија станаа уште поинтензивни зашто ја запознавав онаа другата која во својата обилна наративна игривост се откриваше како раскажувач што умее да го поттикне, да го фати за опаш, да го насмее, и тоа повторно и повторно, читателот.

Затоа, пак, му се восхитуваа многу други кои се симнуваа од возот. Остануваа подзинати, се чудеа, зјаеја... И јас!

Софија денес има педесеттина илјади автомобили и уште десеттина илјади други кои секојдневно се сливаат во нејзините улици од другите градови или од странство.

Вплеткувањето на другиот, кого можеби веќе не смееме да го нарекуваме „читател”, е нужен иако секогаш неизвесен против-потпис. Тој секогаш мора да биде непретпоставлив.

Не можам да мислам на Бојсовата уметност а да не помислам на забелешката на Хајнц Кохут дека „нарцистичко пореметените лица се наклонети кон тоа да не можат да почувствуваат топлина или да останат топли.

Понекогаш го охрабрувал стадото да создава сопствена топлина, како тогаш кога рекол дека “секој човек може да биде уметник”, а понекогаш го прекорувал поради тоа што не ја чувствувал неговата топлина врз себе - што е проекција на неговите чувства за родителската рамнодушност.

Тие се потпираат на другите кои треба да им дадат не само емоционална туку и физичка топлина”.

Можеби на некој вечно неодреден начин, се надеваме да привлечеме и други: поточно, да ги измислиме или да ги откриеме другите кои сѐ уште ги нема - но кои тоа веќе некако го знаат а можеби знаат и повеќе од нас.

Има други кои се задолжени за тоа.

Зар немало други кои работеле на тие документи.

А беа тоа немирни балкански времиња, времиња на вистински потреси во земјата на кои им се надоврзуваа силни потреси на луѓето, ментални, психички и какви уште не други кои, како проклетство, се испраќаа кон границите на тој клет простор во кој никој не сакаше да биде оној другиот, од другата страна на границата, во проклетството на делбата преку која секој, макар и род да беше, се гледаше како непријател...

На собранието беше потпишана молба, и тоа со одушевување и од сите присутни, па возбудата се пренесе низ цел град и радоста беше бескрајна поради еднодушноста и премавнувањето на разногласијата, зашто не само Власите туку и сите други кои се спротивставуваа спремно се потпишаа.

Во Потковицата сите знаеја дека за предавниците од страна на Организацијата пропишана е само една единствена казна - смрт, а можеше да го стигне и секого друг кој ќе се ставеше на нивна страна.

Станкоските и сите други кои живеат во Дупка, ако не сакаат да заобиколуваат толку многу, ќе мораат да си разгазат нов пат - овдека, над училишниот и општинскиот ѕид и накосо по падините на цел Станкоски Рид.

Мајка ѝ на Благуна, и сама посветена во Организацијата, претрнета од страв и очајна, а немајќи на кого да му се обрати за помош, ја посоветува Благуна да отиде кај Десимира и да го замоли да дојде дома кај нив и пред стрико ѝ Крстета да се заколни дека меѓу него и Благуна ништо не било и дека таа Благуна не ги предала луѓето од Началството.

Имаше и еден друг кој тврдеше дека во неговите постапки со подароците имало нешто анѓелско. Такви знаци иделе озгора.

Небески суштества ѝ доаѓале во сонот на мајка му и препорачувале од она што го имаат земено една третина да подарат.

Следува еден пример за поставување прашања, образуван според таа структура. (а) Добро, значи вашата тетка Мевис би можела да биде во најдобра позиција да предвиди едно такво постигнување.

Дајте ми еден пример на настан во вашиот живот на кој таа била сведок и којшто би можел да ѝ помогне да го предвиди ова постигнување. (б) Како таа би ги опишала околностите под кои се случил настанот? (в) Дали таа била свесна за другите кои можеби учествувале во настанот? (г) Што мислите дека би рекла кога би била замолена точно да опише како тоа се случило? (д) Како таа би ги определила вашите цели при остварувањето на ова постигнување?

Така ограничен од многуте совети за животот од неговите родители за предрасудите, живее заробен, забетониран во рамките, калапите во кои го излеале сите, родителите, роднините, пријателите и сите други кои допирале до него.

Таа беше единствена со покрив од црвени керамиди за разлика од другите кои имаа покриви од некави си сивкасти плочи.

Од раскажувања знам кои беа тука, каква им беше живеачката, та затоа од возбуда ми треперат колената и полека, небаре се пробивам низ некоја голема мрачна сенка, пред очи ми се јавува сеништето на болните спомени што како наследство ми ги оставија моите родители и многу други кои во Перењас ги поминаа најтешките времиња по своето искоренување од родното место.

Што може да те спаси од слепа непромисленост и од глава наведната пред други која својот народ го поведе кон негово искоренување?

Потоа зборуваа официјалните личности, меѓу кои претседателот на Кожанскиот округ, началникот на полицијата и други кои изразија надеж дека примерот на жителите на Каридја ќе го следат сите Грци од пограничната зона“.

Некој велат оти го застрелале властите за да им биде пример на другите кои верувале во некоја невидлива сила наречена Бог, а кој верувале оти Бог е на земјата и оди меѓу нив и дека секое село и секој град има по еден свој Бог којшто можат да го чујат и да го видат.

Идејата е дека философите, литерарните критичари, правниците, историчарите, и другите кои се добри во правењето дистинкции, во преопишувањето и реконтекстуализирањето, можат да го стават во употреба својот талент „изложувајќи“ ги или „демистифицирајќа“ ги присутните општествени практики.

Впрочем, не биле ни многумина други кои зборуваа за тие места како да ги знаат на прсти, за разлика од него, кој секогаш ги мереше своите зборови кога ѝ се обраќаше на јавноста.

Многупати сум бил сведок на челни луѓе (и на аспиранти за челна позиција) во театарот, како и на актери, режисери и други кои, благодарејќи на вроден недостаток, не можат да кажат кога жанрот е чист, а кога е меланж.

Но, и тој, како и сите други кои го дефинираат писателот на идентичен начин, забораваат да кажат дека покрај љубовта кон пишувањето, писателите мора да имаат и љубов кон читањето или да не можат да живеат, ако не читаат.

Умреница Стојам и чекам стрпливо, ги слушам другите кои, откако ќе дојдат на ред, стануваат свесни дека комплетно неподготвени дошле во Матична служба да бараат уверение, а не знаат, на пример, ни моминско презиме на покојната.

Мислам дека на овој свет не ќе се најде друга која што би ми го завладеала срцево, како ти што ме го имаш завладеано.

Како и со Паула (Офелија) и со толку други кои исто така се фрлаа да го проверат затворачот, копчињата, додатокот на некое списание, уште еднаш се отвори бунарот во кој надежта се преплетува со стравот а сè во смртниот грч на пајаците во кој времето почнува да отчукува како некакво друго срце во пулсот на играта; од тој момент секоја станица на метрото станува инаква подлога на иднината бидејќи така е решено со играта; погледот на Маргарита и мојата насмевка, едновременото повлекување на Ана кон набљудувањето на затворачот на својата чанта, сето тоа е увертира за обредот кој своевремено почнав да го славам противно на секој разум бидејќи повеќе ги сакам и најлошите утки од глупавите ланци вериги на секојдневната последичност.

Скептиците залудно се обидуваат да ја преувеличуваат штетноста на последиците, не прави тие да се согледаат „движечката мета.” Со цел ваквите критичари да се смират, би сакал јасно да истакнам како легализацијата би можела да изгледа во пракса.

„Со оглед на тоа што секој поим е е двојник на својата спротивност, како што би можело да се помисли, како тој би можел да им биде соопштен на другите кои се обидуваат да го мислат, ако не мерејќи го со неговата спротивност?...“

Казнувањето на наркоманите претставува лоша политика поради најмалку пет причини: Казните за уживање дрога неправедно ја ограничуваат слободата на полнолетните лица да користат супстанци кои не се ништо поопасни од некои други кои легално можат да се набават и ги затвораат луѓето поради постапки кои, за разлика од поголемиот дел на кривични дела, не нанесуваат директна штета на другите.

Дури, и на фундаментално ниво, познати лингвисти балканолози забележале необично граматичко конвергирање на балканските јазици едни кон други кои припаѓаат на различните индоевропски разграноци, а други лингвисти аргументираат и посочуваат и балканска јазична унија?

Заминаа од животите речиси непризнати, непознати, на маргините на општеството, а многу позаслужни од многу други кои зазедоа високи позиции.

Други балкански интелектуалци, најдени пред бедемите на Европа, или не успевале да ги прескокнат, па се враќале на време во родните краишта, другите кои ги прескокнувале, останувале во новата средина, на крајот се претопувале како дел од париската протоплазма.

Тие создаваа и живееја, како што нагласуваа во повеќе пригоди, за подобрата иднина на нивните потомци.

Следејќи го владеењето одблиску во медитеранските источни пространства, како амбасадор, имав прилики да се соочам со владетели кои во владеењето ја избираа првата линија, која би водела неизбежно кон напредокот но и други кои се препуштаа на свиоци кон непознатото, неизвесното, со обиди да ја извишат кривата на владеењето повеќе од нивната реална моќ...

Со разум може да се гарантира напредокот на земјата, но најчесто жртвите на големите идеали, кои често завршуваат и во илузии, идеалите си имаат работа со историјата...

Слабата светлост што паѓа од височина има некакво значење само за едниот, за Кара-Демир, зашто може да го види другиот кој личи во згрченоста на човек и на ѕвер најмногу, на сениште.

Ние - беше нешто премногу конкретно и нешто сосема нестварно, истовремено, организам кој нѐ препознаваше и во кој се препознававме, оти тоа, всушност, бевме ние, судбина наша и на многу други кои секојдневно се заплеткуваа во пајажината што ни стана порок и заради која како инсекти се заробувавме самите себе станувајќи му плен на црното страшило кое упорно чекаше во дувлото да нѐ зграпчи со своите канџи.

Така Милан си ја зеде грижата да го спаси овојот стар пријател од другите кои не знаеја зошто натежна бугарштината.

Сите кадани се истрчаа кон кадијата и направија обрач околу него, притискајќи се една до друга која поблиску да застане до него.

Повеќето великани на немиот филм, кои беа под влијание на Грифит, како Штрохајм, Ејзенштајн, Мурнау, Лубич, веќе се мртви; другите кои сѐ уште се живи, веќе не работат.

Им дал три вида на дух: едни кои немаат тело - ангелите; други кои се облечени во тело, но не умираат со телото - човекот; трети кои се облечени во тело и умираат со телото - животните.

Тоа е еднакво на испорака на другиот кој станал совршено непотребен во програмираното управување со животот, бидејќи оди во прилог на автархијата на поединечната клетка.

Јавните простори сѐ повеќе стануваат затворени за сите кои не се дел од пожелната јавност: „мермерната, стаклената и челичната естетика на трговските центри, музеите, банките и парламентите е толку застрашувачка што никому ни на сон не би му текнало да седне на нивните скалила за да се одмори или за да свири гитара.

Ако се обидат да ја преминат естетската ограда, бездомниците, емигрантите, обоените, панкерите, уличните свирачи и сите други кои ја нарушуваат сликата на чистота и богатство може лесно да бидат отстранети.“121

Планот за мојата сага по напишаните Татковите книги, Времето на козите, Атеистички музеј, Балканскиот клуч и преведени на француски јазик, ги опфаќаше и веќе објавената книга на македонски јазик Патот на јагулите, па другите кои беа во тек на пишување романите Тврдина од пепел, Ервехе книга за една мајка, па Љубовта на Генералот, Мајчин јазик и Времето на јаничарите...

Нам ни преостанува само просторот на француското јазично подрачје, да се претставиме со нашите различни светови, со нашите разлики, но се разбира да бидат прифатливи и стилски култивирани.

Постојат два вида на уметници: уметник што се занимава со општеството и е интегриран, и оној другиот кој е потполно самостоен, без било какви обврски.

Се поставило прашањето за печатна пропаганда, со чија помош би требало да се придобие барем дел од општественото мислење и да се ангажираат и други кои што би сакале да прифатат таков вид борба против странскиот капитал.